O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “ ijtimoiy fanlar

o‘rta sinfning fuqarolik jamiyatining tayanchi
, demokratiya va 
o‘zgarishlarning siyosiy asosi sifatida namoyon bo‘lishidir. SHu bilan birga, o‘rta sinf 
yuqorining ta’siri va pastdan bo‘ladigan bosim ostida - “ikki qavatli parda” o‘rtasidagi ziddiyatli 
vaziyatda turgani uchun ham turli ziddiyatli ijtimoiy keskinlar yumshatiladi.
Rivojlangan mamlakatlar jamiyatlari sotsial strukturalaridagi sezilarli o‘zgarishlardan biri 
– bu mehnat qilayotgan aholining real daromadlarini o‘sib borishi hisoblanadi. SHu bilan birga, 
daromadlarning taqsimlanishi tengsizlik asosida ro‘y beradi. Eng oy 20 foiz va eng kambag‘al 
qatlamlari daromadlarining o‘zaro nisbati AQSHda 12:1, Fransiyada 9:1, Buyuk Britaniyada 8:1, 
GFR, SHvetsiya, Niderlandiya Qirolligida 5:1, YAponiyada 4:1kabi tengsizliklarni ifodalaydi. 
49
Қаранг: Гражданское общество: понятие, структура, функции / http://geum.ru/book/133/532.html. 

---

50 
Industrial rivojlangan mamlakatlar jamiyatlari sotsial strukturasini tahlili shuni 
ko‘rsatadiki, bu struktura tarkibiga turli tuman guruhlar va qatlamlar kirib, ular qator 
ko‘rsatkichlar bo‘yicha bir-birlaridan farqlanadi. Hozirgi davrdagi bu ko‘rsatkichlarni va 
sinflarning o‘zaro chegaralarini aniqlash uchun sotsial stratifikatsiyaning har xil mezonlaridan 
foydalanishga to‘g‘ri keladi. Ular quyidagilardir: mehnatning ijtimoiy taqsimoti tizimidagi 
ahvoli, oladigan daromadining hajmi va yo‘llari, kasbiy funksiyasining xususiyatlari, hayot 
kechirish uslubining xususiyatlari, ma’lumotlilik darajasi va boshqalar. 
Rivojlangan mamlakatlar jamiyatlarining sotsial toifalashuvi quyidagilar bilan tavsiflanadi: 
bir necha sinflarni belgilarini o‘zida ifodalaydigan ko‘p sonli guruhlarni paydo bo‘lishi;ichki 
sinfiy tabaqalanishlarni faollashuvi; struktura unsurlari harakatchanligini o‘sishi; moddiy hayot 
darajasining oshib borishi. Bu jaranlar ko‘p jihatlardan rivojlangan mamlakatlarni barqaror 
rivojlanishi va