O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sh. Dj. Ergashxodjaeva strategik marketing toshkent – 2019

4.5-rasm. Tovarning hayotiylik davri bosqichlarini ko‘rinishi


Tovarni bozorga olib kirish bosqichi.
Tovarni kiritish bosqichida model
muhitga xos bo‘lgan to‘rtta guruh omillar ta’siri ostida tovar savdosining anchagina
sekin rivojlanishini ko‘rsatadi.
Firma oldida ushbu bosqichda hali etarlicha o‘zlashtirilmagan
texnologiya 
bilan bog‘liq
muammolar vujudga kelishi mumkin. Bundan tashqari, ishlab chiqarish
jarayonini tanlashda mavhumlik saqlanishi mumkin. SHuning uchun firma bozorni
talab qilinayotgan sur’atda ta’minlab tura olmaydi.
Sotish 
tarmoqlari,

ayniqsa yirik sotish tarmoqlari hali o‘zining

samaradorligini isbotlamagan tovarga nisbatan ehtiyotlik qilishi mumkin. Bundan
tashqari, sanoat tovarlarining distribyutori avval tovar bilan, uning texnik
tavsifnomalari va asosiy qo‘llanish variantlari bilan o‘zi tanishib olishi lozim.

---

---

94

Potensial xaridorlar o‘z iste’mol odatlarini o‘zgartirishga shoshilmaydilar,
ularning faqat innovasiyalarga eng moyil bo‘lganlari esa yangilikning mavjudligi
haqida axborotga ega bo‘lib, tovarni asta-sekin qabul qiladilar.
Muhitning to‘rtinchi omili
raqobatdir
. Umuman olganda, novator firma
bevosita raqobat yo‘qligida bozorda yagona firma bo‘lib, hech bo‘lmaganda
innovasiyaning patent asosida himoyalanish jarayoniga qarab ma’lum muddat
davomida yagona firma bo‘lib qoladi. Ammo o‘rinbosar tovarlar juda kuchli
raqobatchi bo‘lib, talabning rivojlanishini sekinlashtirishi mumkin.
Ushbu bosqich yuqori darajada mavhumdir, chunki texnologiya hali rivojlanish
bosqichida, raqiblar noma’lum, bozor esa aniq belgilab olinmagan bo‘lib,
axborotning yo‘qligi juda bilinadi. Innovasiya qanchalik inqilobiy xarakterda bo‘lsa,
mavhumlik shunchalik yuqori bo‘ladi.
Tovarni chiqarish paytida