O‘zbekiston respublikasi o’liy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI 

O’LIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 

URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI 

IQTISODIYOT FAKULTETI 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Turizm yo’nalishi 301-guruh talabasi Inayatov Rasulbekning  

Turizmda operatorlik xizmati tashkil etish asoslarifanidan 

yozgan 

 

   K U R S    I S H I 

 

 

Topshirdi:           Inayatov Rasulbek  

Qabul qildi:        Bekjanov Dilmurad 

 

 

                          

Urganch 2014 

Mavzu:Меhmonxonalarning turizm sohasidagi o’rni va 

Mehmonxona xizmatlari raqobatbardoshligi. 

                                           RE’JA: 

Kirish 

1-bob. Меhmonxonalarning turizm sohasidagi o’rni. 

1.1. Mehmonxona sohasidagi asosiy tushunchalar va mavjud me’yoriy 

hujjatlar. 

1.2. Mehmonxona tipidagi joylashtirish vositalari tasnifi. 

1.3. Mehmonxonalarning xalqaro tasnifi. 

2-bob. Mehmonxona xizmatlari raqobatbardoshligining nazariy-uslubiy 

asoslari. 

2.1. Mehmonxona biznesida raqobatning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati. 

2.2. Mehmonxona xizmatlarining raqobatbardoshlik ko‘rsat-kichlari. 

2.3 Turizmda turistlarning xavfsizligini ta’minlashning huquqiy 

me’yorlari va mehmonxonalarda turistlar xavf-sizligini ta’minlash. 

Х

ulosa. 

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati. 

 

KIRISH 

 

Mamlakatimizda  mustaqillikning  dastlabki  kunlaridanoq  xizmatlar  ko’rsatish 

sohasidagi  turizm  xizmatlari  iqtisodiy  taraqqiyotning  ustuvor  yo’nalishi  sifatida 

talqin qilinib, unga e’tibor davlat siyosati darajasiga ko’tarilgan. Soha rivoji uchun 

zaruriy  tashkiliy-huquqiy  mexanizmlar  vujudga  keltirilib,  hukumat  tomonidan 

tegishli  me’yoriy  hujjatlar  qabul  qilindi  va  bu  yo’nalishdagi  ishlar  hozir  ham 

davom etmoqda.  

Hozirgi  sharoitda  turizm  sohasida  raqobat  muhiti  mavjud  bo’lib,  bozor 

munosabatlarining  murakkabligiga  qaramay,  O’zbekistonda qator turistik  firmalar 

va  mehmonxonalar  tashkil  etilmoqda,  lekin  ularning  ko’pchiligi  ma’lum  vaqtdan 

so’ng  raqobatga  dosh  berolmay  turizm  bozoridan  chiqib  ketmoqda.  Statistik 

ma’lumotlarga  ko’ra,  respublikada  2010  yilda  374  ta  mehmonxona  faoliyat 

ko’rsatgan  bo’lsa,  2011  yilga  kelib  ularning  soni  254  tani  tashkil  qilgan, 

shuningdek turistik firmalar soning kamayishi ham bu xolni tasdiqlaydi. 

Ma’lumki,  turizm  sohasida  mehmonxona  xizmatlari  alohida  o’rin  egallaydi. 

Mehmonxonalarda  taklif  etiladigan  xizmatlar  assortimenti  va  sifatini  oshirish, 

uning  raqobatbardoshligini  ta’minlash  turizm  sohasining  dolzarb  muammolaridan 

biridir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-BOB. МЕHMONXONALARNING TURIZM SOHASIDAGI O’RNI 

 

1.1. Mehmonxona sohasidagi asosiy tushunchalar va mavjud me’yoriy hujjatlar 

Mehmonxona  industriyasi  iqtisodiy  faoliyatning  bir  turi  bo’lib,  muayyan  haq  evaziga 

mehmonxona,  motel,  kemping,  pansionat  va  boshqa  joylashtirish  vositalarida  qisqa  muddatli 

joylashtirishni tashkillashtirish bilan shug’ullanadi. 

Joylashtirish vositasi deganda insonlarning vaqtinchalik  yashashi uchun mo’ljallangan ihtiyoriy 

ob’yekt tushuniladi. 

