O`zbekiston respublikasi oliy va



Yüklə 488,46 Kb.
səhifə3/5
tarix09.05.2023
ölçüsü488,46 Kb.
#110063
1   2   3   4   5
Axrorov Abbos-Тo‘plamlar va ular ustida amallar

Ta’rif. Agar va bo‘lsa, A va B to‘plamlar teng deyiladi va A=B deb yoziladi.
Masalan, A={a,b,c,d}, B={b,d,a,c} lar o‘zaro teng, chunki ular kesishadi va A ning har bir elementi B ning ham elementi va aksincha. Xuddi shuningdek, A={12, 22, 32, 42} va B={ } to‘plamlar ham o‘zaro teng. Oxirgi ta’rifdan to‘plamlar tengligini isbotlashning usullaridan biri kelib chiqadi. 1-rasm

Eyler-Venn diagrammalari deb ataluvchi doiralar, ovallar yoki biror boshqa eometric figuralar ko‘rinishida tasvirlanadi. Bunda to‘plamlar qancha elementga ega bo‘lishining ahamiyati bo‘lmaydi. Masalan, BA munosabat, A va B lar kesishadi hamda A va B lar kesishmaydi kabi munosabatlar 1-rasmda tasvirlangan.
Quyidagi tasdiq o‘rinli: agar AB, BA o‘rinli bo‘lsa, bulardan AC ekanligi kelib chiqadi (2-rasm).

2-rasm 3-rasm
Ko‘p hollarda bitta I to‘plamning qism to‘plamlarini qarashga to‘g‘ri keladi. Bunday I to‘plam universal to‘plam deyiladi. I to‘plam kvadrat ko‘rinishida, uning qism to‘plamlari doira ko‘rinishida tasvirlanadi (3-rasm).
To‘plam va qism to‘plam tushunchalari matematikaning ko‘pgina tusunchalarini ta’riflashda foydalaniladi. Masalan, nuqtalarning har qanday to‘plami eometric figura deyiladi. Demak, kesma, nur, to‘g‘ri chiziq, shar, kub va b.q. eometric figuralardir. Agar F1figura F2 figuraning xos qism to‘plami bo‘lsa, F1figura F2 ning qismi deyiladi. Masalan, AB kesma AB to‘g‘ri chiziqning qismi bo‘ladi.


4 To‘plamlar kesishmasi amali va uning xossalari. Ikki va undan ortiq to‘plam elementlaridan yangi to‘plamlar tuzish to‘plamlar ustida amallar deyiladi.
Ta’rif. A va B to‘plamlarning kesishmasi deb shunday to‘plamga aytiladiki, u faqat A va B to‘plamga tegishli elementlarnigina o‘z ichiga oladi.
A va B to‘plamlarning kesishmasi kabi yoziladi, bunda to‘plamlar kesishmasi belgisi. Eyler-Venn diagrammalari yordamida A va B to‘plamlar kesishmasi 1-rasmdagi shtrixlangan soha kabi tasvirlanadi.
Ta’rifga ko‘ra, va A va B to‘plamlar umumiy elementlarga ega bo‘lmasa, ularning kesishmasi bo‘sh to‘plam bo‘ladi va  kabi yoziladi.
Misol.A={a, b, c, d}, B={d, b, c, e} to‘plamlarning kesishmasi bo‘ladi.
To‘plamlar kesishmasi quyidagi xossalarga ega:

1-rasm.

Yüklə 488,46 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin