O‘zbekiston respublikasi vazirlar mahkamasining

Ishlar xavfsizligi uchun javobgar shaxslar, ularning majburiyati va huquqlari

57. 
    Ishlarning xavfsizligi uchun quyidagi shaxslar javobgardir:
    

1. 
   naryad va farmoyish beruvchi;
   
2. 
   ijozat beruvchi — tezkor xodimlar jumlasidan bo‘lgan javobgar shaxs;
   

v) ishning javobgar rahbari (keyingi o‘rinlarda — javobgar rahbar);

g) ish bajaruvchi;

4. 
   kuzatuvchi;
   
5. 
   brigada a’zolari.
   

58. 
    Naryad, farmoyishni beruvchi shaxs ish hajmini va uning bajarilishi zarurligini belgilaydi. Uni xavfsiz bajarilishi mumkinligiga javob beradi va javobgar rahbar, ish bajaruvchi yoki kuzatuvchining, shuningdek, brigada a’zolarining yetarli malakaga ega ekanligi uchun javob beradi.
    

Naryad beruvchi shaxs mazkur Qoidalarda ko‘zda tutilgan holatlarda naryadning “Alohida ko‘rsatmalar” satrining mazmunini aniqlab berishga majbur.

Naryad va farmoyishlar berish huquqi korxonaning (tashkilotning) elektr xo‘jaligi uchun javobgar shaxsning farmoyishi bilan vakolatlangan, elektrotexnik xodimlar hisoblangan, bunga tayinlangan shaxslarga beriladi.

Ko‘rsatilgan shaxslar kuchlanishi 1000 V dan yuqori bo‘lgan elektr qurilmalarida elektr xavfsizligi bo‘yicha kamida V guruhga, kuchlanishi 1000 Vgacha bo‘lgan elektr qurilmalarida esa kamida IV guruhga ega bo‘lishlari shart.

Ro‘yxati korxonaning elektr xo‘jaligi uchun javobgar shaxsi tomonidan belgilangan bir qator ishlarni bajarish uchun farmoyish berish huquqi, shuningdek, tezkor xodimlar hisoblangan IV dan past bo‘lmagan guruhga ega shaxslarga ham beriladi.

59. 
    Ijozat beruvchi — tezkor xodimlar hisoblangan javobgar shaxs quyidagilar uchun javobgardir:
    

1. 
   ishga ijozat berish va ishlarni bajarish uchun zarur bo‘lgan xavfsizlik choralarining to‘g‘ri bajarilishi, ularni yetarli darajada va ish joyiga hamda uning xususiyatlariga muvofiqligi uchun;
   
2. 
   jurnallarda yoki naryadlarda rasmiylashtirilgan holda ishga ijozat berishni, ish tamomlanganidan keyin ish joyini qabul qilib olishning to‘g‘riligi uchun.
   

Mazkur naryad, farmoyish bo‘yicha ishlarni xavfsiz bajarish yoki ish joyini tayyorlash bo‘yicha naryadda ko‘rsatilgan choralarning yetarli ekanligi va to‘g‘riligiga shubha tug‘ilgan paytda bunday tayyorgarlik to‘xtatilishi lozim.

Ijozat beruvchi kuchlanishi 1000 V dan yuqori bo‘lgan elektr qurilmalarida ishlarni bajarishda elektr xavfsizligi bo‘yicha kamida IV guruhga, kuchlanishi 1000 V gacha bo‘lganda kamida III guruhga ega bo‘lishi kerak.

60. 
    Javobgar rahbar ijozat beruvchidan ish joyini qabul qilib olayotib hamda ishga qo‘yayotib ijozat beruvchi bilan bir qatorda ishlarni bajarish uchun zarur bo‘lgan xavfsizlik choralarini yetarli darajada ko‘rilgani va ish joyini to‘g‘ri tayyorlangani, shu jumladan naryadning “Alohida ko‘rsatmalar” ustunida ko‘rsatilgan choralarning yetarli ekanligi uchun javobgardir.
    

Javobgar rahbarning javobgar rahbar va ish bajaruvchi vazifalarini o‘rindoshlik bilan bajarishidan tashqari hollarda, naryad bo‘yicha bajariladigan ishlarda bevosita ishtirok etishi taqiqlanadi.

Javobgar rahbar etib elektr xavfsizligi bo‘yicha kamida V guruhga ega bo‘lgan elektr texnik xodim hisoblangan shaxs tayinlanadi.

61. 
    Javobgar rahbarni tayinlash zarurati naryad beruvchi tomonidan ishning hajmi, sharoiti va murakkabligiga qarab belgilanadi.
    

Kuchlanishi 1000 V gacha bo‘lgan elektr qurilmalarida ishlar naryad bo‘yicha bajarilganida, javobgar rahbarni tayinlash talab qilinmaydi.

62. 
    Ish bajaruvchi ijozat beruvchidan ish joyini qabul qilayotganda uni to‘g‘ri tayyorlanganligi va ishni bajarish uchun zarur bo‘lgan xavfsizlik choralari bajarilganligi uchun javob beradi.
    

Ish bajaruvchi ish bajarish jarayonida rioya qilinishi zarur bo‘lgan xavfsizlik choralari to‘g‘risida brigadaga yo‘l-yo‘riq berishga va ularning brigada a’zolari tomonidan bajarilishini ta’minlashga majburdir.

