O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi respublika ta’lim markazi uzviylashtirilgan Davlat ta’lim standarti va o‘quv dasturlari

2. Gap bo‘laklari ( 7 soat)
Gap. Bosh bo‘laklar: Ega va kesim, ularning so‘roqlari, ikkinchi darajali bo‘laklar, ularning so‘roqlari, gapda so‘zlarning bog‘lanishi; gap bo‘laklarini bog‘lovchi grammatik vositalar; ohang yordamida bog‘lanish (masalan, katta bino, a’lo o‘qing, ikki qadam kabi); so‘z o‘zgartiruvchi qo‘shimchalar yordamida bog‘lanish (masa­lan, hikoyani o‘qimoq, daraxtning bargi, senga aytmoqchiman kabi); so‘zlar yordamida bog‘lanish ( va, hamda, lekin, biroq, ammo).


3. Uyushiq bo‘lakli gap ( 11 soat)
Gapda bir bo‘lakning birdan ortiq qo‘llanishi — uyushiq bo‘laklar. Kesim, ega va ikkinchi darajali bo‘laklarning uyushib kelishi; uyushiq bo‘laklarni sanash ohangi bilan o‘qish; uyushiq bo‘laklarning bog‘lanishi:
sanash ohangi yordamida
va, hamda, ammo, lekin, biroq so‘zlari yordamida
Uyushiq bo‘lakli gaplarda vergulning ishlatilishi;

4. 
   Undalma (6 soat)
   

Undalma so‘zlovchining nutqi qaratilgan shaxs ekanligi; undalmaning bosh kelishikdagi ot bilan ifodalanishi; uning o‘ziga xos xususiyati, gap tarkibida gap bo‘lagi vazifasini bajarmasligi; gapda boshqa bo‘laklar bilan bog‘lanmasligi; o‘ziga xos undash; chaqirish ohangi bilan aytilishi; gapning boshida, oxirida, o‘rtasida qo‘llanishi; undalma qatnashgan gaplarda undash yoki chaqirish ohangining kuchli yoki kuchsizligiga qarab, undalmadan so‘ng vergul yoki undov belgisining qo‘yilishi.
6. Nutq. Matn ( 5 soat)
Matnning gapdan farqi, matnlarni mazmunan qismlarga bo‘lish va matn qismlariga sarlaha qo‘yish, matnning tuzilishi; bir kishining nutqi, ikki va undan ortiq kishining nutqi. Matnning o‘ziga xos xususiyatlari. Sarlavha. Matnni ifodali o‘qish va savodli yozish; tayyor matnni o‘qish va qayta hikoyalash. Bayon haqida tushuncha.


7. Tovushlar va harflar (10 soat)
Unli va undosh tovushlar, ularning harfiy ifodasi; talaffuzi va yozilishi farq qiladigan unli tovushli so‘zlarning talaffuzi va imlosi; jarangli va jarangsiz undoshlarning talaffuzi va imlosi; bir xil qo‘sh undoshli so‘zlar va ularning imlosi; so‘z oxirida qator kelgan undoshli so‘zlar va ularning imlosi, x-h tovushli so‘zlar va ularning imlosi, tutuq belgili so‘zlarning talaffuzi va imlosi, tutuq belgisining so‘z ma’nolarini farqlashi.
Bo‘g‘in. So‘zlarni bo‘g‘inlarga bo‘lish; unli tovushlarning bo‘g‘in hosil qilishi; so‘zlarni bir satrdan ikkinchi satrga bo‘g‘inlab ko‘chirish; so‘zlarni bo‘g‘in, tovush va harf jihatdan tahlil qilish.