B ilova
(ma’lumot uchun)
Tabiiy shifobaxsh suvlarning fizik-kimyoviy, kimyoviy va mikrobiologik
tadqiqotlari
Tabiiy shifobaxsh suvlarning xususiyatlari bo‘yicha quyidagi sinovlarni o‘tkazishda
quyidagi masalalarni ko‘rib chiqish mumkin:
a) fizik va kimyoviy sinovlar
- ekstraksiya paytida suv harorati °C da;
- buloq haroratida namuna olish (elektrometrik) paytida suvning pH;
- namuna olish paytida suvning elektr o‘tkazuvchanligi va buloq haroratida va
μS/cm da 25 °C;
- 180 °C va 260 °C da umumiy quruq qoldiq;
- standart kalomel elektrodga nisbatan namuna olish paytida suvning oksidlanish-
qayta tiklanishning kuchlanishi (mV da UH kattligi);
- g/sm
3
da zichlik;
- namuna olish paytida radiatsiya faolligi va qoldiq faollik;
- qorishma gazlar (kislorod, vodorod sulfidi, karbonat angidrid va metan);
- uglerod ikki oksid, azot, kislorod, vodorod, geliy, metan va gomologik
uglevodorodlar kabi erkin gazlar (hajm bo‘yicha ulush).
b) kimyoviy sinovlar
- kationlarning tarkibi: natriy, kaliy, ammoniy, magniy, kaltsiy, marganets, temir;
- anionlarning tarkibi: ftorid, xlorid, yodid, nitrit, nitrat, sulfat, vodorod fosfat,
gidrokarbonat/karbonat, vodorod sulfid/sulfid; hamda sho‘r suvda bromid;
- dissotsiatsiyalanmagan moddalar tarkibi: H
2
SiO
3
shaklidagi kremniy kislotasi va
H
3
BO
3
shaklida borat kislotasi;
- massa konsentrasiyalari yig‘indilarini mg/l da, ekvivalent konsentratsiyalarni
mequ/l da va ekvivalent kasrlarni mequ-% da hisoblash;
- mikroelementlarning tarkibi: mishyak, kadmiy, xrom, simob, nikel, qo‘rg‘oshin,
surma, selen, bariy; ehtimol, shuningdek, mis, rux, kobalt, molibden, vanadiy, qalay,
kumush, alyuminiy va boshqalar, shu jumladan metabolit elementlar;
- organik moddalar tarkibi: erigan organik bog‘langan uglerod, kaliy manganat
bilan oksidlanish, fenol sifatida fenol ko‘rsatkichi, polisiklik aromatik uglevodorodlar
(oltita asosiy birikmalar), uchuvchi organogalogen birikmalar (erituvchilar va
galoformalar); ayniqsa, dastlabki sinov paytida yoki ifloslanishga shubha tug‘ilsa:
ekstraksiya qilinadigan moddalar, organik bog‘langan azot, detergentlar, nitratlangan va
galogenli aromatik moddalar, pestitsidlar;
- qo‘llash joyida suvning harakatiga ta’sir qiluvchi moddalarning tarkibi.
c) mikrobiologik sinovlar
- tabiiy shifobaxsh suvlar: ichak tayoqchalari bakteriyalari 250 ml da, Escherichia
coli 250 ml da, fekal streptokokklar omonas 250 ml da, sulfit tayoqchalari 50 ml da, 20 °C
da (44 ± 4) soatdan keyin 1 ml da koloniylar soni, 37 °C da (20 ± 4) soatdan keyin 1 ml da
koloniylar soni;
- sog‘lomlashtiruvchi jismoniy tarbiya uchun basseynlar va vannalar: ichak
tayoqchalari 100 ml da, Escherichia coli 100 ml da, 36 °C da Pseudomonas aeruginosa
100 ml da, koloniylar soni 20 °C va 36 °C da 1 ml da; Legionella spetsifikatsiyasi 1 ml da
(iliq ko‘pikli basseynlar suvida, shuningdek, qo‘shimcha aerozol hosil qiluvchi suv
aylanuvchi basseynlarda va suv harorati > 23 °C bo‘lgan basseynlarda).
Oʻz DSt ISO 21426:2022 (ISO 21426:2018, IDT)
22
Dostları ilə paylaş: |