O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi

 

---

238 
8.2 – masala.
Tezlik bo‘yicha ochiq va yopiq rostlash tizimiga ega bo‘lgan TO’-D 
elektr yuritmaning o‘tish jarayonlari qanday bo‘lishi aniqlansin. 
Yurituvchi o‘zgarmas tok motorining texnik ko‘rsatkichlari: yakorning 
nominal kuchlanishi U
ya.n
= 220V; yakor zanjiri qarshiligi R
ya
= 0,6 Om; yakor 
chulg‘ami induktivligi L
ya
= 0,02Gn; mashina doimiysi C=1,9V.s; nominal tezlik 
ω
n
= 104,5 1/s; yuritmaning inersiya momenti J
∑
= 1,0 kg.m
2
. 
Boshqaruv tizimi bo‘yicha berilganlar U
b
0 dan 10 V gacha o‘zgaradi; 0 dan 
300 V gacha bo‘lgan tiristorli o‘zgartirgich kuchlanishi o‘zgarishiga, 0 dan 30 V 
gacha o‘zgaradigan TO‘ boshqaruv tizimiga beriladigan kuchlanish o‘zgarishi 
chiziqli ravishda mos keladi; tezlik bo‘yicha teskari bog‘lanish koeffitsienti
k
s
= 0,09 V.s. 
Yechish: 
1.
Yakor zanjirining elektrmagnit vaqt doimiysi 
T
ya
 = 
 
2.
Elektrmexanik vaqt doimiysi 
T
M
 = 
 
3.
Ochiq tizimda kuchaytirgichning kuchaytirish koeffitsienti 
k
uo
 = 
 
4.
U
= 220 V ga mos keladigan TP ning boshqarish kuchlanishi 
 k
uochik
 = 10 ·2,2 = 22V 
5.
TO’ ning uzatish koeffitsienti 
k
n
 = 
 
6.
Yopiq rostlash tizimidagi kuchaytirgichning kuchaytirish koeffitsienti 
quyidagi munosabatdan topamiz: 
(U
y
 – U
tta
)k
uyo
, bundan 
k
uyo
= 

---

239 
7.
Ochiq tizimning kuchaytirish koeffitsienti 
 K
= 
8.
Tezlik bo‘yicha yopiq tizimda ekvivalent elektrmexanik vaqt doimiysi: 
T
m.ekv
= 
9.
Ochiq rostlash tizimida : 
T
M
>4T
ya
, (0,16 > 4∙0,033). Bu shuni bildiradiki, o‘tish jarayoni monoton 
xarakterga ega bo‘lib davriy bo‘lmagan shaklda bo‘ladi. 
Tezlik bo‘yicha yopiq rostlash tizimida : 
10.
T
M.ekv
< 4T
ya
; ( 0,009 < 4∙0,033). Bu shuni bildiradiki, o‘tish jarayoni 
so‘nuvchi tebranishli xarakterga ega.