O’zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi namangan viloyat xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi aniq va tabiiy fanlar metodikasi kafedrasi

Shartli-chizmali ko‘rgazmalilikka:

• jadvallar;

  
  

• sxemalar;

  
  

• blok-sxemalar;

  
  

• diagrammalar;

  
  

• grafiklar;

  
  

• xaritalar;

  
  

• planshetlar kiradi.

  
  

Animatsiya
Elektron darelik bosma o‘quv materialini barcha tomonlarini saqlash va zamonaviy texnologiyalarni qo‘llashga imkon beradi. Dinamik tasvirga statik tasvirni ko‘z oldiga keltirish. Animatsiya bu harakat samarasini joriy etish jarayonidir.

Gipermatn
Pedagogik dasturiy vositalarning gipermatn hujjatlarini ishlab chiqishda Microsoft Front-Page (HTML-Hyper Text Markup Language), Alliare Home Site (HTML), Microsoft Power Point, Microsoft Word kabi dasturiy vositalardan foydalaniladi.


Multimedia texnologiyalari
Multimedia vositalari asosida o‘quvchilarga ta’lim berish va kadrlarni kayta tayerlashni yo‘lga ko‘yish xozirgi kunning dolzarb masalasidir. Mul’timediya tushunchasi 90-yillar boshida xayotimizga qirib keldi. Mul’timedia bu informatikaning dasturiy va texnikaviy vositalari asosida audio, video, matn, grafika va animatsiya effektlari asosida o‘quv materiallarini o‘quvchilarga yetkazib berishni mujassamlangan xoldagi ko‘rinishidir.
Rivojlangan mamlakatlarda o‘qitishning usuli xozirgi kunda ta’lim sohasi yunalishlari bo‘yicha tadbiq qilinmoqda. Multimedia vositalari asosida bilim olishda 30%gacha vaqtni tejash mumkin bo‘lib, olingan bilimlar esa xotirada uzoq muddat saklanib koladi. Agar o‘quvchilar berilaetgan materiallarni ko‘rish asosida qabul kilsa, axborotni xotirada saklash 25-30%oshadi. Bunga ko‘shimcha sifatida o‘quv materiallari audio, video va grafika ko‘rinishda mujassamlashgan xolda berilsa, materiallarni xotirada saklab kolish 75%ortadi.
Multimedia - gurkirab rivojlanayotgan zamonaviy axborot texnologiyasidir. Uning ajralib turuvchi belgilariga kuyidagilar kiradi:

• axborotning xilma-xil turlari: an’anaviy (matn, jadvallar, bezaklar va boshqalar), original (nutk, musika, videofilmlardan parchalar, telekadrlar, animatsiya va boshqalar), turlarini bir dasturiy maxsulotda integratsiyalaydi. Bunday integratsiya axborotni ro‘yxatdan o‘tkazish va aks ettirishning turli qurilmalari:

  
  

• muayyan vaqtdagi ish, o‘z tabiatiga ko‘ra statik bulgan matn va grafikadan farqli ravishda, audil va videosignallar faqat vaqtning ma’lum oraligida ko‘rib chiqiladi. Video va audio axborotlarni kompyuterda qayta ishlash va aks ettirish uchun markaziy protsessor tez xarakatchanligi, ma’lumotlarni o‘zatish shinasining o‘tkazish qobiliyati operativ va video-xotira, katta sig‘imli tashqi hotira, xajm va kompyuter qirish-chiqish kanallari bo‘yicha almashuvi tezligini taxminan ikki barovar oshirilishi talab etiladi;

  
  

• “inson-kompyuter” interfaol muloqotning yangi darajasi, bunda muloqot jarayonida foydalanuvchi ancha keng va xar tomonlama axborotlarni oladiki, mazkur xolat ta’lim, ishlash yoki dam olish sharoitlarini yaxshilashga imkon beradi;

  
  

Multimedia vositalari asosida o‘quvchilarni o‘qitish quyidagi afzalliklarga ega:

a)benrilayotgan materiallarni chuqurrok va mukammalrok o‘zlashtirish imkoniyati bor;
b)ta’lim olishning yangi sohalari bilan yakindan aloqa qilish ishtiyoki yanada ortadi:
v)ta’lim olish vaqtining qiskarish natijasida, vaqtni tejash imkoniyatiga erishish;
g) olingan bilimlar kishi xotirasida uzoq saqlanib, kerak bo‘lganda amaliyotda qo‘llash imkoniyatiga erishiladi.