Registr- qurilmalarning o’ziga xos tengliklar birlashmasini anglatadi, ularning vazifasi ma’lumotlarni saqlash hamda ma’lumotlarga tezkor murojat qilish imkoniyatini beradi. Ushbu qurilmalar integral sxemada triggerlarda foydalaniladi. Trigger o’z navbatida tranzistor o’tkazgichlarda amalga oshiriladi (ya’ni elektron kalitlar). N trigger registrda N bit ma’lumotni tushinish mumkin.
Port –shunday sxemaki odatda o’ziga bir qancha registrlarni qamrab oluvchi hamda ulanish imkoniyatini beruvchi vositadir, masalan pereferiya qurilmasi mirkoprotsessorni tashqi shinasiga ulanishida ko’rishimiz mumkin. Amalda xar mikrsxema har xil maqsadlar uchun ishlatiladi. SHaxsiy kompyuterda har bir port o’ziga xos unikal raqamiga ega bo’ladi. SHuni aytib o’tish joyizki portlarni raqami mohiyatan registrlarning kiritib chiqarish manzili bo’lib xizmat qiladi. SHuningdek manzil kengligi asosiy xotira va kiritib chiqarish porti bilan kesishmaydi.
Uziliksizlik –tushinchasi asinxron jarayonning xabarini anglatadi (ya’ni protsessor qandaydir asinxron jarayonni tushinadi). Ushbu holatda buyruqlarning ketma-ketligi to’xtatiladi. Uning o’rniga esa boshqa bir ketma- ketlik amalga oshiriladi.
1. Kirish shinalaridagi ma’lumotlarni yagona chiqishga o‘lovchi - ….. a) shifrator
b) kalit
c) *multipleksor
d) tranzistor
2. Bu texnologiyani qo‘llab, qo‘shimcha plata o‘rnatilganda, shk yoki biror sozlovchini o‘chirishni talab etilmaydi? a) midi
b) pci
c) *plug & play
d) play & boy
2-MA’RUZA. MIKROPROTSESSOR TARIXI VA UNING TURLARI.
(2 soat ma’ruza)
Reja 1. Qisqacha EHM rivojlanish tarixi haqida.
2. Mikroprotsessor tuzilishi hamda funksiyalari haqida tushuncha
3. Zamonaviy mikroprotsessor turlari.
Kompyuterlarni tarixiga nazar tashlaydigan bo’lsak albatta 1940 yillardan boshlab EXMlarga asos solina boshlagan. Rivojlanish Mini EHMlar, o’rta EHMlar va super EHMlar ga ajraladi. Bular sekundiga minglab va o’n minglab amallar bajarishi bilan farq qilib boradi.
Mikroprotsessor istalgan shaxsiy yoki mikro EHMlarni muhim qismi hisoblanadi. Ushbu element orqali mikro EHMyoki shaxsiy kompyuterlarni hisoblash imkoniyatlarini beradi va uni yuragi hisoblanadi. Hozirgi paytga qadar shartsiz etakchi bo’lib hamda zamonaviy mikroprotsessorlarni yaratadigan firma Inteldir. Mikroprotsessor istalgan shaxsiy yoki mikro EHMlarni muhim qismi hisoblanadi. Ushbu element orqali mikro EHMyoki shaxsiy kompyuterlarni hisoblash imkoniyatlarini beradi va uni yuragi hisoblanadi. Hozirgi paytga qadar shartsiz etakchi bo’lib hamda zamonaviy mikroprotsessorlarni yaratadigan firma Inteldir. Mikroprotsessor risoladagidek, o’ta murakkab bo’lgan integral sxemalardan tashkil topgan bulib yarimutkazgich va kristallar funktsiyalarni bajarishda markazimy protsessorga kuylaylik yaratadi. Integralli mikrosxemalarnikismini chiplar (chips)deb yuritiladi. Boshqarish blogiga vaqurilmasiga shartli komponentlar arifmetik – mantikiy qurilma mikroproyessor tegishli. U tezlik(taktikali chatota) bilan xarakterlanadi, razryadli eki uzun suz (ichki va tashki) xamda buyruqlar tuplami va arxitekturalar asosida ishlaydi.
