O’zbekiston Respublikasi tashqi savdo siyosati Mundarija `Kirish

O’zbekiston Respublikasi tashqi savdo siyosati
Mundarija
`Kirish…………………………………………………………………………..…3
I.Bob O’zbekiston Respublikasi tashqi savdo siyosati
1.1 Savdo siyosatining mohiyati va tashqi savdoni cheklash usullari……………………………………………………………………………..7
1.2 Importga tariflarning ishlab chiqaruvchilarga va iste’molchilarga

ta’siri………………………………………………………………………………13

IIBOB . Tariflarni yoqlovchi xamda ularga qarshi fikrlar. Tarif va

ishlab chiqarish subsidiyalari

2.1. Import kvotalari va litsenziyalarni taqsimlash uslublari………………….…23
2.2. Eksport subsidiyalari va kompensatsion import bojlari………………….….25
III.Xulosa…………………………………………………………………………27
IV.Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………………...28
Kirish
Kurs ishini dolzabligi: Mustakillikka erishgandan so’ng Uzbekiston uz manfaatlaridan kelib chikkan xolda uzining tashki iktisodiy va jumladan, tashki savdo alokalarini belgilab beruvchi xukukiy bazani shakllantira boshlab, uni doimiy takomillashtirib bordi.
Tashki savdoni tarif orkali tartibga solishga kilingan ilk axamiyatli kadam Uzbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 2016 yilning 24 iyulida «Tashki iktisodiy faoliyatni ragbatlantirish, Uzbekiston Respublikasiga chet el investitsiyalarini jalb kilish va ularni ximoya etish tugrisida» gi Farmonining kabul kilinishi buldi. Ichki bozorni kundalik extiyoj mollari bilan tuldirish maksadida mazkur farmon bilan 2017 yilning 1 yanvarigacha olib kiritilayotgan xalk isteʼmol mollari, ozik-ovkat, dori-darmon, tibbiy texnika va uskunalar, ularni ishlab chikarish uchun butlovchi kismlar va xom ashyo boj tulashdan ozod etilishi belgilandi. Farmon bilan Bojxona kumitasiga Moliya vazirligi bilan birga boj tariflarining differentsiatsiyalangan yangi stavkalarini va ularni undirish tartibini ishlab chikish yuklatildi. Farmon bilan boj tulashdan ozod kilingan tovarlar ruyxati xam tasdiklandi.
Mazkur Farmon yuzasidan Vazirlar Maxkamasi 2018 yilning 21 oktyabrida «Tashki iktisodiy faoliyatni ragbatlantirish, chet el investitsiyalarini jalb etish va ularni ximoya kilish chora-tadbirlari tugrisida» gi 485-sonli karorini kabul kildi. Mazkur karor bilan materiallar va xom-ashyoni eksport, import kilish vaktinchalik boj stavkalari tasdiklandi. Jumladan, eksport boji stavkalari jami bulib 70 tovar guruxiga nisbatan joriy etilib, ruyxatga kirmagan tovarlar uchun boj stavkasi 1%, eng past stavka meva-sabzavot, notukima matolar, zarduz matolar, keramika va chinni buyumlar xamda kiyim-kechakka nisbatan 2%, eng yukori stavka usimlik yogi uchun 30% va rangli metall bulaklari uchun 40%, tekstilь tovarlarga nisbatan 3% va 5%, boshka tovarlarga 7%, 10%, 15%, 20% mikdorida belgilandi. Kupchilik tovar turlariga nisbatan belgilangan eksport boji stavkalari nisbatan past – 3-5% atrofida bulib urtacha stavka taxminan 5-10%ni tashkil etdi.
Import uchun boj stavkalarining aloxida minimal va maksimal kursatkichlari joriy eildi. Minimal stavkalar Uzbekiston savdo-iktisodiy alokalarda eng kup kulaylik berish tartibini kullayotgan mamlakatlarda ishlab chikarilgan tovarlar importiga nisbatan, maksimal stavkalar esa bunday tartibni kullamayotgan davlatlarda ishlab chikarilgan tovarlar importiga nisbatan kullanilishi belgilandi. Karorga kura, ruyxatga kiritilmagan tovar turlariga nisbatan import boji minimal stavkasining kursatkichi 1% maksimal stavkasining kursatkichi 3% mikdorida belgilandi.
