Masalan;
Har qanday aralash kasrni butun va kasr qisimlarining yig’indisi shaklida yozish
mumkin .
Masalan;
Oddiy kasrlarning hossalari.
Kasrning surat necha marta ortsa, kasrning qiymati ham shuncha marta ortadi,
kasrning maxraji necha marta ortsa, kasrning qiymati shuncha marta kamayadi.
Masalan;
;
Kasrning surati necha marta kamaysa, uning qiymati ham shuncha marta
kamayadi, kasrning maxraji necha marta kamaysa, kasrning qiymati shuncha marta
ortadi.
Masalan;
;
Kasrning surat va maxrajini noldan farqli bir xil songa ko’paytirganda yoki
bo’lganda kasrning qiymati o’zgarmaydi .
18
Masalan:
;
Kasrlarni qisqartirish
Kasrning surat va maxrajini noldan farqli bir xil sonnga bo’lish kasrni qisqartirish
diyiladi .
Masalan;
1)
)
Agar kasrlarning surat va maxraji o’zaro tub bo’lsa , bunday kasrlar qisqarmas
kasrlar yoki qisqarmaydigan kasrlar diyiladi .
Masalan ;
Surat va maxraji o’zaro tub bo’lmagan kasrlar albatta qisqaradi .
Kasrlarni qisqartirishning 2 ta usuli mavjud: to’la va ketma-ket qisqarish usullari .
Agar kasrning surat va maxrajini bitta songa bo’lganda u qisqarmas kasrga aylansa
, bunday qisqartirish to’la qisqartirish diyiladi ;
Masalan ;
=
Ammo hamisha ham kasrlarni yo’la qisqartirib bo’lmaydi . Bunday hollarda
ketma – ket qisqarish usulida foydalaniladi ;
Masalan ;
Kasrlarni taqqoslash
Kasrlarni taqqoslash deyilganga ikkta kasrdan qaysi biri katta ekanligini
aniqlash masalasi tushuniladi .
Maxraji bir xil bo’lgan 2 ta kasrlarning surati kattasi katta bo’ladi .
Masalan ;
Suratlari bir xil bo’lgan 2 ta kasrlarning maxraji kichigi katta bo’ladi.
Masalan ;
; 3
Surati ham , maxraji ham bir xil bo’lmagan kasrlarni taqqoslash uchun birinchi
kasrning maxraji bilan ikkinchi kasrning suratini, 1 – kasrning surati bilan 2 – kasrning
maxraji ko’paytiriladi . Qaysi kasrning suratiga ko’paytirishdan hosil bo’lgan
ko’paytma katta bo’lsa o’sha kasr katta bo’ladi .
19
Masalan ;1 )
)
)
)
Dostları ilə paylaş: |
