O‘zbekiston respublikasining davlat standarti turizm va yondosh xizmatlar. Sanatoriy-kurortda davolash. Xizmatlarga doir talablar

9 Jarayonlarni qo‘llab-quvvatlash 
9.1 Marketing 
Sanatoriy-kurort marketing bilan bog‘liq faoliyatni boshqarish uchun javobgardir. 
Bunga odamlarni sanatoriy-kurort xizmatlari (masalan, veb-sahifalar, flayerlar, ijtimoiy 
media tarmoqlari) va tarqatish kanallari (masalan, sayyohlik agentliklari, turoperatorlar) 
bilan tuzilgan shartnomalar haqida xabardor qilish uchun foydalaniladigan vositalar kiradi.
Xizmatlarni targ‘ib qilish uchun foydalaniladigan materiallar (veb-sahifalar, 
reklamalar, flayerlar) noto‘g‘ri va/yoki chalg‘ituvchi shartlar yoki rasmlardan qochib, 
to‘g‘ri, tasdiqlanishi mumkin bo‘lgan ma’lumotlarni o‘z ichiga olishi kerak. 
Tarqatish kanali shartnomalari kamida quyidagilarni o‘z ichiga olishi kerak: 
a) fiskal ma’lumotlar va mas’uliyatli shartnoma bilan sanatoriy-kurortning nomi; 
b) fiskal ma’lumotlar va mas’uliyatli shartnoma bilan tarqatish kanalining nomi;
c) kontragentning aloqa ma’lumotlari; 
d) shartnomaning amal qilish muddati va sanasi;
e) shartnoma bo‘yicha xizmatlar; 
f) bron qilish shartlari; 
g) shartnomaviy xizmatlar narxlari; 
h) to‘lov vositalari; 
i) sotish xarajatlari; 
j) soliqlar; 
k) bekor qilish siyosati; 
l) obyektlar va xizmatlarning mavjudligi va taqdim etilishi mumkin bo‘lgan maxsus 
moslamalar turlari. 
9.2 Sotib olish va saqlash 
Sanatoriy-kurort xaridlarni boshqarish tartibiga ega bo‘lishi kerak, jumladan, 
xaridlarga doir talablar, buyurtmalarga ruxsatnoma, yetkazib beruvchini tanlash va 
baholash. 
Barcha buyurtmalar so‘ralgan va olingan mahsulotlar o‘rtasidagi nisbat, masalan, 
miqdor va sifat jihatidan tekshirilishi uchun qayd etilishi kerak.
Mahsulotlarni iste’mol qilish uchun yaroqlilik muddati yoki “gacha yaroqli” 
sanalarga rioya qilish kerak. 
Zarur bo‘lganda sanatoriy-kurortda tovarlarni qabul qilishning maxsus jadvallari 
shunday belgilanadiki, bu faoliyat mijozlar uchun hech qanday noqulaylik tug‘dirmaydi.
Xizmatlarni ko‘rsatishni ta’minlash uchun mahsulotlarning minimal ta’minoti 
aniqlanishi kerak, ayniqsa ovqatlanish taklifini qamrab oladigan mahsulotlar. 
Potensial xavfli mahsulotlar o‘zlarining asl xavfsizlik ma’lumotlariga ega bo‘lishi 
kerak. 

---

Oʻz DSt ISO 21426:2022 (ISO 21426:2018, IDT)
19 
Maxsus saqlash sharoitlarini talab qiladigan mahsulotlarga alohida e’tibor berilishi 
kerak. 
Omborxonalarga kirish, agar mavjud bo‘lsa, cheklanishi yoki nazorat qilinishi 
kerak. 
9.3 Atrof-muhitga doir siyosat 
Sanatoriy-kurortning ekologik siyosati energiya samaradorligi, resurslar iste’molini 
kamaytirish, ifloslanishni kamaytirish va chiqindilarni qayta ishlashni boshqarish bo‘yicha 
tadbirlarni hisobga olishi kerak. 
a) energiya iste’moli: sanatoriy-kurortda energiya samaradorligini oshirish bo‘yicha 
chora-tadbirlar ishlab chiqilishi kerak, masalan quyidagi mexanizmlarning ba’zilari: qayta 
tiklanadigan energiya, kam energiyali asboblar yoki komponentlar, mavjudlik datchiklari, 
toza energiya (shamol, quyosh, fotogalvanik quyosh energiyasi, biomassa) yoki 
kogeneratsiya energiyasi va obyektlarni to‘g‘ri izolyatsiya qilish. 
b) resurslar iste’moli: yetkazib berishda va tuzilishga va ishlash tartibiga qarab 
sanatoriy-kurort qadoqlashni qisqartirish, qayta ishlatiladigan qadoqlashni rag‘batlantirish 
va biologik parchalanadigan va oson qayta ishlanadigan mahsulotlardan foydalanish kabi 
ekologik mezonlarni hisobga olishi kerak. Sanatoriy-kurortda suv sarfini kamaytirish 
bo‘yicha chora-tadbirlar ishlab chiqilishi kerak, masalan, quyidagi mexanizmlardan 
ba’zilari: suv sarfini kamaytirish uchun kranlar, oqim o‘lchagichlar, sisternalar hajmini 
cheklash, hujayralarni faollashtirish tizimlari, taymerlar, tomchilatib sug‘orish, bog‘larda 
kam sug‘oriladigan o‘simliklardan foydalanish, soat bo‘yicha boshqaruv, mahalliy 
sug‘orish, bog‘ni qayta qurish. 
c) ifloslanishni kamaytirish: chiqindilarni samarali boshqarish kerak. Bu 
suyuqliklarni va atmosferaga otqinlarni utilizatsiya qilish natijasida ifloslanishning oldini 
olishni o‘z ichiga olishi kerak. 
d) qayta ishlash faoliyati: sanatoriy-kurort ishlab chiqarilgan chiqindilarning 
tasnifini saqlab turishi, bunday chiqindilarni qayta ishlash yoki undan keyingi 
foydalanishni osonlashtirishi kerak. 
Sanatoriy-kurort mijozga atrof-muhit holatini yaxshilash bo‘yicha ko‘rilayotgan 
chora-tadbirlar to‘g‘risida ma’lumot beradi. 
9.4 Mijozlarning qanoatlanishi 
Sanatoriy-kurortda mijozlarning qanoatlanish darajasini vaqti-vaqti bilan baholash 
(qanoatlanish darajasini o‘lchash uchun ko‘rsatkichlarni aniqlash), shikoyatlarni ko‘rib 
chiqish va ko‘rsatilayotgan xizmatlarni yaxshilash maqsadida mijozlarning takliflarini 
ko‘rib chiqish tizimi bo‘lishi kerak. Ushbu faoliyatning yozuvlari saqlanishi kerak.

---

Oʻz DSt ISO 21426:2022 (ISO 21426:2018, IDT)
20