O‘zbekiston respublikаsi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

3. Kompyuter tarmoqlarida xavfsizlik tushunchasi. 
Axborot tushunchasi 
Axborot xavfsizligi
 
deb, ma’lumotlarni yo‘qotish va o‘zgartirishga yo‘naltirilgan, tabiiy yoki 
sun’iy xossali, tasodifiy va qasddan qilingan ta’sirlardan va xar qanday tashuvchilardan axborotning 
himoyalanganligiga aytiladi. 
Axborotning himoyasi
 
deb, boshqarish va ishlab chiqarish faoliyatining axborot xavfsizligini 
ta’minlovchi va tashkilot axborot zaxiralarining yaxlitliligi, ishonchliligi, foydalanish osonligi va 
maxfiyligini ta’minlovchi qatiy reglamentlangan dinamik texnologik jarayonga aytiladi. 
Asosiy tushuncha va atamalar 
maxfiylik
 
— aniq bir axborotga tegishli shaxslar doirasigina kirishi mumkinligi, ya’ni 
foydalanishda qonuniy xujjatlarga muvofiq cheklab qo‘yilib, xujjatlashtirilganligi kafolati.
konfidensiallik 
— inshonchliligi, tarqatilishi mumkin emasligi, maxfiyligi kafolati; 
 
yaxlitlik
— axborot boshlangoAich ko‘rinishda ekanligi, ya’ni uni saqlash va uzatishda 
ruxsat etilmagan o‘zgarishlar qilinmaganligi kafolati;
 
autentifikatsiya
 
— axborot zaxirasi egasi deb e’lon qilingan shaxs xaqiqatan xam 
axborotning egasi ekanligiga beriladigan kafolat;

---

20 
 
appellyatsiya qilishlik
 
— yetarlicha murakkab kategoriya, lekin elektron biznesda keng 
qo‘llaniladi. Kerak bo‘lganda xabarning muallifi kimligini isbotlash mumkinligi kafolati. 
Asosiy tushuncha va atamalar 
ishonchlilik
 
— tizim meyoriy va goAayri tabiiy xollarda rejalashtirilganidek o‘zini tutishlik 
kafolati;