Mehmonxona bu turist va fuqarolarni vaqtinchalik joylashtirish hamda ularga hizmat ko’rsatish 

uchun mo’ljallangan korxonadir. Mehmonxonalarda kamida 10ta xona bo’lishi kerak. 

Mehmonxonalar quyidagi xususiyatlari bilan ajralib turadi: 

-

  belgilangan miqdordan oz bo’lmagan  xonalardan iborat, yagona boshqaruvga 

ega; 

-

  turli hildagi mehmonxona hizmatlarini taqdim etadi; 

-

  ko’satayotgan  hizmatlari,  ihtiyoridagi  jixozlanish  va  davlat  standartlariga 

ko’ra kategoriya va sinflarga ajratiladi; 

Mehmonxona korxonalari hajmi, joylar va xonalar soniga ko’ra farqlanadi. 

Nomer

  -  bu  bir  yoki  bir  necha  o’rindan  tashkil  topgan,  ushbu  kategoriyadagi  mehmonxonaga 

qo’yilgan talablarga ko’ra jihozlangan xonadir. 

Joy -

 bu bir kishi foydalanishi uchun mo’ljallangan yotoqli  o’rindir. 

Halqaro  amaliyotda  Jahon  Turizm  Tashkiloti  tomonidan  ishlab  chiqilgan  joylashtirish 

vositalarining standart klassifikatsiyasi mavjud. 

Unga ko’ra barcha joylashtirish vositalari 2 guruhga bo’linadi: 

1.Kollektiv joylashtirish vositalari. 

2.Individual joylashtirish vositalari. 

Kollektiv  joylashtirish  vositalari  o’z  o’rnida  mehmonxona  tipidagi  korxonalar  va  mahsus 

joylashtirish vositalariga ajratiladi. 

Mehmonxona tipidagi joylashtirish vositalariga quyidagilar kiradi: 

-

  mehmonxonalar; 

-

  motellar; 

-

  joylashtirish imkoniyatiga ega bo’lgan klublar; 

-

  pansionatlar; 

-

  mebellangan xonalar; 

-

  yotoqxonalar. 

Mahsus joylashtirish vositalariga quyidagilar kiradi: 

-

  sanatoriyalar; 

-

  profilaktoriyalar; 

-

  dam olish uylari; 

-

  turist uylari; 

-

  tiristik,sport bazalari, dam olish bazalari; 

-

  ovchi (baliqchi)  uylari; 

-

  kongres-sentlar; 

-

  kempinglar; 

-

  botellar; 

-

  flotellar; 

-

  rotellar; 

Individual joylashtirish vositalariga quyidagilar kiradi: 

Ijaraga beriladigan kvartiralar, kvartiradagi xonalar, uylar va kottedjlar. 

Mehmonxona xo’jaligi sohasida ikkita asosiy me’yoriy hujjat mavjud.Bular: 

1.“Turist-ekskursion  hizmat.  Mehmonxonalar  klassifikatsiyasi”1998  yil,  918-98  raqami  bilan 

ro’yxatga olingan O’zbekiston Respublikasi Standartidir. 

2.O’zbekiston  Respublikasi  Adliya  Vazirligi  tomonidan  1997-yil  12-yanvarda  389-raqam  bilan 

ro’yxatga  olingan  “O’zbekiston  Respublikasida  mehmonxona  hizmatlarini  ko’rsatish 

qoidalari”dir. 

“Mehmonxonalar  klassifikatsiyasi”  Davlat  standartida  turli  kategoriyadagi  mehmonxonalarga 

qo’yilgan talablar ko’satilgan. 

Ushbu me’yoriy hujjatga ko’ra ihtiyoriy kategoriyadagi mehmonxona quyidagi talablarga 

javob berishi kerak: 

1)  Ihtiyoriy  kategotiyadagi  mehmonxona  yol  harakati  ko’rsatgichlariga  ega  bo’lgan  qulay 

yo’laklarga,  obodonlashtirilgan  va  yoritilgan  hudud,  avtotransportni(  jumladan  avtobusda) 

to’xtastish  va  qayriltirish  mumkin  bo’lgan  qattiq  qoplamali  maydonga  ega  bo’lishi,  korxona 

nomi va kategoriyasini ko’satuvchi yorliq, agarda restoranga alohida kirish eshigi mavjud bo’lsa 

uning nomi yozilgan ko’rsatgich mavjud bo’lishi kerak. 

