O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

ADABIYOTSHUNOSLIK - BADIIY ADABIYOT
HAQIDAGI FAN 
 
Adabiyotshunoslik, matnshunoslik, manbashunoslik, 
bibliografiya, folklor, adabiy tanqid, ob’ekt, adabiy-nazariy fikrlar 
 
Adabiyot so‘zi keng va tor ma’noda qo‘llaniladi. Keng ma’noda 
umuman chop etilgan kitoblarni, tor ma’noda esa badiiy adabiyotni 
anglatadi. Adabiyotning estetik ahamiyati - go‘zallik qonunlari 
asosida borliqni o‘zlashtirishidir.
Badiiy adabiyot adabiyotshunoslikning o‘rganish ob’ekti 
hisoblanadi. Adabiyotshunoslik badiiy adabiyotning kelib chiqishi, 
rivojlanish qonuniyatlari, ijtimoiy aloqalarini o‘rganadi. Badiiy 
adabiyotning og‘zaki va yozma shakllari mavjud. Xalq og‘zaki ijodi - 
folklor durdonalari og‘izdan-og‘izga, avloddan-avlodga o‘tib kelgan 
og‘zaki ijod namunalari natijasida yuzaga kelgan.  
Adabiyotshunoslik adabiyot nazariyasi, adabiyot tarixi va adabiy 
tanqid kabi asosiy tarkibiy qismlardan iborat. Adabiy manbashunoslik, 
adabiy matnshunoslik, bibliografiya adabiyotshunoslikning yordamchi 
sohalari hisoblanadi. 
Badiiy adabiyot tarixi va adabiy-nazariy tafakkur tadrijining 
shaxs va jamiyat hayotidagi o‘rni va ahamiyati beqiyosdir. Sharq 
mutafakkir va shoirlaridan Shayx Axmad Taroziyning «Funun al-
balog‘a», Navoiyning «Mezon ul-avzon», Boburning «Muxtasar», 
Fitratning «Adabiyot qoidalari», Cho‘lponning «Adabiyot nadir» kabi 
asarlari adabiy-nazariy fikrlar taraqqiyotida muhim rol o‘ynadi. 
Adabiyotshunoslik falsafa, tilshunoslik, tarix, pedagogika, 
psixologiya, etika, estetika, san’atshunoslik, arxeologiya kabi fanlar 
bilan o‘zaro bog‘liqlikda taraqqiy etadi. 
 
Adabiyotlar va elektron resurslar 
1. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. -
T.:Ma’naviyat. 2008. 
2. Arastu. Poetika. Axloqi kabir. - T.: Yangi asr avlodi. 2004. 
3. Quronov D. Adabiyotshunoslikka kirish. -T.: Xalq merosi 
nashriyoti. 2007. 
4. Nikolaev A.I. Osnovi literaturovedeniya. -M.2011. 

---

6