O'zbekiston respublikasi

2-jadval 
O’zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning rivojlanishi
29
 (% 
hisobida) 
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning 
ulushi 
2000 yil 
2005 yil 
2010 yil 
YaIMda 
31,0 
38,2 
52,5 
Sanoatda 
12,9 
10,0 
21,1 
Ish bilan band bo’lganlarning umumiy sonida 
49,7 
64,8 
74,3 
Eksportda 
10,2 
6,0 
13,6 
Mamlakatimizda o’tgan 20 yil ichida tashqi savdo aylanmasi 805,6 
million AQSh dollaridan 21,8 milliard dollarga, ya’ni 27,1 barobar o’sdi. 
Jumladan, eksport hajmi 442,7 million dollardan 13,1 milliard dollarga, yoki 
29,5, import 362,9 million dollardan 8,8 milliard dollarga yoki 24,2 barobar 
ko’paydi. Ayni paytda tashqi savdoning ijobiy saldosi 79,8 million 
dollardan 4,2 milliard dollarga, ya’ni 53 barobar ortdi. Bu oltin-valyuta 
zaxiralarimizning muttasil o’sishi va milliy valyutamiz barqarorligini 
28
Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг 2012 йилда мамлакатимизни ижтимоий-
иқтисодий ривожлантириш якунлари ва 2013 йилга мўлжалланган энг муҳим устувор йўналишларига 
бағишланган Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасидаги «Барча режа ва дастурларимиз Ватанимиз 
тараққиѐтини юксалтириш, халқимиз фаровонлигини оширишга хизмат қилади» мавзусидаги маърузасини 
ўрганиш бўйича Ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиѐт. - 2011. 46-49 бетлар 
29
Н.Тўхлиев Тараққиѐтнинг ўзбек модели. Т.:2012.110-бет  

---

21 
ta’minlashga ham xizmat qilmoqda. Eksport va importning tarkibi keskin 
o’zgardi. Mustakillikkacha O’zbekiston chetga xom ashyo chiqaradigan va 
tayyor mahsulotlar, asosan, iste’mol mollarini olib keladigan mamlakatdan 
bugun qo’shimcha qiymat yuqori bo’lgan tayyor mahsulotlarni tobora ko’p 
va keng eksport qilayotgan, ishlab chiqarishni texnik va texnologik 
modernizasiya kilishga muljallangan texnika va asbob -uskunalarni import 
qiladigan mamlakatga aylandi. Mashina va uskunalarning im port tarkibidagi 
ulushi izchil o’smokda: 1990 yilda 12,1 foizni tashkil qilgan bo’lsa, 201 0 
yilda 44,1 foizgacha yetdi. 
Eksportning tarkibi diversifikasiya qilinishi natijasida paxta tolasi 
ulushi jiddiy kamaydi. Uning eksportdagi ulushi 1990 yilda 59,7 fo izni 
tashkil etgan bo’lsa, 2010 yilda 11,3 foizdan oshmadi. Oziq-ovqat 
mahsulotlari importa o’tgan davr mobaynida 48,9 foizdan 10,9 foizga 
tushdi.
30
Tashqi savdo geografiyasi ham diversifikasiyalashdi. Ilgari, birinchi 
navbatda, sobiq ittifoq tarkibidagi respublikalar va sosialistik lagerga 
kiruvchi mamlakatlar, sosialistik yo’nalishni tanlagan davlatlar bilan tovar 
ayirboshlash va savdo-sotiq amalga oshirilishi shart bo’lgan.