2- rasm. Shaxta pechining umumiy ko’rinishi a) qattiq yonilgida ishlaydigan shaxta pechi b) gazsimon yonilgida ishlaydigan shaxta pechi
Xom ashyo yuqoridan pastga tushish mobaynida quyib, tayyor maxsulotga aylanadi va pechning pastki qismidan tushirib olinadi.
Xom ashyo yuqoridan pastga tushish mobaynida quyib, tayyor maxsulotga aylanadi va pechning pastki qismidan tushirib olinadi.
Pechning ishlash jarayonida xom-ashyo bunker 5-dan cho’michli ko’targich 6 ga uzatiladi va chir (lebedka) yordamida pechning yuqori qismigacha ko’tariladi, u erdan yuk ortish qurilmasi 3-ga tushadi. Shaxtaning yuqori qismida yuk ortuvchi qurilmaning ramasi joylashgan.
Yuk ortuvchi qurilma pechning germetikligini va pechning hamma kesimi bo’ylab materialni teng taqsimlanishini ta’minlashi kerak.
Shaxta pechiga yuqoridan ohaktosh qavat-qavat qilib va qisqa alangali qattiq yoqilg’i solinadi. Pech bo’y baravariga shartli uch zonaga bo’linadi: isitish, kuydirish, sovutish. Pechning pastki qismida sovutish zonasiga kuydirilgan ohak to’kiladi. Pastdan berilgan havo ohak bo’laklarining issig’i hisobiga qiziydi va tepaga ko’tarilib kuydirish zonasiga uchraydi.
Ushbu zonaning harorati 1200 0C ga boradi. Bu erda yonilg’i yonishi natijasida kalsiy karbonat parchalanib CaO va CO2 hosil bo’ladi. Issiq gazlar ventilyator orqali yuqoriga surilib modda va yonilg’ining yuqori qavatlari isitiladi. Isitish zonasida ohaktosh quritiladi va tarkibidagi organik aralashmalar kuyadi. Tayyor bo’lgan maxsulotlar saqlanadigan omborga jo’natiladi.
2-rasmda Soyuzgazprom tomonidan yaratilgan gazsimon yonilg’ida ishlovchi sutkasiga 200 tonna ohak etishtiruvchi shaxtali pech tasvirlangan.
Aylanma pechlarda o’ta yuqori navli kuydirilgan ohak olinadi, bunda mayda bo’lakchalar hamda oqimga qarshi prinsipidan foydalaniladi, lekin yonilg’i ko’p sarf bo’ladi. Shaxtali va aylanma pechlardan tashqari ohakni “Qaynayotgan qatlam” kuydirish uchun unumdorligi yuqori bo’lgan asboblar ishlatiladi. “Qaynayotgan qatlam” issiqlik rejimi bo’yicha kuydirish shaxta pechlarida kuydirishga o’xshaydi.
Tuyilgan ohaktosh yuklaydigan moslama orqali pechning tepa qismi 5 zonaga bo’lingan havo o’tkazuvchi teshiklari bor. Ventilyator bilan yuqori zona orqali surilgan havo ohaktosh qavatini havoga to’yintiradi.
To’yingan ohaktosh to’kuvchi quvurlar orqali bir zonadan boshqa, zonaga o’tayotgan tezlik bilan issiqlik almashadi va parchalanadi. Bo’lakli ohak ishlatilishidan oldin tuyilishi yoki so’ndirilishi kerak. Ohakni quvurli tegirmonlarda yopiq siklda maydalanadi. Uni aktiv mineral qo’shimchalar bilan birga (domna, yoqilgi shlaklari, kul va h.k.) solishtirma yuzasi 3500-5500 sm2.g gacha maydalanadi.
