O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

10-masala 
 
Ekspress jurnali dekabr oyida Nemislarning yirik “Henkel” zavodi 
mahalliy “Pemos” kir yuvish kukuni zavodini arzon narxda sotib 
olganligini e’lon qildi. “Pemos”ning ilgarigi egasi Alfabank korxona-
ning aksiyalarini 1015 mln.dollarga sotdi (haqiqiy summa oshkor 
qilinmadi). “Pemos”zavodi eng yirik kir yuvish kukunini ishlab 
chiqaradigan zavod bo‘lib, uninig Rossiya bozoridagi hissasi 16 % ni 
tashkil etadi. Rossiya ishlab chiqaruvchilari o‘rtasida eng yirik korxona. 
Procter end Gamble va Henkelning hissasi hisobida 1966–yili banrotga 
tushayotgan zavodni Alfabank sotib oldi. Ammo nochor holatdan 
chiqara olmasdan kimga sotishni o‘ylashga tushdi. 1998 – yil avgust 
oyidagi defolt bilan bog‘liq krizisdan so‘ng ushbu zavod Rossiya 
lideriga aylandi. “Ekspert” jurnali korrespondentining savollariga, ya’ni 
«Pemos» tovar markasining qiymati bitim qiymati ichiga kirish haqidagi
savoliga ilg‘or menejerning javobi yo‘q kirmagan. Bizning fikrimizcha, 
“Pemos”ning to‘laqonli brendi yo‘q. Uni shakllantirish va siljitish 

---

369 
bo‘yicha hech kim maxsus turda shug‘ullanmadi. Brendni shakllantirish 
(kapital ham yuqori) sarmoya talab va riskli jarayon. Reklamaga juda 
katta xarajat qila turib, u real turda savdoni qanchaga ko‘targanini hech 
kim bilmaydi. Quyidagi savollarga javob berib vaziyatni baholang. 
A) Rossiya kir yuvish kukuni bozorida “Pemos” zavodi qanday 
raqobat pozitsiyasini egallaydi? 
B) Nega 1998 yildagi krizis “Pemos” kir yuvish vositasini Rossiya 
bozorida mashhurlikka olib keldi? 
V) “Pemos” tovar markasini brend hisoblasa bo‘ladimi? 
 
11- masala 
 
Yaqin kungacha Levistrauss firmasi narxi davlat tomonidan firma 
tovarlarini soxta modellari “Levis” markasida chiqarilayotgani haqida 
xavotirda edi. Firma 2 ta muammo bilan to‘qnashdi? 
A) o‘ta past sifat, juda mashhur markaning imijini yerga urayotgani. 
B) kelajakda sotuv hajmining tushib ketish ehtimoli. 
Sizning fikringizcha, firma yuqoridagi muammolarni yechishda 
qanday qaror qabul qilishi kerak?