O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti a. A. Karimov

Haqiqiy qiymat; 
real value ; реaльнaя стоимость ; 
bu aktivning joriy 
bozor qiymati yoki qonunchilikka muvofiq baholash faoliyati bilan shug‘ullanish 
huquqiga ega bo‘lgan mustaqil ekspertlar tomonidan aniqlangan qiymatidir 
Realizatsiya qilish; 
realization; реaлизaция; 
sotish, ayriboshlash, beg‘araz 
berish maqsadida tovarlarni jo‘natish (topshirish), ishlarni bajarish va xizmatlar 
ko‘rsatish, shuningdek garovga qo‘yilgan tovarlarga bo‘lgan mulk huquqining 
garovga qo‘yuvchi tomonidan garovga oluvchiga topshirilish. 
Rentabellik; 
profitability; 
рентaбельность; 
ishlab 
chiqarish 
samaradorligining ko‘rsatkichi bo‘lib, foydaning asosiy ishlab chiqarish fondlari 
va aylanma mablag‘larining o‘rtacha yillik qiymatiga nisbati sifatida aniqlanadi. 
Saldo; 
balance; сaльдо; 
muayyan vaqt oralig‘ida pul tushumlari va 
chiqimlari o‘rtasida vujudga kelgan qoldiq. Xo‘jalik mablag‘lari yoki ular 
manbalarining buxgalteriya hisobi schyotlari bo‘yicha qoldiq. Aktiv schyotlarning 

---

386 
saldosi faqat debetda bo‘lib, ma’lum schyotdagi xo‘jalik mablag‘larining 
qoldig‘ida ko‘rsatiladi. Passiv schyotlarning saldosi faqat kreditida bo‘lib, ma’lum 
schyotdagi mablag‘lar manbaini ko‘rsatadi. Debet saldolar buxgalteriya 
balansining aktivida, kredit saldolar esa passivida aks ettiriladi. 
Schyotlarning aylanmalari; 
turnover of accounts; обороты счётов; 
buxgalteriya hisobi schyotlarning debeti va krediti bo‘yicha yozuvlar jami. Ular 
tegishli ravishda debet va kredit aylanmalari deyiladi. Aylanmalar har oyning 
oxirida jamlab chiqiladi. Aktiv schyotlar bo‘yicha debet aylanma oy davomida 
hisob ob’yekti ko‘payishini, passiv schyotlar bo‘yicha - kamayishini anglatadi. 
Kredit aylanma aktiv schyotlar bo‘yicha oy davomida hisob ob’yekti kamayishini, 
passiv schyotlar bo‘yicha – ko‘payishini ko‘rsatadi. Schyotning qoldig‘ini 
chiqarish uchun oldin uning aylanmalarini aniqlash kerak.