O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi. Toshkent davlat agrar universiteti

Bu borada amalga oshirilgan ishlar natijasida 
bugungi kunda 
Respublikamizdagi mavjud kichik va o’rta biznes sub’ektlarining tovar-moddiy 
resurslarga bo’lgan ehtiyojlarining 70 foizdan ortig’ini birja savdolarida qilingan 
xaridlar hisobidan qoplamoqdalar. 
Rasmiy ma’lumotlarga ko’ra Respublikamiz bo’yicha birja savdolaridagi 
aylanma mablag’lar hajmi 2001-2005 yillarning o’zida 5,5 martaga ortgan. Hozirgi 
kunda mamlakatimizdagi ulgurji savdo aylanmasining uchdan ikki qismi birja 
savdolari hissasiga to’g’ri kelmoqda. Vaholanki, bu ko’rsatkich 2000 yilda bor yo’g’i 
8,5 foizini tashkil etgan. 
YUqorida keltirilgan dalillarimizdan shunday xulosa qilish mumkinki, bizning 
Respublikamizda birjalar faoliyatini rivojlantirishga katta e’tibor qaratilar ekan. 
Ushbu e’tiborning eng asosiy negizi bo’lib esa albatta qonunlarimiz xizmat qilar ekan. 
2. Birja qonunchiligi, O’zbekiston Respublikasining “Birjalar va Birja 
ishi to’g’risida”gi qonuni. 
Endi bevosita O’zbekiston Respublikasining “Birjalar va Birja ishi 
to’g’risida”gi qonuni to’g’risida to’xtalib, uning maqsadi va mazmuni bilan 
tanishib chiqamiz. 

---

Qonun 27 ta moddadan iborat bo’lib, ular quyidagilardan iborat: 
1. Qonunning maqsadi. 
2. Birjalar va Birja ishi tg’risidagi qonun hujjatlari. 
3. Birja tushunchasi. 
4. Birja ishi.
5. Birja ishini litsenziyalash. 
6. Birja ishining davlat tomonidan tartibga solinishi. 
7. Birja ishining asosiy prinsiplari. 
8. Birja tovari. 
9. Birja listingi. 
10. Brokerlik o’rni. 
11. Birjaning tashkiliy-huquqiy shakli. 
12. Birja Ustavi. 
13. Birjaning huquqlari. 
14. Birjaning majburiyatlari. 
15. Birjalarni tashkil etish va ular faoliyatidagi cheklashlar. 
16. Birja a’zolari. 
17. Birja a’zolarining huquqlari. 
18. Birja a’zolarining majburiyatlari. 
19. Birja a’zolarining umumiy yig’ilishi. 
20. Birja savdolari. 
21. Birja savdosi. 
22. Birja bitimi. 
23. Birja bitimi turlari. 
24. Birja bitimi ishtirokchilari. 
25. Hisob-kitob kliring xizmati ko’rsatish. 
26. Nizolarni hal qilish. 
27. Birjalar va Birja ishi to’g’risidagi qonunlarni buzganlik uchun javobgarlik. 
 
Mazkur qonunda ko’zda tutilgan deyarli barcha normalar to’g’risida, ya’ni 
ularning mazmuni hamda ishlash tartibi to’g’risida biz bundan keyingi darslarimizda 
batafsil to’xtalamiz. 
Lekin biz bugun keyingi darslarni yaxshi o’zlashtirishimiz uchun ushbu 
qonunning ayrim bandlarini o’rganib, tahlil qilishimiz lozim bo’ladi.