O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

-
o’rnatish ish lari quyidagilarga yetakchi (asosiy) va qo’shma jarayonlarga 
bo’linadi. Texnologik ketma
-
ketlik va qurilish mahsulotini tayyorlash muddatini 
aniqlaydigan jarayonlar yetakchi jarayonlar deb atalsa, ular bilan parallel ravishda 

---

158 
bajariladigan jarayonlarni esa qo’shma jarayonlar deb atash qabul qilingan. 
Jarayonlarni qo’shish qurilish muddatini qisqartirishga sharoit yaratadi. 
Shuningdek qurilish jarayonlari mehnatning bajarilish usuliga ko’ra ham 
quyidagilarga ajratiladi: qo’lda bajariladigan jarayonlar, mexanizatsiyalashgan 
jarayonlar, kompleks-mexanizatsiyalashgan va avtomatlashtirilgan jarayonlar. 
Qurilish jarayonlari tashkil etilishining murakkablik darajasi bo’yicha oddiy 
va kompleks (murakkab) jarayonlarga bo’linadi. 
Oddiy jarayon
– texnologik bog’langan ishchi operatsiyalar yig’indisi 
(jamlanmasi) bo’lib, ular aynan bir xil ijrochilar tomonidan bajariladi (poydevor 
bloklarini montaj qilish, svoylar qoqish va h.k.). 
Kompleks jarayon
 
– texnologik va tashkiliy jihatdan bog’liq bo’lgan oddiy 
jarayonlar yig’indisi (jamlanmasi) bo’lib, ular tayyor mahsulot yagonaligi bilan 
uzviy bog’langandir. Masalan, kompleks jarayon – bu quyma (monolit) temirbeton 
poydevorni qurish bu esa o’z navbatida quyida ko’rsatilgan oddiy jarayonlardan 
iborat: qoliplar (opalubkalar)ni o’rnatish, armaturalarni montaj qilish, beton 
quyish, betonni parvarishlash. 
Qurilish ishlari – qurilish jarayonlarining yig’indisi, bu jarayonlarning 
bajarilishi natijasida qurilish mahsulotining ma’lum bir turi yaratiladi. 
Ularni qullaniladigan materiallar (er ishlari, g’isht terish va h.k.); 
tiklanayotgan konstruktiv elementlar (svayli, tom yopilmasi va h.k.); 
bajarilayotgan jarayonlar (montaj ishlari, transport ishlari va h.k.) bo’yicha 
nomlash mumkin. Qurilish ishlari umum qurilish ishlari (er ishlari, svaylar qoqish, 
g’isht terish, beton quyish va boshqalar) va maxsusishlar (santexnika ishlari, 
elektromontaj ishlari, texnologik jihozlarni montaj qilish va h.k.) ga bo’linadi. 
Umumqurilish ishlari qurilish korxonalari (tashkilotlari, firmalari) tomonidan 
bajarilsa maxsus ishlar esa ixtisoslashgan korxonalar (tashkilotlar, firmalar) 
tomonidan amalga oshiriladi.