Ish bajaruvchining o‘zi mazkur Qoidalarga rioya qiladi va o‘zining brigada a’zolari tomonidan ularga rioya qilinishi uchun javobgar. U asbob-uskuna, takelaj va boshqa ta’mirlash jihozlari ishga yaroqli holatda ekanligini kuzatib turadi. Ish bajaruvchi, shuningdek, ish joyiga o‘rnatilgan to‘siq, plakatlar, yerga ulagichlarning olinmasligini va

o‘rni almashtirilmasligini kuzatib turishi shart.

Ish bajaruvchi kuchlanishi 1000 V dan yuqori bo‘lgan elektr qurilmalarida naryad bo‘yicha ish bajarilganda, elektr xavfsizligi bo‘yicha kamida IV guruhga, kuchlanishi 1000 V gacha bo‘lgan elektr qurilmalarida esa kamida III guruhga ega bo‘lishi kerak.

Ish bajaruvchi farmoyish bo‘yicha bajariladigan barcha elektr qurilmalaridagi ishlarda kamida III guruhga ega bo‘lishi kerak. Mazkur Qoidalarning 119-bandi “b” kichik bandi va

10. 
    ilovaning 61-bandida keltirilgan ishlar bundan istisno.
    

63. 
    Kuzatuvchi, quruvchi ishchi brigadalari, turli ishchilar, takelaj ishini bajaruvchilar va elektrotexnik xodimlarga mansub bo‘lmagan boshqa shaxslar elektr qurilmalarida naryad
    

yoki farmoyish bo‘yicha ishlashganida ular ustidan nazorat o‘rnatish uchun tayinlanadi.

Korxonaning elektr xo‘jaligi uchun javobgar shaxsi tomonidan o‘ta xavfli deb topilgan elektr qurilmalarida ishlar bajarilganda, bunday sharoitlardagi elektrotexnik xodimlar ustidan, shu jumladan xizmat safaridagi xodimlar ustidan kuzatuvchi tayinlanadi.

Kuzatuvchi ish joyida o‘rnatilgan yerga ulagichlar, to‘siqlar, plakatlar, qulflash qurilmalarining mavjudligini nazorat qiladi va elektr qurilmasining elektr toki bilan jarohatlanishdan brigada a’zolarining xavfsizligini ta’minlash uchun javob beradi.

Ish texnologiyasi bilan bog‘liq bo‘lgan xavfsizlik uchun brigadaga boshchilik qilayotgan shaxs javobgardir. U, albatta, uning tarkibiga kiritilgan va doimo ish joyida bo‘lishi shart.

Kuzatuvchining ish paytida brigadani nazoratsiz qoldirishi va nazoratni boshqa ishlar bilan o‘rindoshlik asosida amalga oshirishi hamda brigadani nazoratsiz qoldirishi taqiqlanadi.

Kuzatuvchi etib kamida III guruhga ega bo‘lgan shaxs tayinlanadi.

64. 
    Naryad va farmoyishlar bo‘yicha bajariladigan ishlarda javobgar rahbarlar va ish bajaruvchilar hamda kuzatuvchilar etib tayinlanishi mumkin bo‘lgan shaxslarning ro‘yxati elektr xo‘jaligi uchun javobgar shaxsning farmoyishi bilan belgilanadi.
    
65. 
    Brigadaning har bir a’zosi ishlarni bajarishda mazkur Qoidalarga va ishga quyilayotganda va ish jarayonida olgan yo‘riq ko‘rsatmalariga hamda mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha mahalliy yo‘riqnoma talablariga rioya etishi shart.
    
66. 
    Korxona rahbariyatining yozma farmoyishi (buyrug‘i) bilan uning xodimlariga: naryad, farmoyish beruvchi; javobgar rahbar, ijozat beruvchi (tezkor ta’mirlovchi xodimlar hisoblangan; kuzatuvchi, shuningdek, elektr qurilmasi yakka o‘zi ko‘rikdan o‘tkazish huquqini berilishi rasmiylashtirilishi lozim.
    
67. 
    Bir shaxsga o‘rindoshlik yo‘li bilan quyidagi ikki shaxs vazifalarini bajarishga ruxsat beriladi:
    

1. 
   naryad beruvchi;
   
2. 
   javobgar rahbar;
   

v) ish bajaruvchi;

Ushbu shaxsning elektr xavfsizligi bo‘yicha guruhi o‘rindoshlik vazifasi talab etadigan guruhdan kam bo‘lmasligi kerak. Doimiy xizmat ko‘rsatuvchi xodimlari bo‘lmagan, kuchlanishi 1000 V dan yuqori bo‘lgan elektr qurilmalarida ishlar naryad asosida bajarilganida, tezkor-ta’mirlash xodimlar jumlasidan bo‘lgan shaxslarga javobgar rahbar

va ishga quyuvchi vazifalarini o‘rindoshlik asosida bajarishlariga ruxsat etiladi.

Kuchlanishi 1000Vgacha bo‘lgan elektr qurilmalarida ish bajaruvchi bilan ishga quyuvchi shaxs vazifalarini yoki ijozat beruvchi bilan brigada a’zosi vazifalarini o‘rindoshlik asosida bajarishga ruxsat beriladi.

68. 
    HLda ish joyini tayyorlashda faqat kuchlanish borligini tekshirish va ko‘chma yerga ulagichni kommutatsiya apparatlaridan foydalanmasdan o‘rnatish zarur bo‘lgan hollarda,javobgar rahbar yoki ta’mirlash brigadasi tarkibidan tayinlangan ish bajaruvchi, o‘rindoshlik asosida ijozat beruvchi vazifalarini bajarishi mumkin.