O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

-
reja bo’limlarining 
nomlariga yetarli darajada yaqin bo’ladi, lekin ular mazmun
-
mohiyati bo’yicha 
iqtisodiy jihatdan chuqur ishlanishi singari, injenerlik yechimlari bo’yicha ham 
biznes – reja bo’limlaridan farq qiladi. Agar biznes-reja investitsiyalar TIA ishlab 
chiqilgandan keyin ishlab chiqilgan vaziyatlarda investitsiyalar TIA materiallari 
biznes-rejani ishlab chiqish uchun xizmat qiladi. Biznes
-
reja bunday holatda 
korxonaning pul to’lay olish qodirligi va moliyaviy ustuvorligini tasdiqlash 
maqsadida shakllantiriladi. 
Investitsiyalar TIA davlat ekspertiza xulosalari va ob’ekt quriladigan joyning 
ijro hokimiyati organi tomonidan kelishilganligi to’g’risidagi qaror asosida 
tasdiqlanadi. Ob’ektning joylashish o’rnini tanlash qurilish uchun maydon tanlash 
dalolatnomasi 
orqali 
rasmiylashtiriladi 
va 
tasdiqlanadi. 
Tasdiqlangan 
investitsiyalar TIA va maydon tanlash dalolatnomasi loyihalashning keyingi 
bosqichi – loyiha (texnik loyiha)ga o’tish imkonini beradi. 
Texnik topshiriqning ishlab chiqilishi va uning loyihalashtirishga taqdim 
etilishidan keyin loyihani ishlab chiqishga kirishiladi. Texnik topshiriqning 
loyihalashtirishga berilishi buyurtmachi tomonidan amalga oshiriladi. Lekin 

---

86 
buyutmachi topshiriqni tuzish uchun yetarlicha saviyaga ega emasligi tufayli uni 
tuzish uchun loyihalash yoki injiniring firmasini jalb etadi. Texnik topshiriq 
loyilash ishlari uchun tuzilgan har qanday shartnoma (kontrakt)ning ajralmas qismi 
deb hisoblanadi. 
Sanoat ob’ektini loyihalash uchun taqdim etilgan topshiriq qurilish rayoni, 
punkti va maydoni, mahsulotning tavsifi, uning nomenklaturasi va ishlab chiqarish 
quvvati, texnologik jarayonlar va jihozlarga asoslangan ixtisoslashtirish va 
koopiratsiyalash, xom – ashyolar, suv, yoqilg’i, gaz va elektr energiyasi bilan 
ta’minlaydigan manbalar, oqava suvlarni tozalash va oqizib yuborish sharoitlari, 
tayyor mahsulotlarni iste’mol qiladigan rayonlar, qurilish mudduti va quvvatlarni 
ishga tushirish ketma – ketligi, kapital mablag’larning taxminiy miqdori, yashash – 
fuqaro qurilishining hajmi va uni joylashtirish to’g’risidagi ma’lumotlarni o’z 
ichiga oladi. 
O’rnatilgan amaliyotga ko’ra texnik loyihani ishlab chiqishga qadar 
bajarilgan loyihalash, qidiruv va tekshirish ishlarini loyihalash oldi bosqichi deb 
hisoblash qabul qilingan. Loyihalashning bevosita bosqichi texnik loyihani ishlab 
chiqish bilan boshlanadi. 
Loyihalashga topshiriqni tayyorlashda qurilish uchun maydonni tanlash 
loyiha buyurtmachisi, loyihalash tashkiloti, pudratchi qurilish tashkiloti, mahalliy 
hokimiyat organlari, sanitariya - epidemiologiya xizmati, davlat yong’in xavfsizligi 
nazorati, davshahartexnazorat, suv resurslaridan foydalanish va ularni muhofaza 
qilish organlari, temir yo’l, aloqa, energetika, fuqaro mudofa boshqarmalarining 
vakillaridan tashkil topgan komissiya tomonidan olib boriladi. 
Qurilish maydoni uchun qishloq xo’jaligi maqsadlarida foydalanishga 
yaroqsiz bo’lgan va aholi punktlari, suv ta’minoti, energiya ta’minoti manbalariga 
yaqin bo’lgan yer uchastkalarini tanlash maqsadga muvofiq bo’ladi. Maydon 
sanitariya talablarini qondirmog’i lozim. 
Komissiya maydonni tanlash to’g’risidagi dalolatnomani tuzadi, ushbu 
dalolatnoma ko’zda tutilayotgan loyihaviy yechimlar hamda korxonani injenerlik 

---

87 
tarmoqlari va kommunikatsiyalariga ulash to’g’risidagi kelishuvning asosiy hujjati 
deb hisoblaniladi.