Agarda  mehmonxona  binoning  bir  bo’lagida  joylashgan  bo’lsa,  alohida  kirish  yo’lagiga 

ega bo’lishi shart. 

2)Mehmonxonaning  arxitektura-rejalashtirish  va  qurilish  elementlari,  ishlatiladigan  texnik 

jixozlar KMK 2.08.02-96 ga muvofiq bo’lishi kerak. 

3)Mehmonxona yaxshi ekologik sharoitda bo’lishi kerak. 

4)Mehmonxonada  yashash  davimida  mehmonlarning  hayoti  va  salomatligi  havfsizligi, 

mulkining dahlsizligi ta’minlanishi kerak. 

Binoda  favqulotda  chiqish  yollari,  zinapoyalar,  mehmonlarning  oddiy  va  favqulotda 

vaziyatlarda yo’naltiradigan, ko’zga tashlanadigan ma’lumotlar bo’lishi kerak. 

5)Mehmonxona Yong’in xavfsizligi tizimlari, ogohlantirish va yong’inga qarshi kurash vositalari 

bilan jihozlangan bo’lishi kerak. 

6)Mehmonxonada  sanitariya-gigiyena  me’yorlari  va  qoidalariga  amal  qilinishi,  chiqindilarni 

bartaraf etish, hashorot va kemiruvchilardan samarali himoyalanish ta’minlanishi kerak. 

7)Barcha elektr, gaz, suv ta’minoti va kanalizatsiya jihozlari “Mehmonxona va uning jihozlarini 

texnik ekspluatasiya qilish qoidalari”ga asosan o’rnatilishi va ishlatilishi kerak. 

8)Mehmonxona  quyidagilarni  ta’minlovchi  muhandislik  tizim  va  jihozlari  bilan  ta’minlanishi 

kerak: 

-

  issiq va sovuq suv tizimi (tunu-kun) 

-

  kanalizatsiya; 

-

  umumiy  fiydalanish  va  yashash  xonalarida  18,5  C  past  bo’lmagan  haroratni 

ta’minlovchi isitish tizimi’ 

-

  havoning  normal  aylanishini  ta’minlovchi  va  tashqaridan  hidlarning  kirib 

kelishidan saqlovchi ventilatsiya. 

-

  radiouzatishlar va televideniye; 

-

  telefon aloqasi; 

-

  honalarninng  yoritilishi:  tabiiy  (  kamida  bitta  oyna),  100  lk  yorug’likni 

ta’minlovchi  oddiy  lampalar  yoki  200lk  yorug’likni  ta’minlovchi  lyuminestsent 

lampalardagi sun’iy yoritish. 

9) Yangi binolarni loyihalash  yoki eskilarini qayta tiklash chog’ida aravachadan foydalanuvchi 

nogirinlarni qabul qilish va ularga hizmat ko’rsatish sharoitlari ko’zlanishi kerak. 

“Ozbekiston  Respublikasida  mehmonxona  hizmatlarini  ko’rsatish  qoidalari”ga  ko’ra 

mehmonxona,  yashash  joyidan  qat’i  nazar  fuqarolarning  vaqtinchalik  yashashi  uchun 

mo’ljallangan,  ijrochi  va  iste’molchi  o’rtasidagi  kelishuvga  asosan  45  sutkadan  oshmaydigan 

muddatga joylashtirish uchun mo’ljallangandir.   

O’zbekiston  Respublikasida  tranzit  vizali  horijiy  turistlar  72  soatgacha  vaqtinchalik 

joylashtirilishi mumkin. 

O’zbekiston Respublikasida vaqtincha bo’luvchi horijiy turislarni joylashtirish muddati 3 

oygacha cho’zdirilishi mumkin. 

O’zbekiston  Respublikasida  MDH  ishtirokchi-davlatlari  fuqarolariga  joylashtirish  muddati  6 

oygacha cho’zdirilishi mumkin. 

Mehmonxonadagi  xonalar  fuqarolarga  passport  asosida,  harbiy  hizmatchilarga-  harbiy 

guvohnomani taqdim etgan taqdirdagina berilishi mumkin.Belgilangan rasmiylashtirishdan so’ng 

hujjatlar egasiga topshiriladi. 

