O'zbekiston Respublikasining ''Davlat tili haqida'' gi qonunlari haqida hamda ''Kadrlar tayorlash Milliy dasturi'' kabi hujjatlarda o'zbek tilini davlat tili sifatida o'qitish masalalari bo'yicha malumot topish

Tashkilot hujjatlari va ularni tahlil qilish
Tashkilotlar ish yuritishida hujjatlarni tashkil etish bo‘yicha ichki meyoriy va uslubiy hujjatlarni ishlab chiqish va ularning hujjatlar bilan ishlash bo‘yicha faoliyatini o‘rganish.

1. 
   Xizmat turlari:
   

Tashkilotlar ish yuritishida hujjatlarni tashkil etish bo‘yicha ichki meyoriy va uslubiy hujjatlarni ishlab chiqish va ularning hujjatlar bilan ishlash bo‘yicha faoliyatini o‘rganish bo‘yicha ishlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Tashkilotning ish yuritish va arxiv ishini hamda idoraviy arxivni yalpi o‘rganish;
Tashkilotlardagi arxiv ishi va ish yuritishni tashkil etish bo‘yicha konsalting xizmati ko‘rsatish;
Tanlangan mavzu bo‘yicha idoraviy arxiv faoliyatining ayrim yo‘nalishlari va tashkilotning ish yuritish xizmatini o‘rganish va yanada takomillashtirish yuzasidan tashkilotga tavsiyalar, maslahatlar berish;
Sohaviy va tarmoq (xujjatlarni saklov muddati kursatilgan) ro‘yxatlarini tuzish;
Namunaviy, taxminiy va alohida yig‘majildlar nomenklaturasini tayyorlash;
Ish yuritish bo‘yicha yo‘riqnoma ishlab chiqish;
Tashkilotning idoraviy arxivi va ekspert komissiyasi to‘g‘risida nizomlarni ishlab chiqish;
Davlat saqloviga topshirilishi lozim bo‘lgan hujjatlarning ro‘yxatini tayyorlash;
Davlat saqloviga topshirilishi lozim bo‘lgan ilmiy-texnikaviy hujjatlar, loyihalar, muammolar (mavzu) ro‘yxatini tayyorlash;
Tashkilotlarda O‘zbekiston Respublikasi Milliy arxiv fondi hujjatlarining idoraviy saqlovini tashkil etilishi to‘g‘risida statistik hisobotlarni tuzish.

2. 
   Xizmatning natijasi:
   

Ko‘rsatilgan xizmat natijasida tashkilotlarga tegishli uslubiy ko‘rsatmalar beriladi va ichki meyoriy, uslubiy hujjat tayyorlab beriladi. Muddati – cheksiz.

3. 
   Xizmat ko‘rsatuvchi organ va blanklar olish joyi:
   

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi “O‘zarxiv” agentligi (keyingi o‘rinlarda Agentlik deb yuritiladi) tizimidagi xizmatlar nomenklaturasida mazkur xizmat turi kiritilgan davlat arxivlari.

4. 
   Huqukiy asoslar:
   

O‘zbekiston Respublikasining 2010 yil 15 iyundagi “Arxiv ishi to‘g‘risida”gi Qonuni;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mhkamasining 1999 yil 12 yanvardagi “Ijro intizomini mustahkamlash to‘g‘risida”gi 12-son qarori;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mhkamasining 1999 yil 29 martdagi “O‘zbekiston Respublikasi davlat hokimiyati va boshqaruv organlarida ish yuritish va ijro nazoratini tashkil etish bo‘yicha normativ hujjatlarni tadiqlash haqida”gi 140-son qarori;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 30 oktabrdagi “Arxiv ishi bo‘yicha meyoriy hujjatlarni tasdiqlash to‘g‘risida”gi 482-son qarori;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008 yil 26 avgustdagi “O‘zbekiston Respublikasida arxiv ishini yanada rivojlantirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 194-son qarori;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012 yil 5 apreldagi “O‘zbekiston Respublikasida arxiv ishini takomillashtirish to‘g‘risida”gi 101-son qarori;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 apreldagi “Arxivlarning asosiy ish turlari bo‘yicha vaqt va ishlab chiqarish namunaviy normalari to‘g‘risida”gi 100-son qarori;
O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2014 yil 12 sentabrda 2615-son bilan davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan “Arxivlar va idoraviy arxivlar tomonidan pulli asosda ko‘rsatiladigan xizmatlar nomenklaturasini tuzish va tasdiqlash tartibi to‘g‘risidagi Nizom”.

