О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi

 
 
 
 
 

---

13 
3. Motivatsiya haqida va uning ahamiyati 
Motivatsiya - bu maqsadga yo'naltirilgan xatti-harakatlarni boshlaydigan, 
boshqaradigan va saqlaydigan jarayon. Bu chanqovni kamaytirish uchun bir stakan 
suv olishmi yoki bilim olish uchun kitob o'qish bo'ladimi, sizning harakatingizni 
keltirib chiqaradigan narsa. 
Motivatsiya xulq-atvorni faollashtiradigan biologik, hissiy, ijtimoiy va bilim 
kuchlarini o'z ichiga oladi. Kundalik foydalanishda "motivatsiya" atamasi 
odamning nima uchun biron bir ish qilishini ta'riflash uchun tez-tez ishlatiladi . Bu 
inson harakatlarining harakatlantiruvchi kuchidir. 
Motivatsiya nafaqat xatti-harakatlarni faollashtiradigan omillarni nazarda 
tutmaydi; shuningdek, ushbu maqsadga yo'naltirilgan harakatlarni boshqaradigan 
va qo'llab-quvvatlaydigan omillarni o'z ichiga oladi (garchi bunday motivlar 
kamdan-kam hollarda bevosita kuzatilishi mumkin bo'lsa). Natijada, biz odamlar 
nima uchun qilayotgan ishlarini kuzatiladigan xatti-harakatlarga asoslanib 
qilishlari haqida tez-tez xulosa chiqarishimiz kerak. 
Motivatsiya uchun turli xil foydalanish usullari mavjud. Bu insonning barcha 
xatti-harakatlari uchun etakchi kuch bo'lib xizmat qiladi, ammo uning qanday 
ishlashini va unga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan omillarni tushunish bir necha 
jihatdan muhim bo'lishi mumkin. 
Motivatsiyani tushunish: 

Maqsadlar sari intilayotgan odamlar samaradorligini oshirishga 
yordam bering 

Odamlarga chora ko'rishga yordam bering 

Odamlarni sog'liqqa qaratilgan xatti-harakatlarga undash 

Odamlarga nosog'lom yoki moslashuvchan bo'lmagan xatti-
harakatlardan, masalan, xavf-xatarni va qaramlikni oldini olishga yordam 
bering 

---

14 

Odamlarga o'z hayotlarini ko'proq nazorat qilishni his qilishlariga 
yordam bering 

Umumiy farovonlik va baxtni yaxshilang 
Ta'sir Maqsadiga ega bo'lgan har bir kishi (masalan, 20 kilogramm vazndan 
xalos bo'lish yoki marafonda qatnashish istagi) biron narsani amalga oshirishni 
istashning o'zi etarli emasligini darhol anglaydi. Bunday maqsadga erishish uchun 
to'siqlarni boshdan kechirish qobiliyati va qiyinchiliklarga qaramay davom etish 
uchun chidamlilik zarur. 
Motivatsiyaning uchta asosiy tarkibiy qismi mavjud: faollik, qat'iyatlilik va 
intensivlik.