III. Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashg‘ulotlari) 1-MODUL. ,,TUPROQLAR GEOGRAFIYASI” FANINING NAZARIY ASOSLARI 1-mavzu. Kirish. Fanning tadqiqot ob’ekti, maqsadi va vazifalari, tadqiqot usullari Fanining tadqiqot ob’ekti. Tuproq to‘g‘risida tushuncha. Uning tabiiy hosila ekanligi. Tuproqlarni o‘rganishning iqtisodiyot uchun muhimligi. Tuproqlarni o‘rganish usul (metod)lari. Fanining maqsad va vazifalari.
2- mavzu. Tabiiy geografiya uchun tuproqshunoslik va tuproqlar geografiyasining ahamiyati. Tuproqlarni o‘rganish tarixi Tabiiy geografik bilim va tadqiqotlar uchun tuproqshunoslik va tuproqlar geografiyasining ahamiyati. V.V.Dokuchaev–tuproq va tuproqlar geografiyasi to‘g‘risidagi fanning asoschisi ekanligi.
Tuproqshunoslik va tuproqlar geografiyasiga oid tadqiqotlarning Dokuchaevgacha bo‘lgan, Dokuchaev davri, Dokuchaevdan keyingi tadqiqotlar davri. Tuproq – geografik tadqiqotlarning ikkinchi jahon urushigacha, urushdan keyingi va hozirgi davri bosqichlari Yevropa mamlakatlaridagi tadqiqotlar.
3- mavzu. Giperegenez jarayoni va tuproq hosil qiluvchi tog‘ jinslarining vujudga kelishi Gipergenez (nurash) jarayoni. Mineral va tog‘ jinslari. Fizik, biologik, kimyoviy nurash. Tuproq ona jinsi va tuproqning mexanik tarkibi. Tuproq paydo qiluvchi ona jinslar. Tuproqlarning umumiy fizik va fizik–kimyoviy xususidalari. Tuproq va tuproq hosil qiluvchi jinslarning mineral va kimyoviy tarkibi.
1- mavzu. Tuproq hosil bo‘lishining biologik omillari va tuproqning organik qismi Tuproqdagi organizmlar va ularning tuproq hosil bo‘lishidagi ahamiyati. Tuproq hosil bo‘lishida mikroorganizmlarning roli. Tuproq mikroorganizmlari geografiyasi. O‘simliklarning tuproq hosil qilishdagi ro‘li. Asosiy o‘simlik turlarining biologik mahsuldorligi. Tuproqning organik qismi va uning shakllari. Tuproq chirindisi–gumusning paydo bo‘lishi. Gumusning asosiy komponentlari va xossalari. Tuproqdagi gumus–chirindi moddalar tarqalishining geografik qonuniyatlari.
