O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

Narshax
va 
Samarqand
da “Oq kiyimlilar” yengilgach, 
mahal liy mulkdor tabaqa vakillari arablarga yordam bera bosh-
laydilar. Kurashning oxirgi bosqichi 
Kesh vodiysi
da bo‘lib 
o‘tadi. 
783-yil
da Muqannaning 
Som
qal’asi
dagi qarorgohi 
qamal ga olinadi. Uzoq davom etgan qamaldan so‘ng kurashdan 
tinkasi qurigan qo‘zg‘olonchilar taslim bo‘ladilar. Istilochilarga 
taslim bo‘lishni istamagan 
Muqanna
o‘zini yonib turgan 
tandirga tashlab halok bo‘ladi.
“Oq kiyimlilar” uyushqoqlik bilan harakat qila olmaganligi 
qo‘zg‘olon yengilishining asosiy sababi bo‘ldi. Ikkinchidan, 
xalq harakatining ommalashib ketishidan cho‘chigan mahalliy 

---

36
mulkdorlar birin-ketin arablar tomoniga o‘tib ketgan lar. Uchin-
chidan, qo‘zg‘olonning uzoq davom etganligi mehnat kashlarni 
holdan toydirgan.
* Muqanna (taxm. 719–783) – Movarounnahrda Arab 
xalifaligi hukmronligiga qarshi ko
‘
tarilgan ozodlik 
harakatining boshlig
‘
i. Marv shahri yaqinidagi 
Koza qishlog
‘
ida tug
‘
ilgan. Asl ismi Hoshim ibn 
Hakim bo
‘
lib, Narshaxiyning yozishicha, u ko
‘
p 
o
‘
qigan, g
‘
oyat ziyrak bo
‘
lib, kimyogarlik, sehr va 
tilsim ilmlarini o
‘
rgangan. Arab, fors tillarini yaxshi 
bilgan. “Muqanna” laqabi bilan mashhur bo
‘
lgan. 
Mazdak g
‘
oyalariga asoslangan ijtimoiy tenglik va 
erkin hayotga da
’
vat etuvchi ta
’
limotni targ
‘