O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti a. A. Karimov

 
kirish tugatish balansi; 

 
oraliq tugatish balansi; 

 
yakuniy tugatish balansi. 
Ularning har biri tugatilayotgan korxona mulklarini sotish mumkin bo‘lgan 
bahoda baholanib tuziladi.
Balansga qo‘yiladigan asosiy talablar quyidagilardir: 
♦
balansning to‘g‘riligi; 
♦
balansning realligi; 
♦
balansning yaxlitligi; 
14
Financial and managerial accounting. 12e. Carl S.Warren, James M.Reeve, Jonathan E.Duchac. 2014. 26 p.
15
Financial and managerial accounting. 12e. Carl S.Warren, James M.Reeve, Jonathan E.Duchac. 2014. 26 p.

---

52 
♦
balansning izchilligi; 
♦
balansning tushunarliligi. 
Balansning to‘g‘riligi 
balansni tuzishda asoslanilgan hujjatlarning to‘laligi 
va sifati bilan ta’minlanadi. Agar hisobot davrida xo‘jalik faoliyatining barcha 
muomalalari 
o‘z vaqtida hujjatli rasmiylashtirilmagan yoki noto‘g‘ri 
rasmiylashtirilgan bo‘lsa, unda balans korxona ishining haqiqiy yakunini aks 
ettirmaydi. Buxgalteriya balansining har bir moddasi hujjatlar, buxgalteriya 
hisobvaraqlaridagi yozuvlar, buxgalteriya hisob-kitoblari va inventarlash bilan 
tasdiqlangan bo‘lishi kerak. Buxgalteriya balansi ma’lumotlarini qasddan buzish
niqoblash deyiladi. Balansni niqoblash qoida buzilishlarini yashirish maqsadida 
atayin va balansni tuzish bo‘yicha ayrim qoidalardan bexabarlik oqibatida 
bilmasdan qilingan bo‘lishi mumkin. 
Balansning realligi 
moddalar bahosining obyektiv voqelikka muvofiq 
kelishini anglatadi. Balansning “to‘g‘riligi” va “realligi” tushunchalarini bir-biriga 
aralashtirmaslik kerak. Balans to‘g‘ri, ammo noreal bo‘lishi mumkin, ya’ni balans 
ma’lumotlari hujjatlar asosida tuzilgan bo‘ladi va haqiqiy mavjud mablag‘larni 
ko‘rsatadi, ammo uning ayrim moddalari real sharoitni, masalan, asosiy vositalar
ma’naviy eskirganligi, debitorlik qarzini talab qilib olib bo‘lmasligi va shu 
kabilarni ko‘rsatmaydi.