Joylashtirish va hizmatlar uchun to’lov erkin (kelishilgan) narxlar asosida amalga oshiriladi. 

Iste’molchi ko’rsatilgan hizmatda kamchiliklarni sezsa quyidagilardan birini tanlashi mumkin: 

-

 yo’l qo’yilgan kamchilikni qo’shimcha haq olmagan tarzda bartaraf ettirilishi; 

-

 hizmatga haq to’lash jarayonida to’lovni tegishli miqdorda kamaytirish; 

Iste’molchi ko’rsatilgan zararni qoplashni talab etishi mumkin. 

Istemolchimehmonxonaning ichki tartib-qoidalariga amal qilishga majbur. 

Ketish chog’ida ijrochiga ma’lum qilishi,  to’lovni amalga oshirishi va kalitni topshirishi shart.  

Ijrochi  ro’yxatdan  o’tkazish  chog’ida  yashovchilarni  asosiy  va  qo’shimcha  hizmatlar, 

ularni to’lash shakli va tartibi haqida ma’lumot berishi kerak. 

Ijrochi saqlash kamerasidagi yashovcining shahsiy buyumlarining saqlnishini kafolatlashi kerak. 

Qimmatbaxo  taqinchoqlar(  oltin,  platina,  kumush,  qimmatbaho  toshlardan  yasalgan  buyumlar) 

saqlashga qabul qilinmaydi.Saqlash kamerasiga topshirilmagan va yo’qotilgan pul, qimmatbaho 

qog’ozlar  va  qimmatbaho  buyumlar  shuningdek  qimmatbaho  taqinchoqlar  uchun  ijrochi 

majburiyatni olmaydi. 

Iste’molchidan qabul qilib olingan va  yo’qotilgan buyumlarni iste’molchi  tiklab berishi, 

iloj bo’lmagan hollarda buyumning ikki baravar narxini to’lashga majbur. 

Mehmonhonada  yashash  jarayonida  istemolchi  hayoti  va  sog’lig’iga  yetkazilgan  zarar 

joriy qonunchilik asosida undiriladi. 

MDH  mamlakatlari  fuqarolari  kelgani  taqdirda,  ijrochi  ikki  nusxada  ro’yxatdan  o’tkazish 

kartochkasini  to’ldiradi,  ulardan  biri  bir  sutka  ichida  Joylashuvga  qarab  Qoraqalpog’iston 

respublikasi IIV, Toshkent shahar IIB, viloyat IIB adres byurolariga topshiriladi. 

Fuqarolarning  ketish  vaqtida  ushbu  korxonalarning  ijrochisi  adres  ma’lumotlari 

byurosiga habar yuboradi. 

Ro’yxatdan  o’tkazilganlar  kartotekasidan  qayd  etish  anketasi  olinadi  va  arxivga 

topshiriladi, u yerda anketa bir yil saqlanadi. 

 

1.2. Mehmonxona tipidagi joylashtirish vositalari tasnifi 

 

Jahon  Turizm  Tashkiloti  tavsiyasiga  ko’ra,  mehmonxonalar  joylahish  o’rni,  hizmatlar 

toifasi, hilma-hilligi va narhiga ko’ra alohida guruhlarga ajratiladi. 

Joylashish o’rniga ko’ra quyidagi turlardagi mehmonxonalarni ajratish mumkin: 

- shahar markazidagi mehmonxonalar; 

- yo’l chekkasidagi, past qavatli mehmonxonalar; 

- shahar chetidagi va aeroport atrofidagi mehmonxonalar; 

-  suv  yuzasidagi  mehmonxonalar  –  turistlarni  dengiz,  ko’l,  daryo  qirg’oqlarida  joylashtirish  va 

dam  olishi  uchun  mo’ljallangan,  mehmonxona  kabi  jihozlangan  suzuvchi  vositalardir.  Zarur 

hollarda  ushbu  mehmonxona  ustidagi  mijozlari  bilan  birgalikda  boshqa  qirg’oqqa  olib  o’tilishi 

mumkin. 