5. 
   Xizmatni oluvchilar:
   

Yuridik shaxslar (keyingi o‘rinlarda buyurtmachilar).

6. 
   So‘rov taqdim etish muddati:
   

SODDA VA MURAKKAB HUJJAT TURLARI
Boshqaruv jarayonining murakkabligi va serqirraligiga muvofiq, ravishda idoraviy ish yuritish qog’ozlari, hujjatlar ham xilma-xil va miqdordan juda ko’p. Hujjatlarning maqsadi, yo’nalishi, hajmi, shakli va boshqa bir qator sifatlari ham turlichadir. Shunday ekan, hujjatlar tiliga bo’lgan umumiy talablar bilan bir qatorda har bir turkum hujjatlar tuzish ishiga qo’yiladigan ko’pgina lisoniy talablar ham mavjud. Muayyan turdagi hujjat, albatta, o’ziga xos lisoniy xususiyat va sifatlar bilan belgilanadi. Bu xususiyat va sifatlarni har taraflama va chuqur tasavvur qilmasdan turib, mukammal hujjatchilikni yaratish haqida gap ham bo’lishi mumkin emas. Shuning uchun bu o’rinda hujjatlar tasnifi masalasi alohida ahamiyat kasb etadi.
Boshqaruv jarayonining murakkabligi va serqirraligiga muvofiq, ravishda idoraviy ish yuritish qog’ozlari, hujjatlar ham xilma-xil va miqdordan juda ko’p. Hujjatlarning maqsadi, yo’nalishi, hajmi, shakli va boshqa bir qator sifatlari ham turlichadir. Shunday ekan, hujjatlar tiliga bo’lgan umumiy talablar bilan bir qatorda har bir turkum hujjatlar tuzish ishiga qo’yiladigan ko’pgina lisoniy talablar ham mavjud. Muayyan turdagi hujjat, albatta, o’ziga xos lisoniy xususiyat va sifatlar bilan belgilanadi. Bu xususiyat va sifatlarni har taraflama va chuqur tasavvur qilmasdan turib, mukammal hujjatchilikni yaratish haqida gap ham bo’lishi mumkin emas. Shuning uchun bu o’rinda hujjatlar tasnifi masalasi alohida ahamiyat kasb etadi.
Hujjatshunoslikda hujjatlar bir necha jihatlarga ko’ra tasnif qilinadi. An’anaga ko’ra ish yuritishdagi hujjatlar eng avvalo tuzilish o’rniga ko’ra tasnif qilinadi. Bu jihatdan ichki va tashqi hujjatlar farqlanadi. Ichki hujjatlar ayni muassasaning o’zida tuziladigan va shu muassasa ichida foydalaniladigan hujjatlardir, muayyan muassasaga boshqa tashkilot yoki ayrim shaxslardan keladiganlari esa tashqi hujjatlardir.
Hujjatshunoslikda hujjatlar bir necha jihatlarga ko’ra tasnif qilinadi. An’anaga ko’ra ish yuritishdagi hujjatlar eng avvalo tuzilish o’rniga ko’ra tasnif qilinadi. Bu jihatdan ichki va tashqi hujjatlar farqlanadi. Ichki hujjatlar ayni muassasaning o’zida tuziladigan va shu muassasa ichida foydalaniladigan hujjatlardir, muayyan muassasaga boshqa tashkilot yoki ayrim shaxslardan keladiganlari esa tashqi hujjatlardir.
Hujjatlar mazmuniga ko’ra ikki turli bo’ladi: +
Hujjatlar mazmuniga ko’ra ikki turli bo’ladi: +
1) sodda hujjatlar – muayyan bir masalani uz ichiga oladi;
2) murakkab hujjatlar – ikki yoki undan ortiq masalani uz ichiga oladi
