O'zbekiston respublikasi so
Harakat sferasi holatini baholash
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Harakat sferasi holatini baholash.
Harakatlar spontanligi (o ʻ z-oʻ zidan), passiv harakatlar, aktiv harakatlar baholanadi. Harakat aktivligini spontanligi chaqaloqda ikki marotaba baholanadi: nevrologik tekshiruv boshida va oxirida. Sog ʻ lom chaqaloq oyogʻ ini bukadi va yozadi,
ularni chalishtiradi, yozilgan barmoqlari bilan atetozsimon koordinasiyalanmagan harakatlar qiladi. Asab tizimining kasalliklarida va mushak 36
gipotoniyasida spontan harakatlar kamayadi; ochlik, sovuq qotish, og ʻ riq, nam tagliklar - ularni kuchaytiradi.
ʻ gʻ imlarini bukish va yozish yoʻ li bilan tekshiriladi. Passiv harakatlarni cheklanishi (amalga oshmasligi) mushak tonusini yuqoriligi yoki bo ʻ gʻ imlar shikastlanishi bilan bogʻ liq boʻ lishi mumkin. Passiv harakatlar hajmini ortishi, bo ʻ gʻ imlar relaksasiyasi mushak tonusini pasayishidan dalolat beradi. Aktiv harakatlar bolani sergaklik paytida, u bilan o ʻ ynash yoki yyengil gimnastik mashqlarni bajarish orqali tekshiriladi. Shu bilan turli mushak va bo ʻ gʻ imlarda harakatni cheklanishi yoki yoʻ qligi aniqlanadi (markaziy nerv tizimi shikastlanishlarida - parez, paralich; mushaklarni, suyaklarni, bo ʻ gʻ imlarni anatomik o ʻ zgarishlarida, ogʻ riqlarda).
Bolani tashqi ko ʻ rinishi, oʻ zini tutishi, bir ikkita oson savolga javob berishi uni somatik va psixik holati haqida umumiy ma ʼ lumot beradi. Asab-ruhiy rivojlanishni o ʻ z vaqtida aniq baholash uchun bolani yoshiga mos shartli ravishda 6 ta bosqich ajratilgan:
I bosqich - 0-1 oylik; II bosqich - 1-3 oylik; III bosqich - 3-6 oylik; IV bosqich - 6-9 oylik; V bosqich - 9-12 oylik; VI bosqich - 1-3 yosh. Shuning uchun 5 ta me ʼ zonni baholagach, sharsiz reflekslar namoyon bo ʻ lishi haqidagi maʼ lumotlarni bolaning yoshi bilan solishtirish zarur. Normada asab-ruhiy rivojlanishni ko ʻ rsatkichlari keltirilgan yosh bosqichiga mos kelishi kerak. Ba ʼ zan bu meʼ zonlarni shakllanish ketma-ketligi biroz buzilgan bo ʻ lishi mumkin: ulardan biri 1 bosqichga oldinlab ketadi, boshqasi — 1 bosqich orqada. Uzoq davom etgan kasallik va tarbiyaning yetishmasligi barcha ko ʻ rsatkichlarni faqat bitta bosqich orqada qolishiga olib kelishi mumkin, lekin undan ortiq emas. Asab tizimi uchun bunday kechikish funksional hisoblanadi. Asab-ruhiy rivojlanishni 2 va undan ortiq bosqichga kechikishi rivojlanishni patologik orqada qolishini bildiradi va bunda ensefalopatiya tashxisi qo ʻ yiladi. Bolaning normal rivojlanishida barcha bosqichlar 2 yoshga borib o ʻ z nihoyasiga yetishi kerak. Agar bunday bo ʻ lmasa, unda ikki yoshdan keyin aniq oligofreniya, gidrosefaliya, epilepsiya kabi tashxislar qo ʻ yiladi. Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|