O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

iqtisodiy hayot mavzusiga oid ma’lumotlar bilan to‘ldiring. 
Qishloq 
xo‘jaligi
Hunarmandchilik
Tashqi 
savdo
Pul birliklari
16-§. G‘AZNAVIyLAR 
Tayanch tushunchalar: g‘aznaviylar, Mahmud G‘aznaviy, Ma’sud 
G‘aznaviy, boshqaruv tizimi, ilm-fan va madaniyat.
G‘aznaviylar hukmronligi. 
Mamlakatda sodir bo‘lgan 
og‘ir davrda Somoniylar davlatining turk hojiblaridan iborat 
saroy qo‘shinining siyosiy nufuzi nihoyatda kuchaydi. Chunki 
harbiy va mudofaa ishlari to‘la ular qo‘lida edi. Turkiy 
sarkardalarning xizmatlari evaziga somoniy amirlari aksariyat 
iqtidorli lashkar boshilarni 
hojib ul-hujob 
yoki 
hojib ul-
buzruk 
kabi oliy harbiy mansablarga tayinlab, ularga hatto 
ayrim viloyatlarni boshqarish huquqini berganlar.
962–963-yillar
da G‘azna viloyatini 
Alptegin 
noib va 
lash 
kar amiri sifatida boshqargan. U G‘azna va Kobul vilo-
yatlarini mustaqil idora etishga intilib, G‘aznaviylar davlatiga 
asos solgan. Mazkur yosh turkiy davlatning poytaxti 
G‘azna
shahrida qaror topgan. G‘aznaviylarning siyosiy nufuzi 
So buq-
tegin 
davrida (977–997) ortib, somoniylar tomonidan e’ti 
rof 
etilgan. 
Mahmud G‘aznaviy 
davrida (997–1030) esa uning 
hududi kengayib, Sharqning eng qudratli davlatlaridan biriga 
aylangan. Somoniylar sulolasi barham topgach, 
Mahmud 
G‘aznaviy 
Xuroson hududini, so‘ng Xorazm davlatini (1017) 
ham o‘z saltanatiga qo‘shib olgan. Ammo 
Ma’sud G‘aznaviy 
davrida (1030–1040) mamlakat viloyatlari birin-ketin qo‘ldan 
chiqarilib, tanazzulga yuz tutgan. Oqibatda 
1186-yil
da G‘az-
naviylar davlati butunlay tugatilgan.