O‘zbekiston temir yullari

4.Temir yulda turganda xavfsizlik talablari.
4.1. elektromonterlar temir yul yokalab bir uzi yoki bir gurux bulib xarakatlanayotganda, temir yulni tashki tomonidan yoki tosh tushama pastidan yuriladi. Bekatda xarakatlanish vaktida maxsus tasdiklanagn marshrut buyicha yoki tosh tushama postidan, eng keng ikki yul oraligi urtasidan yuriladi. Bunda xarakatlanayotgan poezd, manevr kilayotgan tarkib va elektrovoz, lokomotivlarga e’tibor beriladi.
Agar ishchi ikki yulda xarakatlanayotgan ikki poezd orasida kolsa, sharoitga karab yerga utirishi yoki yul buylab yerga yotishi kerak.
Temiryulni kesib utishda avvalo ikki tomonga karaladi, xarakatlanayotgan tarkib (Lokomotiv, vagon, drezina va boshkalar) yukligiga ishonch xosil kilinadi.
Temiryulni tugri burchak ostida kesib utiladi, bunda rels ustida, shpal chetida, strelkali utkazgichning ramali relsida turilmaydi.
Gurux bulib xarakatlanish vaktida bir kishi bulib, bir- birini ketidan yoki ikki kishi kator bulib ish bajaruvchining nazorati ostida, guruxdan kolib ketmasdan va tuda bulib kolmasdan xarakatlanadi.
Temiryulni kesib utish vaktida, yulda xarakat tarkibi turgan bulsa vagonning utish yulagidan yoki xarakat tarkibini aylanib utiladi.
Takiklanadi: avtossepka va vagon tagiga kirish va uning tagidan asbob anjomlarni olib utish, yul oraligiga vagon maydonchasidan tushishda ,tushish zinasini va kul ushlab tushgichlarning sozligiga, xamda kushni yulda xarakatlanuvchi tarkibning yukligiga ishonch xosil kilinadi. Vagon maydonchasidan tushishda vagonga yuz bilan karab ushlagichdan ikki kullab ushlab tushiladi.
Takiklanadi: yakinlashayongan xarakat tarkibi Lokomotiv, vagon, drezina va boshkalarning oldidan utish.
Yulda turgan Lokomotiv va bir gurux vagonlarni aylanib utishda oxirgi vagondan yoki lokomotivdan va uzilgan vagondan 5 m oralik masofada utiladi. Bunda kushni yulda poez, manevr tarkibi, lokomotiv yoki uzilgan vagon xarakatlanmayotganiga ishonch xosil kilinadi.
4.2. xarakat tarkibining gabariti yakinida va oralik masofasida bulgan
xamma turdagi jixozlarga, drossel –transformatorga, ballast
prizmasiga, shpal uchlariga, relsga utirishga ruxsat etilmayli (2 rasm)
4.3. agar yulning tashki tomonidan yoki tosh tushama pastidan utishning iloji bulmasa, kuydagi talablarni bajargan xolda yul orkali utiladi.
- ikki yulli uchastkada xarakat tarkibiga karama-karshi xarakatlanadi. Shuni yodda tutish kerakki teskari yunalishdan xam xarakat tarkibi kelib kolish mumkin.
- peregon va kup yulli uchastka ikki tomonli avtoblokirovka bilan jixozlangan bulsa, poezdlar xarakatini svetofor orkali aniklanadi.
- gurux bulib xarakatlanishda oldinda maxsus ajratilgan xodim xarakatlanadi, guruxni kizil bayrokcha bilan tusiklagan xolda (okshom kizil yongan yoritish chirogi), guruxning oxirini ish bajaruvchi yukorida kursatilagn tartibda tusiklaydi.
- xarakatlanayotgan poezdning yakinlanishishiga 400m dan kam masofa kolganda tosh tushamadan postga utib chetgi relsdan kuydagi masofada turish:
120 km/ soat tezlikda xarakatlanayotgan uchastkada -2 m
121 km/soatdan 160km /soatgacha tezlikda xarakatlanayotgan uchastkada-4m
161 km /soatdan 200km /soatgacha tezlikda xarakatlanayotgan uchastkada -5m (rasm-2)
-agar yulda ishchi xolatda yul yotkizish mashinasi, elektroballaster, yigishtiruvchi mashina, relsoshifoval poezd yoki boshka ogir tipdagi yul mashinalari xarakatlanayotgan bulsa, u xolda chetki relsdan 5 m masofada turish, agar yul strug kelayotgan bulsa 10m masofada turish, agar bir yulli kor tozalagich kelayotgan bulsa 25 m dan kam bulmagan masofada turish talab etiladi.



2-rasm
4.4. kurish masofasi yomonlashganda, kiyshik oralikda, chukur joylarda, tumanda yoki izgirinda, xamda tosh tushama pastida yurishning imkoni yukligida, kontakt tarmogini, xavo elektruzatish tarmogini kuzdan kechirishda ikki kishi bulishi shart ushbu yuriknomaning 4,5 punktida kursatilgandek. Bu xolda bir ishchi kizil bayrokcha bilan xarakatlanadi va yakinlashayotgan poezdlarni kuzatadi.
- Xavo elektruzatish liniyasini va uning jixozlarini bir fazasini yerga tutashishini kuzdan kechirayotganda yoki uni izlab topishda raz’edinitelni navbatma-novbat uchirishni ikki kishi bajaradi.
4.5. Temir yul kuprigidan yoki tunnelidan utishdan oldin yakinlashayotgan poezd yukligiga ishonch xosil kilinadi.
- uzunligi 50m dan kam bulmagan temiryul kuprigi va tunneldan utishda yakinlashayotgan poezd kurinmasa amalga oshiriladi.
- uzunligi 50m dan ziyod bulgan temiryul kuprigi yoki tunnelida poezd yakinlashganda maxsus maydonchasida yoki panalagichda turish tavsiya etiladi.
4.6. avtodrezina yoki avtomatrisga chikishda oyok kuygich va kul ushlagichning sozligiga ishonch xosil kilinadi, kul ushlagichdan ikki kullab ushlab chikiladi. Avtodrezina yoki avtomatrisdan tushishda u tulik tuxtagandan keyin, tuxtagan joyni kuzdan kechirib, yuz tomon bilan avtomatrisaga yoki avtodrizinaga karab ikki kullab ushlagichdan ushlab tushiladi.
Takiklanadi: avtomatrisa va avtodrizinadan poezd utayotgan tomondan tushish.