O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti

1. 2 Nomerlash metodikasi bo’yicha o’qituvchi va o’quvchilar bilim, 
ko’nikma va malakalariga qo’yiladigan talablar 
I.Har bir o’qituvchi: 
1.Konsentrlar bo’yicha "nomerlash" mavzusini mazmuni va vazifalarini bilishi; 
2.O’quvchilarni o’zlashtirishni takomillashtiradigan mashqlar tizimini ishlash jarayoni: 
a) fanlar aro aloqadorlik va sonlarni xonalar bo’yicha o’zaro uzviyligiga bog’liq 
metodlar: 
b) natural sonlar qatorining hosil qilish prinsiplari: 
v) Sonning o’nli tarkibi to’g’risida: 
g) konsetrlar bo’yicha sonlarning o’qilishi va joylashuvi: 
d) yangi sanoq birligining hosil qilinishi: 
e) konsentrlar bo’yicha sonlarning joylashuv tarkibi: 
j) xona birliklari bo’yicha munosabat: 
z) sonlar tarkibining o’qilishi va yozilishini bilishi kerak. 

---

12 
Mavzuni o’rganish jarayonida ko’rgazmalilikdan foydalanish. 
II. Bilish kerak: 
- 
mavzu bo’yicha dastur talablari asosida sonlarni xona qushiluvchilari yig’indisi 
shaklida tasvirlash; 
- 
darslik bo’yicha ko’rgazmalar asoisda suhbatlar olib borish: 
- 
o’quv materialini o’zlashtirishini mustahkamlashga va kuchaytirishga oid didaktik 
o’yinlar tanlash: 
- 
bilim, malaka va ko’nikmalarni hosil bo’lishi bo’yicha turli metodlar va mashqlar, 
mustaqil ishlar tuza olish: 
Turli xil ko’rinishdagi ko’rgazmali vositalar asosida yangi materialni va o’tilgan 
materiallarni mustahkamlash va bayon qila olish. Nomerlash metodikasi bosqichda 
o’qituvchining vazifasi bolalarda sanash malakalarini shakllantirish va 1-10, 100 ichida, 
1000 ichida va ko’p xonali sonlarni sanay olishini, o`qishi, yozishi, taqqoslash usullarini 
bilbishi, sinflarga ajrata olishi, didaktik prinsiplar asosida natural qatorning tuzilishini 
ochib berish va bu asosda sonni natural ketma-ketlikning hadi sifatida ta’riflashdan 
iborat. 
Buning uchun o’quvchilarning quyidagilarga erishishlarini ta’minlash zarur: 
1) o’quvchilarning miqdor va raqamlar tartibi haqidagi tushunchalari aniqlashadi: 
2) Predmetlarni sanashni shakllantirish: 
3) 1 dan 10 gacha sonlar ketma-ketligini yaxshi o’zlashtirib olishlari kerak; 
4) Narsalarni sanashni va sanash tartibi ko’rsatilganda har bir narsaning berilgan 
guruhdagi tartib nomerini aytib bera olishlari kerak; 
5) Sonlarning 1 dan 1000 000 gacha qatoridagi har bir son qanday hosil bo’lishini 
ongli o’zlashtirishlari kerak; 
6) Raqamlarni o’qiy olishlari va har bir raqamni narsalarning mos soni bilan mos 
qo’ya olishlari kerak; 
7) Sonlarni taqqoslashni bilishlari kerak; 
8) 2,3,4,5,6,7,8,9,10 sonlarning ikkita qo’shiluvchilardan iborat sonlar tarkibini 
barcha hollarini mustahkamlab, o’zlashtirib olishlari kerak; 
9) 2+1, 4-1, 1+3, va hokazo ko’rinishdagi matematik yozuvlarni o’qiy olishlari va 
bunday yozuvlarni aniq rasmlar bilan mos qo’yishlarini bilishlari kerak. 

---

13 
10) miqdorlar yordamida predmetlarni o’zaro taqqoslash, "Ko’p", "Kam", "Ortiq", 
"Baland", "Past" kabi tushunchalarni taqqoslay olishi: 
11) Doira, kvadrat, uchburchakni bir-biridan farq qila bilishlari va nomini ayta 
olishlari kerak.