Import bojining eng past, minimal 2% va maksimal 5% stavkasi ovoz kuchaytirgichlar va magnitofonlarga nisbatan, eng yukori, minimal 25% va maksimal 35% va 40% stavkalari esa alkogolli ichimliklarga nisbatan belgilangan. Boj stavkalarining urtacha minimal va maksimal kursatkichlari 5% va 10% ni tashkil etdi. Minimal stavkalar kursatkichlari 2%, 3%, 5%, 10%, 15% va 25%, maksimal bojlar stavkasi esa 5%, 7%, 10%, 35% va 40% dan iborat buldi.
2017 yilning 21 yanvarida Uzbekiston Respublikasi Prezidenti «Iktisodiy isloxotlarni chukurlashtirish, xususiy mulkni ximoya kilish va tadbirkorlikni kullab-kuvvatlash tugrisida» gi Farmonni kabul kilib, unda 1995 yilning 1 iyuligacha Uzbekiston Respublkasiga olib kiritilayotgan barcha turdagi tovarlar uchun import bojlari bekor kilindi.Farmon bilan tovarlarning eksportiga vaktinchalik boj stavkalari ruyxati tasdiklandi. Unga kura, eksport boji stavkasining eng baland 100% kursatkichi sanʼat asarlari, kollektsiya buyumlari va antikvariant uchun, 50% stavka kimmatbaxo metall va toshlar xamda ulardan yasalgan buyumlar, kogoz maxsulotlari, gugurt, duradgorlik buyumlari va boshka kupchilik tovarlar uchun belgilandi. Eng past 5% stavka esa paxta tolasi va uning chikindilari, ipak kurti, shoyi xom ashyosi va chikindilariga nisbatan belgilandi. Kolgan tovarlarga nisbatan boj stavkasining 10%, 15%, 20%, 30% va 40% kursatkichlari belgilanib, uning urtacha kursatkichi nisbatan yukori bulib, urta mikdorda 30% tashkil etdi.
Tashki savdoni tariflar orkali boshkarishga utishdagi muxim boskich 2015-yilning 19 iyulida «Uzbekiston Respublikasida tashki iktisodiy faoliyatni yanada erkinlashtirish tugrisida» gi Farmonning kabul kilinishi buldi. Tashki iktisodiy faoliyatni erkinlashtirish jarayonini jonlashtirish maksadida tashki iktisodiy alokalarni erkinlashtirishning bundan keyingi yunalishi tashki savdoni notarif usullar bilan boshkarishdan boskichma-boskich tarif usullari orkali boshkarishga utishdan iboratligi belgilandi.
Farmon bilan Vazirlar Maxkamasiga tegishli muddat ichida tashki savdoni tarif va notarif usullar orkali boshkarish tartibini belgilovchi tegishli karor kabul kilib, unda kvotalashtirilgan va litsenziyalashtirilgan tovarlarning ruyxatini kiskartirishni kuzda tutish topshirildi. Shuningdek, tashki savdoni tariflar orkali boshkarish masalalarini tezkorlik bilan xal etish maksadida boj tariflari stavkalarini kurib chikadigan idoralararo komissiya tuzish belgilanib, unga zarurati tugilganda Vazirlar Maxkamasiga boj tarifi stavkalarini uzgartirish buyicha takliflar kiritish vazifasi yuklatildi.
Farmon bilan shuningdek, 2016 yil 21 yanvar Farmoni bilan belgilangan tovarlar importining boj tulashdan ozod kilinganligini 2017- yilning 1 oktyabrigacha uzaytirildi.
Mazkur Farmonning ijrosi yuzasidan 2015 yilning 25 iyulida Vazirlar Maxkamasi «Tashki iktisodiy faoliyatni yanada erkinlashtirish va takomillashtirish chora-tadbirlari tugrisida» 287-sonli karorni kabul kildi. Tashki savdoni notarif usullar bilan boshkarishdan tariflar orkali boshkarishga utish uchun shart-sharoitni taʼminlash maksadida karor bilan 2015 yilning 1 oktyabridan boshlab yangi import va eksport boji stavkalari joriy etilishi belgilandi. Shuningdek, mazkur karor bilan belgilangan import boji stavkalari, Uzbekisto savdo-iktisodiy faoliyatida eng kulaylik berish tartibini kullayotgan mamlakatlarda ishlab chikarilgan tovarlardan undirilishi, bunday tartibni kullamayotgan mamlakatlarda ishlab chikarilgan tovarlardan esa boj stavkalarini ikki marta kupaytirilgan mikdorda undirilishi belgilandi.