Mazmun bayonining shakli jixatidan xususiy, namunaviy va qolipli (yoki trafaretli) hujjatlar faqklanadi. Matnning o’ziga xosligi, betakrorligi, hamisha ham bir andozada bo’lmasligi xususiy hujjatlarning asosiy belgilaridir (masalan, xizmat yozishmalari va shu kabilar). Bunday hujjatlarda ham muayyan doimiy tarkib mavjud bo’lsa-da, bevosita mazmun bayoni bir qadar erkin bo’ladi. Namunaviy hujjatlar boshqaruvning muayyan bir xil vaziyatlari bilan bog’liq bir-biriga o’xshash va ko’p takrorlanadigan masalalar yuzasidan tuzilgan matnlarni o’z ichiga oladi. Qolipli hujjatlar, odatda, oldindan tayyorlangan bosma ish qogozlariga yoziladi, bunday hujjatlarda ikki turli axborot aks etadi
Mazmun bayonining shakli jixatidan xususiy, namunaviy va qolipli (yoki trafaretli) hujjatlar faqklanadi. Matnning o’ziga xosligi, betakrorligi, hamisha ham bir andozada bo’lmasligi xususiy hujjatlarning asosiy belgilaridir (masalan, xizmat yozishmalari va shu kabilar). Bunday hujjatlarda ham muayyan doimiy tarkib mavjud bo’lsa-da, bevosita mazmun bayoni bir qadar erkin bo’ladi. Namunaviy hujjatlar boshqaruvning muayyan bir xil vaziyatlari bilan bog’liq bir-biriga o’xshash va ko’p takrorlanadigan masalalar yuzasidan tuzilgan matnlarni o’z ichiga oladi. Qolipli hujjatlar, odatda, oldindan tayyorlangan bosma ish qogozlariga yoziladi, bunday hujjatlarda ikki turli axborot aks etadi
, ya’ni o’zgarmas (oldindan tayyor bosma matnda ifodalangan) va o’zgaruvchi (hujjatni tuzish paytida mashinkada yoki qo’lda yoziladigan) axborotlar; Shuning uchun bu tur hujjatlarga nisbatan ko’pincha «yozmoq» emas, balki «to’ldirmoq» so’zi ishlatiladi. Shu o’rinda aytish kerakki, hujjatlarning qolipli turlari doirasini kengaytirish – ish yuritishni takomillashtirishdagi maqbo’l yo’llardan biridir. Chunki bu tadbir hujjat matnlarini bir xil qilish va hujjat tayyorlash uchun ketadigan vaqt hamda mehnatni anchagana tejash imqoniyatini beradi. Qolipli hujjatlar sirasiga, masalan, ish haqi yoki yashash joyi haqidagi ma’lumotnomalar, ayrim dalolatnomalar, xizmat safari guvohnomalari va boshqa ko’plab hujjatlarni kiritish mumkin.
, ya’ni o’zgarmas (oldindan tayyor bosma matnda ifodalangan) va o’zgaruvchi (hujjatni tuzish paytida mashinkada yoki qo’lda yoziladigan) axborotlar; Shuning uchun bu tur hujjatlarga nisbatan ko’pincha «yozmoq» emas, balki «to’ldirmoq» so’zi ishlatiladi. Shu o’rinda aytish kerakki, hujjatlarning qolipli turlari doirasini kengaytirish – ish yuritishni takomillashtirishdagi maqbo’l yo’llardan biridir. Chunki bu tadbir hujjat matnlarini bir xil qilish va hujjat tayyorlash uchun ketadigan vaqt hamda mehnatni anchagana tejash imqoniyatini beradi. Qolipli hujjatlar sirasiga, masalan, ish haqi yoki yashash joyi haqidagi ma’lumotnomalar, ayrim dalolatnomalar, xizmat safari guvohnomalari va boshqa ko’plab hujjatlarni kiritish mumkin. .