O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “ ijtimoiy fanlar

“Kuchli davlatdan – kuchli fuqarolik jamiyati 
sari”
tamoyilni amalda to‘liq tatbiq etishning aniq va ravshan qirralarini belgilab berdi. 
Birinchi Prezident I.Karimov ta’kidlaganidek, “Faqatgina biz tanlagai bosqichma-bosqich, 
tadrijiy rivojlanish yo‘li xalqimiz ko‘zlagan ezgu niyatlarga erishishga, zamonaviy demokratik 
7
Фуқаролик жамияти шаклланишини мониторинг қилиш институти жорий архиви. 2013 й. якунлари бўйича маъруза.-
Б.3-5. 
8
А.Бегматов. Мустақллик даврида фуқаролик жамияти асосларининг яратилиши ва эволюцияси. Ўзбекистоннинг энг 
янги тарихи масалалари 2015 №1 66-бет. 

---

19 
talablarga javob beradigan davlat, inson manfaatlari, huquq va erkinliklari eng oliy qadriyat 
bo‘lgan, qonun ustuvorligini ta’minlaydigan jamiyat barpo etishga olib kelishi muqarrar”
9
. 
Fuqarolik jamiyatining shakllanishi va rivojlanishi bo‘yicha qo‘yidagi xulosalar chiqarish 
mumkin: 
- fuqarolik jamiyatining shakillanishi uzoq davom etib kelayotgan murakkab tarixiy 
jarayondir.Fuqarolik jamiyatining ba’zi bir unsurlari qadimgi YUnoniston va Rimda namoyon 
bo‘lgan vaqtdanboshlab YAngi davrda shakllanish elementlari va xozirgi kunda bir butun tizim 
sifatida paydo bo‘lishi. 
- fuqarolik jamiyati g‘oyasi insoniyatning antik davrdan beri davom etib kelayotgan tafakkuri 
maxsulidir. Avesto manbalarida, Qadimgi yunon faylasuflari fikrlarida, O‘rta asr 
mutafakkirlarining qarashlarida, Uyg‘onish va Reformatsiya davri g‘oyalari va bugun XXI asr 
jahon xamjamiyati tomonidan umuminsoniy ijtimoiy madaniy qadriyatlar sifatida e’tirof etilishi. 
Har qanday fan,o‘z mohiyatiga ko‘ra umumbashariydir.Dunyoning barcha xalqlari katta-
kichikligidan qat’iy nazar uning rivojiga turli xil darajada hissalarni qo‘shgan.SHu nuqtai 
nazardan fuqarolik jamiyatining shakillanishi va rivojlanishi to‘g‘risidagi g‘oyalar qarashlarni bir 
yoqlama bo‘rttirish yoki kamsitish xato yondashuvdir. 
- fuqarolik jamiyatining xususiyatlari, belgilari,tamoyillari har qanday ijtimoiy tizimda 
mavjud, biroq ularning rivojlanish darajasi turli xil bo‘lishi mumkin. 
- fuqarolik jamiyatining shakllanish jarayonlari xolati ijtimoiy hayotning va davlat 
hokimiyati boshqaruvining demokratlashib borishi bilan birgalikda kechadi.
- fuqarolik jamiyatining shakillanishi huquqiy davlatchilikning shakillanish jarayoni bilan 
takomillashib boradi. 
- har bir davlatda fuqarolik jamiyatining rivojlanishi va shakillanishi o‘ziga xos mental 
xususiyatlarga bog‘liq holda tadrijiy rivojlanish modellari asosida amalga oshiriladi. 
- hozirgi dunyoda biron bir mamlakat fuqarolik jamiyat qurishning etuklik bosqichiga 
erishmagan va bu uzuluksiz davom etadigan jarayondir. 
4.