Hizmatlar  toifasi,  hilma-hilligi  va  narhiga  ko’ra  mehmonxonalar  bir  necha  turga 

ajratiladi: 

-  minimal  miqdordagi  hizmatlarni  ko’rsatuvchi  chegaralangan  servisli  arzon  mehmonxonalar. 

Ushbu turdagi mehmonxonalarda ovqatlanish korxonalati bo’lmasligi ham mumkin. 

-“lyuks” mehmonxonalar – kishini lol qoldiruvchi dekoratsiyaga ega, qimmatbaxo mebel, yaxshi 

jihozlangan  umumiy  foydalanish  joylariga,  xodimlar  soni  honalar  soniga  qaraganda  birmuncha 

ortiq.  

 Jahon Turizm tashkiloti  hozirgi kundagi mehmonxona hizmatlari bozori iste’molchilariga ko’ra 

mehmonxonalarni quyidagi turlarga ajratadi: 

 “lyuks”  otellar

  -  badavlat  insonlar  va  tashkilot  rahbarlariga  mo’ljallangan  bo’lib,  shahar 

markazida joylashadi, juda qimmat narx evaziga shohona hizmatlarni taqdim etadi. 

Yuqori  toifali  otellar

  –  shahar  ichida  joylashgan  bo’lib,  malakali  xodimlar  tomonidan 

ko’satiladigan    keng  qamrovli  hizmatlarni  taklif  etadi,  qimmat  mebel  uskunalar  bilan 

jihozlangan.  Biznesmenlar,  konferensiya  qatnashchilari  va  individual  turistlarga  mo’ljallangan. 

Narxlar o’tamiyonadan yuqoriroq. 

O’rta hol otellar

–  keng omma uchun mo’ljallangan bo’lib, o’rtameyona narxlar asosida hizmat 

ko’rsatadi. Ishlab chiqarish harajatlarini pasaytirish uchun zamonaviy texnologilaryani qo’llaydi. 

Apart-otel  –  odatda  100-400  xonadan  iborat  bo’ladi  mebellangan  xonalardagi  sharoitni 

eslatadi.  Narxlar  sezon  va  joylashtirish  shartlariga  qarab  o’zgarishi  mumkin.  Uzoq  muddat 

qoluvchi biznesmen va turastlarga mo’ljallangan. 

Ekonom  sinfdagi  otel  –  uncha  katta  bo’lmagan  taqdirda  10  tadan  150  tagacha  xonadan 

iborat  bo’lishi  mumkin.Shahar  hududida  joylashadi,  kam  sondagi  xodimlarga  ega,  xonalari 

yaxshi  jihozlangan,  ekin  ovqatlanish  hizmatlarini  taklif  etmaydi.  Iste’molchilarining  aksariyat 

qismi biznesmen va individual turistlardir. 

Motel  –  avtotransportda  sayohat  qiluvchi  turistlarga  mo’ljallangan.150-400  honadan 

iborat  bo’lib,  avtotrassalar  yoqasida  joylashadi,  oz  miqdordagi  hodimlar  ga  ega,  past 

narxlardahizmat  ko’rsatadi,  zamonaviy  va  yaxshi  jihozlangan  honalardan  iborat.Ovqatlanish 

hizmatlarini ko’rsatmaydi. 

Kurort  mehmonxona  (Resort  hotel)  –  100-500  xonadan  iborat  bo’lishi  mumkin,  odatda 

shahardan  uzoqlashgan  suv  havzalari  va  hushmanzara  maskanlarda  joylashadi.  Keng  qamrovli 

hizmatlarni taqdim etadi, ko’p sonli sport inshootlari, bolalar maydonchasiga ega.Turli toifadagi 

turistlarga o’rtameyonadan yuqoriroq narxlarda hizmat ko’rsatadi. 

Taymsher  –  50-250  xonaga  ega  bo’lib,  bir  necha  binolardan  tashkil  topgan  bo’lishi 

mumkin. Kurort otel singari sharoitlar va kvartira tipidagi nomerlardan iborat bo’lishi mumkin. 

Alohida  kvartiraralar  ayrim  kishilarga  sotilishi  mumkin,  lekin  butun  mulk  boshqaruvchi 

kompaniya tomonidan nazorat qilinadi. 

Taymsherning  narxi  sezonga  ga  yashash  muddatiga  bog’liq.Tabiiyki  talab  katta  bo’lgan 

sezonlarga nisbatan yoqimsiz sezonlarda narxlar arzonroq bo’ladi. 

