O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta

Sherikni ко'tarish va ко'tarib yurish. Bir kishini ikki kishi bo'lib ko'tarib yurish:

1. 
   Qo'llarga o'tqazib qo'yib, ko'tarib yurish (142-rasm).
   
2. 
   Qo'llarga o'tqazib qo'yib, belidan ushlagan holda ko'tarib yurish (143-rasm).
   

140-rasm.

141-rasm.

142-rasm.

143-rasm.

3. 
   Qo'l va tizza ostidan ko'tarib yurish (144-rasm).
   
4. 
   Chalishtirib ushlangan qo'llarga o'tkazib qo'yib ko'tarib yurish. Ko'taruvchilar bir-biriga qarama-qarshi turadilar va har biri o'zi- ning o'ng qo'li bilan chap qo'lining bilagidan ushlaydi (145-rasm). Ko'tariluvchi o'rtog'ining qo'llariga o'tiradi va ko'taruvchilarning yelkalaridan ushlab oladi.
   
5. 
   Oyoqlar osti va beldan ushlab ko'tarib yurish mumkin (146-rasm).
   

So'ng mazkur beshinchi usulda ko'rsatilgan talabalar ikki kishi- dan bo'lib, bir-biriga qarab turib, qo'llarida yotgan kishini ko'tara- dilar va bir-birlarining qo'llaridan ushlashib ko'tarib yuradilar. Bir kishini ikki kishi va ko'pchilik bo'lib, jihozlar (tayoqchalar, kichik narvon, plash-palatka va h.k.lar) yordamida ko'tarib o'tish mumkin. Bir kishini bir kishi ko'tarib yurishi:

1. 
   Opichib ko'tarib yurish (147-rasm).
   
2. 
   Yelkaga mindirib ko'tarib yurish (148-rasm).
   
3. 
   Ikki qo'l bilan ushlab ko'tarib yurish (149-rasm).
   
4. 
   Bir qo'l bilan ushlab ko'tarib yurish (151-rasm).
   
5. 
   Yelkaning bir tomoniga yotqizib ko'tarib yurish. Ko'taruvchi chap qo'li bilan tik turgan sherigining o'ng bilagidan ushlab olib, o'ng qo'li bilan uning tizzalari ostidan quchoqlab ushlaydi. Oldinga engashtirib, uni qorni bilan siltab, o'zining o'ng yelkasiga yotqizadi, keyin rostlanib, o'ng qo'li bilan o'ng qo'l bilagidan ushlab, chap qo'lini bo'shatadi (152-rasm).
   

144-rasm.

145-rasm.

146-rasm.

147-rasm.

148-rasm. 149-rasm. 150-rasm. 151-rasm. 152-rasm.
O'rgatish usuli. Jihozlarni ko'tarish va ko'tarib yurish mashq- larini o'rgatishda yuklamani juda ehtiyotlik bilan me'yorlab borish kerak (bunda ko'tarib yuriladigan jihozlarning og'irligini oshirish yoki kamaytirish, joydan joyga ko'chishning sur'atini yoki maso-

4. 
   Sudralib emaklab o'tish (154-rasm).
   
5. 
   Sudralib ikki qo'l va bir oyoq yordamida yoki bir qo'l va ikki
   oyoq yordamida emaklab o'tish.
   
6. 
   Sherik bilan birga emaklab o'tish (155-rasm).
   
7. 
   Yuklar bilan emaklab o'tish.
   
8. 
   Emaklash usullarini navbatma-navbat ishlatib emaklab o'tish.
   

154-rasm. 155-rasm.
11-bob. GIMNASTIKA JIHOZLARIDA BAJARILADIGAN
MASHQLAR (DASTLABKI TAYYORGARLIK
MASHQLARI)
11.1. Gimnastika texnikasi asoslari
Gimnastika ko'pkurashi uning jihozlarida bajariladigan har xil
mashqlarning soni nihoyatda ko'p. Bir qaraganda, bu mashqlarning
har biri boshqalaridan farq qiladigandek, texnikasi, o'z qonuniyat-
lariga egadek tuyuladi. Masalan, ayollar va erkaklarning yakka-
cho'pdagi mashq elementlari orasida qanday umumiylik bor?
Keltirilgan misolni sinchiklab o'rganib, bu umumiylikni topish,
ko'pkurashning har xil bo'lgan turlarida bajariladigan alohida
mashqlarning ijro etilish qonuniyatlaridagi ba'zi umumiylikni aniq-
lash mumkin. Bu esa turli-tuman mashqlar texnikasini mashqlar-
ning cheklangan guruh texnikasiga birlashtirishga asos bo'ladi. Shu-
ning uchun biz gimnastika mashqlari texnikasini ng umumiy asoslari
to'g'risida gapiramiz. Ikki umumiy bo'lgan qonuniyatlar guruhini
ko'rsatib o'tamiz:

•