Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti o. Sh. Mamanazarov

Oʻz-oʻzini nazorat qilish uchun savollar 
1. Loyihani vaqt koʻrsatkichlari boʻyicha boshqarishning maqsadi nima? 
2. Vaqt koʻrsatkichlari uchun loyiha boshqaruvining talablarini sanab oʻting. 
3. Gantt grafikasi tizimini yaratishning asosiy prinsiplari qanday? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
  83 
 
VIII BOB. LOYIHA KOMMUNIKATSIYALARINI (ALOQARINI) 
BOSHQARISH 
 
8.1. Loyiha boshqarish jarayonida aloqa jarayonining  
asosiy tushunchalari 
 
Loyiha muvaffaqiyatli amalga oshirilishi uchun har bir loyiha samarali muloqot 
yordamiga  ega  boʻlishi  kerak.  Bu  shuni  anglatadiki,  mutaxassislar  oʻz  vaqtida  eng 
yaxshi aloqa kanallari boʻyicha kerakli ma’lumotlarni olishi kerak. 
Samarali muloqot (aloqa) loyihani amalga oshirishning eng muhim omillaridan 
biri  hisoblanadi.  Jamoa  bilan  loyiha  ishtirokchilari  oʻrtasidagi  aloqani  ta’minlash 
jarayonida loyiha menejerining roli notoʻgʻri boʻlishi kerak emas. Ma’mur loyihaning 
har bir manfaatdor ishtirokchisi oʻzining bevosita vazifalarini bajarishi uchun kerakli 
ma’lumotlarni  olishi  uchun  yetarli  axborot  oqimlarini  yoʻnaltirishni  tashkil  qilishi 
kerak. 
Aloqa  vositalarining  xususiyatlarini  ajratib  olish  imkoniyatini  beruvchi  bir 
necha teoriya mavjud – odamlar, ular yordamida axborot almashiladi: 
-  rivojlanayotgan  kommunikator  manfaatdor  tomonlar  bilan  birgalikda 
muammolarni  hal  qilishning  yangi  usullarini  ishlab  chiqish,  teskari  aloqani  tashkil 
etishga intiladi;  
-boshqaruvchi  yoki  nazorat  qiluvchi  kommunikator  avtoritar boshqaruv uslubi 
bilan tavsiflanadi. Loyihani amalga oshirish uchun maksimal kuchga ega boʻlish uchun 
barcha asosiy  ma’lumotlarni jamlashga intiladi. Bunday  yondashuv juda cheklangan 
vaziyatlarda juda samarali; 
-mos  keluvchi  kommunikator  yetakchilikni  talab  qilmaydi,  axborot  boshqa 
odamlardan tashqarida joylashgan; 
-alohida kommunikator boshqa loyiha ishtirokchilari bilan muammoni hal qilish 
va oʻzaro ta’sir qilishdan qochadi. 
Faqat  loyiha  ishtirokchilari  oʻrtasida  emas,  balki  qurilish  kompaniyasida  ham 
samarali  aloqalarni  tashkil  etish  muhimdir.  Shu  bilan  bir  vaqtda  quyidagilar  ajralib 
turadi: 

---

 
  84 
 
-quyi  boʻgʻinli  aloqa  -  rahbariyatdan  past  boshqaruv  darajasiga  va  unga 
boʻysinuvchilarga, maqsadlar, vazifalar, oʻzgarishlar va loyihani amalga oshirishning 
boshqa  jihatlari  haqida.  Ular  odatda  ogʻzaki  buyruqlar,  buyruqlar,  koʻrsatmalar  va 
shunga oʻxshashlardir; 
-koʻtarilgan  kommunikatsiyalar  -  boshqaruvning  past  darajasidan  yoki 
menejerlardan  kompaniya  rahbarlari  va  loyiha  menejerlariga.  Ushbu  usul  mavjud 
axborotlarni,  shuningdek,  yuzaga  kelishi  mumkin  boʻlgan  muammolar  haqida 
hisobotlarni taqdim etadi. Odatda bu hisobotlar, ogʻzaki va yozma takliflar va shunga 
oʻxshash aloqa shakllaridir; 
-gorizontal  kommunikatsiyalar,  qoida  tariqasida,  loyihani  amalga  oshiradigan 
korxona  turli  boʻlimlari  oʻrtasida  amalga  oshiriladi.  Ularning  asosiy  maqsadi 
birgalikdagi harakatlarni muvofiqlashtirishdir; 
-rahbar- 
boʻysinuvchi 
 
kommunikatsiyalari 
–  bu  pastga  qarab 
tushayotganlarning eng tarqalgan aloqa turlaridan biri hisoblanadi 
-menejer  va  loyiha  komandasi  oʻrtasidagi  kommunikatsiyalar  yaqin 
hamkorlikka imkon beradi, muammoli vaziyatlarni hal qilishning eng samarali usulini 
ishlab chiqadi; 
-  norasmiy  kommunikatsiyalar  -  bu  birinchi  navbatda  norasmiy,  notoʻgʻri 
ma’lumotni  taqdim  etuvchi  mish-mishlardir.  Bunday  axborotning  aniqligi 
kommunikatorning shaxsiy jihati oshgani sayin kamayadi.