Nomer egasi muayyan vaqt ichida mulkdan foydalanishi mumkin.Odatda nomerlar uzoq 

muddat foydalanish uchun sotib olinadi. 

Joylashtirish muddati haftalarda hisoblanadi. 

Faqatgina Yevropadagi taymsherlar sotilishi hajmi 1991yilda 3,74 milliard dollarni tashkil etdi. 

2002-yilda  ushbu  ko’rsatgich  30  milliard  dollarni  tashkil  etdi.157  mamlakat  fuqarolari 

taymsherlarga egalik qilishadi.Taymsherli kurortlar dunyoning 75 mamlakatida mavjud. 

Qo’llanish maqsadiga ko’ra mehmonxona turlari 

Tranzit  mehmonxonalar

  ihtiyoriy  turdagi  shaxslarni  qisqa  muddatga  joylashtirish  uchun 

mo’ljallangan.Ular odatda Yirik transport bog’lanishlarida, temiryo’l vokzallari, aeroport, dengiz 

portlarida,  avtovokzallar  hududida  joylashadi.  Hizmat  toifasi  va  hilma-hilligi  odatda 

chegaralangan.  Vokzallarda  ovqatlanish  korxonalari  mavjud  bo’lgani  uchun  ovqatlanish 

hizmatlarini ko’pchilik hollarda ko’rsatmaydi. 

Biznes  otellar  (Ish  odamlari  uchun    mehmonxonalar)  hizmat  safarlarni  o’tovchi  va  ish 

bo’yicha yuborilgan shahslar uchun mo’ljallangan. 

Ish odamlari uchun mo’ljallangan mehmonxonalar quyidagi talablarga javob berishi kerak: 

-

  shaharlarning  ma’muriy  ,  ijtimoiy  va  boshqa  turdagi  markazlari  yaqinida 

joylashish.  lekin  ko’kalamzorlashtirilgan  dam  olish  va  sport  bilan  shug’ullanish 

hududlariga ega bo’lishi shart emas. 

-

  xonalar fondida bir kishilik xonalar ko’proq bo’lishi kerak. 

-

  xonalarda albatta ish o’rni tashkil etilishi kerak. ish o’rni deganda yozuv stoli, ish 

kreslosi,  stol  lampasi,  yozuv  qurollari  va  orgtexnika  (komputer,  multimedia, 

telefon, faks va b.) tushuniladi. 

-

  ish  jarayonida  fikr  buzilmasligi  uchun  xonalar  iloji  boricha  tashqi  muhitdan 

saqlangan bo’lishi kerak. 

-

  yig’ilish,  anjuman,  seminar  va  shu  kabi  tadbirlarni  o’tkazish  xonalari  mavjud 

bo’lishi kerak. 

-

  biznes-sentr. 

-

  moliyaviy ta’minot hizmati. 

Dam olish uchun mo’ljallangan mehmonxonalar quyidagi talablarga javob berishi kerak: 

-

  shahar markazidan iloji boricha uzoqdagi, ko’kalamzorlashtirilgan dahalarda joylashish. 

-

  dam olish va va sport bilan shug’ullanish uchun mo’ljallangan, ko’kalamzorlashtirilgan 

hududga ega bo’lish. 

-

  xonalar fondida ikki kishilik nomerlar ko’proq bo’lishi kerak. 

-

  bolalar  maydonchasi,  o’ynash  va  ko’ngil  ochish  uchun  mo’ljallangan  xonalar  bo’lishi 

kerak. 

Shuningdek dam olish uchun mo’ljallangan har bir mehmonxona o’ziga hos hususiyatlarga 

ega bo’lishi kerak. Jumladan, kurort mehmonxona tibbiy davolanish, sog’lomlashtirish xonalarga 

ega bo’lishi va parhez ovqatlanishni ta’minlashi kerak. 

Statsionar  mehmonxona  asosan  oilavit  dam  olish  uchun  mo’ljallangan.  Shuning  uchun 

bunday  mehmonxonalarda  bolalar  o’yingohi,  xodim  tarafidan  uyushtiriladigan  ko’ngilochar  va 

sport-sog’lomlashtirish  mashg’ulotlari  bo’lishi  kerak.  Xonalar  fondida  yashash  xonalarini 

birlashtirish tizimi mavjud bo’lishi kerak. 

