O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

 
Demokratiyaning Sharqona va G‘arbona talkini. 
O‘zbekiston  o‘z  jo‘g‘rofiy  joylashuviga  ko‘ra,  qadimdan  Sharq  va  G‘arb  tamaddunlari 
muloqotga  kirishadigan,  keng  miqyosdagi  siyosiy,  iqtisodiy  va  madaniy-mafkuraviy  aloqalar 
amalga  oshiriladigan  hudud  sifatida  ajralib  turadi.  Milliy  davlatchiligimizning  shakllanish  va 
rivojlanish bosqichlariga nazar tashlasak, bir tomondan, bu jarayonga tashqaridan turib g‘oyaviy-
mafkuraviy  ta’sir  ko‘rsatishga  urinishlar,  shu  orqali  ushbu  muhim  strategii  hududda  o‘z 
manfaatlarini himoya qilishga intilishlar barcha davrlarda bo‘lganiga, ikkinchi tomondan, milliy 
davlatchiligimizga  xos  xususiyatlar  doimo  mentalitetimizga  yot  bo‘lgan  zararli  g‘oyalar  bilan 
kurashib kelganiga guvoh bo‘lamiz. 
Ayniqsa,  hozirgi  globallashuv  davrida  dunyoda  keskin  g‘oyaviy  kurashlar  va  turli 
mafkuralar to‘qnashuvi, demokratiya yoki turli diniy ta’limotlar shiorlari bilan niqoblangan yovuz 
g‘oyalarni singdirishga intilish kuchayib bormoqda. "Ishonchim komilki, — deb ta’kidlagan edi 
birinchi Prezidentimiz Islom Karimov Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va Senatining qo‘shma 
majlisidagi  ma’ruzasida  —  demokratiyani  va  turli  "ochiq  jamiyat  modellari"ni  eksport  qilib 
bo‘lmaganidek,  davlat  qurilishining  universal  loyihasini  ham  tashqaridan  import  qilish  yoki 
tiqishtirish  mumkin  emas.  Aslida,  hammaga  birdek  ma’qul  bo‘ladigan  bunaqa  modelning  o‘zi 
umuman yo‘q. Lo‘nda qilib aytganda, biz tadrijiy, ya’ni evolyutsion izchillik xususiyatlariga ega 
bo‘lgan islohot va o‘zgarishlar tarafdorimiz. Faqat bu yangilanishlar ijtimoiy munosabatlar va 
turmush  tarzining  o‘zgarishi,  odamlar  ongida  demokratik  qadriyatlarni  mustahkamlash  bilan 
chambarchas bog‘liq holda amalga oshirilishi darkor"
32
. 
                                                 
32
 Karimov I.A. O‘zbek xalqi hech qachon, hech kimga qaram bo‘lmaydi. 13-jild. — T.:«O‘zbekiston», 2005, 181-184-betlar. 

---

Darhaqiqat, O‘zbekistonnish hozirgi taraqqiyot bosqichida G‘arb mamlakatlari va xalqlariga 
xos  bo‘ltn  «sof  g‘arbona  demokratiya»  modellari  ham,  ayrim  musulmon  mamlakatlarida  keng 
yoyilgan  «sof  islom  davlati»  yoki  «sof  islom  demokratiyasi»  modellari  ham,  ularni  eksport 
qilishga urinishlar ham  zararlidir. Biz o‘z milliy taraqqiyot  modelimizni barpo etish orqaligina 
milliy  xususiyatlarimizga,  azaliy  shakllangan  urf-odat  va  qadriyatlarimizga,  xalqimiz  turmush 
tarziga yot bo‘lgan turli «demokratiya modellari»ga qarshi samarali kurasha olamiz. Buning uchun 
jamiyatni  modernizatsiya  qilish,  amalga  oshirilayotgan  tub  islohotlarni  izchil  davom  ettirish, 
xalqimizning turmush farovonligini uzluksiz oshirib borish yo‘lidagi keng ko‘lamli o‘zgarishlarni 
amalga  oshirishga  katta  e’tibor  berilmoqda.  "Shu  sababli,  —  deb  ta’kidlagan  edi  birinchi 
Prezidentimiz Islom Karimov — agar biz o‘zimiz zamin yaratib ko‘ymasak, ijtimoiy jarayonlarga 
tashqaridan turib aralashuv hech qanday samara bermaydi. Bugungi kunda "demokratiyani olg‘a 
siljitish" deb atalayotgan muayyan texnologiyalarning shakllangani — bu endi boshqa gap, misol 
uchun,  hozir  xuddi  Iroqda  bo‘layotganidek.  YA’ni,  ma’lum  bir  mamlakatda,  aytaylik,  "de-
mokratiya  taqchilligi"  mavjud,  ushbu  mamlakat  xalqiga  ana  shu  taqchillikdan  xalos  bo‘lishga 
yordam berish kerak deb hisoblanadi. Buning uchun katta mablag‘lar ajratilib, tegishli kuchlar 
yo‘naltiriladi. Bundan ko‘zlangan maqsad — to‘ntarish uyushtirish va ana shunday "taqchillik"ni 
vujudga  keltirgan  va  avj  oldirgan  rahbariyatni  yo‘qotishdan  iborat.  Mana  shunday  xolatlarda