O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi urganch davlat universiteti «turizm» kafedrasi bekjanov d

 
2.2.Qabul qilish bo„yicha turoperatorning asosiy funksiyalari. 
Asosiy funksiyalar va ularni ketma-ket bajarilishi xorijiy turistlarni qabul qilish 
bo‗yicha turoperatordan o‗z mamlakatida quyidagi sxemada amalga oshiriladi (1-
chizma). 
Turistlarni qabul qilish bo‗yicha belgilangan funksiyalariga muvofiq turperator 
tanlagan xorijlik turistlar safarini qabul qilishni tashkil etish texnologiyasi quyidagilarni 
o‗z ichiga oladi. 
1.Umumiy rejalashtirish: xorijiy turistik bozorni tanlash va safarga talabni 
baholash (turistlar soni, sayohatdan-maqsad, turizm mavsumi va boshq.). 
Bu ko‗rsatkichlar xorijiy turistik bozorlar kon‘yukturasini o‗rganish asosida 
aniqlanadi. Marshrutlar, dasturlar, xizmatlar paketi klassligi va tarkibini rejalashtirishda 
qabul qiluvchi firmalar odamlar va moliyaviy, moddiy texnik resurslarini hisobga olish 
zarur. Eng avvalo ularni mehmonxonada transportda, ob‘ektlarni ko‗rsatishda zarur 
xizmatlarni ta‘minlay olish imkoniyatlari hisobga olinadi. 
2. Mahalliy turoperator tomonidan turistik mahsulotni ular hali ham xorijiy turistik 
bozorda sotish va harakatni tashkil etish maqsadida xorijiy mamlakat (mamlakatlar) bilan 
hamkorlik o‗rnatish. Ular bilan xorijlik turistlarni qabul qilish va xizmat ko‗rsatishning 
aniq shartlarini kelishib olish, jumladan: 

xorijiy turistlarning umumiy soni, guruhlar soni, ulardagi son tarkibi: 

guruhlarning kelish va qaytish sanasi, xalqaro transport turi; 

xorijiy turistlarning sayohat marshrutlari va dasturlari (kunlar bo‗yicha); 

taqdim etiladigan xizmatlar paketi, ularning miqdoriy va sifatiy tarkibi; 

xizmatlar paketi narxi; 

vizaviy qo‗llab-quvvatlash majburiyati, hisob-kitob sharti, turlarni 
bronlashtirish va bekor qilish, xizmat ko‗rsatish, reklamatsiya va boshqa 
mavjud shartlar bajarilishi uchun javobgarlik. 

---

14 
3.Qabul qilish bo‗yicha turoperatorning xorijiy tomon bilan tur shartlarini kelishib 
olishi bilan parallel ravishda turistik xizmat yetkazib beruvchilar bilan ham xizmat 
ko‗rsatish yuzasidan qat‘iy shartlashib olinadi. Shu maqsadda turfirma zarur xizmatlar 
yetkazib beruvchilar bilan tegishli shartnoma tuzadilar. Bunday shartnomalar 
tuzilayotganda yetkazib beruvchining barcha javobgarliklari – bekamu ko‗st xizmat 
ko‗rsatish, xorijiy turistga yetkazilgan zarar, sog‗ligi, hayoti va mulki, daxlsizligi uchun 
javob berajagi to‗g‗risida kelishib olinadi. 
Qabul qilish bo‗yicha turoperator ayniqsa xorijiy turistlarga ekskursiya xizmati 
ko‗rsatish uchun gid-tarjimonlarni taklif etishda e‘tiborli bo‗lishi lozim. Gidlar xorijiy 
tilni yaxshi egallagan, ko‗rsatiladigan ob‘ektlar, mazkur mamlakat hayoti, tarixi haqida 
mukammal axborotga, bilimga ega bo‗lishlari zarur. Ular xorijiy turistlar bilan ishonchli 
aloqaga kirishadigan, yuksak madaniyatli suhbatdan fazilatiga ega bo‗lishlari kerak. 
4.Qabul qilish bo‗yicha mazkur mamlakat turpoperatori xorij bozoriga turlarni 
sotish reklama kompaniyasini o‗tkazish boshlanishi bilan sotish ustidan nazorat o‗rnatish 
kerak. Bu maqsadda xorijiy turoperator mazkur mamlakat har bir guruh bo‗yicha 
bronlashtirilgan turning sotilishi (progrecc repot) haqida muntazam axborot berishni o‗z 
zimmasiga oladi. Tomonlar shuningdek har bir bronlashtirilgan turistlar uchun vizaviy 
qo‗llab-quvvatlashni o‗z vaqtida ta‘minlashlari lozim.
Turfirmalar 
bosh rahbarligi: 

qaror qabul qilish; 

ularni 
bajarilishini 
tashkil qilish; 

nazorat. 
Xorijiy turbozorni tanlash va xorijiy 
turistlarni qabul qilishni rejalashtirish 
(mamlakat, turistlar soni, turizm 
turlari, mavsum, marshrutlar, xizmat 
ko‗rsatish klassi) 
Xorijiy turistlarni qabul qilish 
va xizmat ko‗rsatishni tashkil 
etish 
Yo‗nalish 
bo‗yicha 
xorijiy 
turoperatorlar 
bilan 
hamkorlik 
o‗rnatish, ular bilan xorijiy turistlarga 
aniq xizmat ko‗rsatish yuzasidan 
kelishib olish (soni, guruhlar va 
individuallar), marshrutlar, dasturlar, 
kelish va ketish sanasi, xizmatlar 
paketi, narxlar) 
Xizmat yetkazib beruvchilar 
bilan 
shartnoma 
tuzish 
(mehmonxonalar, 
korxonalar, 
ekskursbyurolar 
boshq) 
va 
ulardan 
zarur 
o‗rinlar 
bronlanganining tasdig‗ini olish 
Xorijiy turoperator bilan kelishilgan 
xorij turbozoriga turlarni sotish va 
harakatini tashkil qilish xalqaro 
Xizmat ko‗rsatish korxonalarini 
xorijiy turistlarni qabul qilish 
kuni arafasida tayyorgarligini 

---

15 
tashuvchilarda 
zarur 
o‗rinlarni 
bronlashtirish, 
chiqish 
vizalarini 
rasmiylashtirish 
tekshirish va xorijiy turistlar 
sayohati 
chog‗ida 
xizmat 
ko‗rsatish 
shartlariga 
rioya 
etilishini nazorat qilish 
Xorijiy 
turoperator 
tomonidan 
bronlashgan turlar sotilishi va 
turoperator taqdim etgan turlar 
hisob-kitobi ustidan nazorat