Turistik-ekskursion  mehmonxonalar  xodimlari  safida  ekskursovodlar,  guruh  rahbarlari, 

sport murabbiylari bo’lishi kerak. 

Sport  turizmi  uchun  mo’ljallangan  mehmonxonalar,  yani  turistik  baza,  tog’  mehmonxonalarida 

esa  turistik-sport  hizmatlari  xonalari  (turkabinetlar,  sport  buyumlari  ijarasi,  basseyn)  mavjud 

bo’lishi va marshrut talablarigas ko’ra belgilangan turistik trassalar yaqinida joylashishi kerak.  

 

Mahsus mehmonxonalar 

Mahsus mehmonxonalar orasida quyidagilari e’tiborga molikdir: 

Kemping

 - shahar tashqarisida joylashgan,  yozgi  uychalar  yoki  chodirlardan iborat avtoturistlar 

uchun mo’ljallangan orormgohdir.xonalar soni kamida 5 ta bo’lishi kerak. 

Rotel 

–  bir,  ikki  kishilik  vagoncha  ko’rinishidagi  harakatlanuvchi  mehmonxonadir.  Kunduzlari 

turistlar turli shaharlar va ulardagi e’tiborga sazovor joylar bilan tanishadilar, tunda esa vagoncha 

ichida tunashadi. 

Botel

  –  suv  yuzasida  joylashgan,  lekin  suzmaydigan  mehmonxonadir.Ushbu  turdagi 

mehmonxona sifatida mahsus jihozlangan kema ishlatilishi mumkin.Misol tariqasida Dubaydagi 

Burj  al-arab  mehmonxonasini  keltirish  mumkin.  Ushbu  mehmonxona  Fors  ko’rfazida,  suv 

yuzasida  joylashgan  bo’lib,  ko’rfaz  suvlarida  to’lqinlanayotgan  moviy  rang  yelkanni 

eslatadi.Ushbu  mehmonxona  “Jumeirah  beach”  kompaniyasi  tomonidan  qurilgan  bo’lib 

dunyodagi eng baland mehmonxonalardan biri hisoblanadi. 

Avstraliyadagi  Buyuk  baryer  riflarida  shunga  o’xshash  yana  bir  mehmonxona  mavjud. 

Ushbu mehmonxopnadagi ba’zi xonalar suv ostida joylashgan bo’lib, mijozlar suv osti dunyosi 

manzaralaridan bahramand bo’lishlari mumkin 

Flotel

  –  mahsus  kema  shaklidagi  suzib  yuruvchi  mehmonxonadir.Turistlarga  qulay  kayuta-

nomerlar,  faol  dam  olish  imkoniyatlari,  tadbir  o’tkazish  zallari,  aloqa  vositalari  ko’p  sonli 

restoran, bar, tungi klub hizmatlari taqdim etiladi.Misol tariqasida achinarli tarzda halok bo’lgan 

“Titanik” kemasini keltirishimiz mumkin. 

Flotellar  1990-yildan bo’shlab jadal rivojlana boshlagan kruz usulida dam olishlarni uyushtirish 

uchun  qo’llaniladi.keyingi  yillarda  dengiz  yolovchilari  soni  tez  sur’atlarda  o’sib  bo’rmoqda: 

1980-yilda 1,5 million kishini tashkil etgan bo’lsa, 1996-yilda bu ko’rsatgich 6,5 millionga yetdi. 

Flaytel

 – bu dengiz ustidan qisqa vaqt ichida kruiz o’tkazish uchun mo’ljallangan mahsus 

jihozlangan  samoloyotdir.Lekin  narxlarning  nihoyatda  balandligi  uchun  ushbu  turdagi  vositalar 

ommaviylashmayapti. 

Turistik baza

 – tog’li va tog’ bag’ri hududlarida joylashgan, faol usulda harakatlanuvchi 

turislar uchun mo’ljallangan va moslahtirilgan mehmonxonadir. 

Konferens  sentr

  -  turli  hildagi  anjuman,  yig’ilish,  kongress  va  konferensiyalar 

uyushtiriladigan mehmonxonadir.