O’zbekistоnning eng yangi tаriхi

Tarixiylik tamoyili. Ushbu printsipga ko'ra, tarixiy voqealar va jarayonlar ushbu voqealar va jarayonlar qanday paydo bo'lganligi, qanday rivojlanganligi va nimalarga olib kelganligi nuqtai nazaridan qat'iy aniq tarixiy sharoitda ko'rib chiqilishi kerak.
Tarixni ko'p marta ko'rib chiqish printsipi. Uzoq vaqt davomida ko'plab tarixiy tadqiqotlar ikkilik radikalizm yoki dixotomizm bilan ajralib turardi (u bugungi kunda ham mavjud), tarixiy jarayonlar "yoki-yoki" tamoyili asosida, "oq-qora" prizmasi orqali baholanganda faqat ikkita baho mavjud bo'lgan in'ikos - ijobiy yoki salbiy; yo rost yoki yolgon. Ushbu baholash idrok qilish usuli barcha tarixiy davrlarga xos bo'lgan.
Ob'ektivlik printsipi. SSSRda ob'ektiv tarixiy bilim ilmning idealidir, pirovardida sovet ilm-faniga to'g'ri keladi, G'arb tarixiy fanida esa yigirmanchi asr davomida ob'ektivlikka erishishning muammoli tabiati to'g'risida xabardorlik mavjud edi. Birinchidan, har xil tarixchilar turli uslubiy paradigmalarda ishlaydi: marksistik, pozitivist, postmodern va boshqalar. Ikkinchidan, alohida ish doirasida ob'ektiv (keng qamrovli) izlanishlar umuman imkonsizdir. Uchinchidan, ob'ektivlik milliy, geografik, diniy va davlat paradigmalaridan tashqariga chiqishni nazarda tutadi, shu bilan birga tadqiqotlarning aksariyati ularga asoslangan.
Lineer bo'lmaganlik printsipi. Uzoq vaqt davomida tarixiy jarayon chiziqli va chiziqli - to'g'ri ko'tarilgan chiziq shaklida ko'rib chiqilgan, bu erda har bir bosqich avvalgisining tabiiy natijasidir. Yigirmanchi asr notekis rivojlanish kontseptsiyasini kiritdi - avval tabiatshunoslikka, so'ngra ijtimoiy fanlar, shu jumladan tarixga aloqador. Shuning uchun chet el tarixchilari tobora ko'proq chiziqli bo'lmagan (sinergetik) tarixiy dinamikalar haqida gaplashmoqdalar. O'zbekistonning zamonaviy tarixini o'rganishda muhim rol universal ulanish printsipi, determinizm printsipi, tarixiy va mantiqiy birlik printsipi va boshqalar kabi printsiplar o'ynashi kerak. Bizning jamiyatimiz ham bashoratli modellarni yaratishi kerak, zamonaviylikning rivojlanish qonuniyatlarini tushunishda uning muhim tarkibiy qismi “O'zbekistonning zamonaviy tarixi” bo'lishi mumkin.
O'zbekistonning zamonaviy tarixi gumanitar ta'limning ajralmas qismi sifatida uning barcha o'quvchilariga hozirgi davrda jamiyatning siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va ma'naviy hayotini har tomonlama tahlil qilishda, baholashda mafkuraviy qadriyat o'lchovini ishlab chiqishda yordam berish uchun mo'ljallangan. tarixiy bilimlarni hozirgi zamon bilan bog'lash qobiliyatidagi zamonaviy voqealar. "O'zbekistonning zamonaviy tarixi" kursini o'rganish zamonamizning dolzarb masalalarini chuqur, har tomonlama va tanqidiy anglash, huquqiy, demokratik davlatni shakllantirish va fuqarolik jamiyatini shakllantirish uchun zarur bilimlarni beradi. "O'zbekistonning eng yangi tarixi" - bu yoshlarni ma'naviy-axloqiy tarbiyalash va barkamol shaxsni shakllantirishning ustuvor yo'nalishi.
Inson o'zining amaliy va kognitiv faoliyatida ma'lum natijalarga erishish yo'llari, texnikasi va usullari haqida o'ylamasligi mumkin emas edi. Inson hayotidagi eng muhim o'rinni turli xil usullar egallaydi, keng ma'noda har xil muammolarni (kundalik, nazariy, pedagogik, texnik va boshqalar) hal qilishda foydalaniladigan umumlashtirilgan texnika, usul va tamoyillar to'plami sifatida tushuniladi.
Oddiy uslubiy sxemalar insoniyatning boshida amaliy faoliyat usullari sifatida paydo bo'ldi. Ma'lum bir bosqichda bilish usullari, keyinchalik ilmiy bilish usullari paydo bo'ladi. Ular tizimlashtirilgach, ularning roli, samaradorligi va qo'llanilish doirasi tushuniladi, ilmiy bilish metodologiyasi paydo bo'ladi - ilmiy bilish faoliyatini tashkil etish va qurish printsiplari va usullari tizimi, shuningdek, ushbu tizim haqidagi ta'limot. Ilmiy adabiyotlarda umumiylik sohasiga ko'ra xususiy ilmiy, umumiy ilmiy va umumiy usullar ajratib ko'rsatiladi. Ikkinchisiga falsafa kiradi. Tarixshunoslik bilishning umumiy va umumiy ilmiy usullaridan hamda tarixiy tadqiqotlarning umumiy tarixiy va ixtisoslashgan bo'lishi mumkin bo'lgan dolzarb usullaridan foydalanadi.
Umumiy ilmiy tadqiqot usullari induksiya, deduksiya, analogiya, abstraktsiya, tasniflash, tahlil, sintez, matematik modellashtirish usuli, yaxlit va tizimli yondashuvlar va boshqalar. - qiyosiy va tarixiy tipologik usullar. Tarixiy-genetik metod tarixiy dinamikani, tarixiy jarayonlar va hodisalarning ketma-ketligini, ularning sabab-ta'sir munosabatlarini aniqlashga qaratilgan. Tarixiy-qiyosiy usul analogiyaga asoslanadi, bu erda tarixiy hodisa va jarayonlarni taqqoslash vaqt yoki vertikal miqyos nuqtai nazaridan (diaxronik yondoshish) va fazoviy yoki gorizontal taqqoslash (sinxron yondashuv) nuqtai nazaridan sodir bo'lishi mumkin. Tarixiy-tipologik metod, tipologizatsiya kabi umumiy ilmiy uslubga asoslanadi, bunda ma'lum tarixiy hodisa va jarayonlar umumiy muhim xususiyatlarga ko'ra ma'lum turlarga bo'linadi.
Tarixiy tadqiqotlarning ushbu umumiy usullari bilan bir qatorda tarixiy bilimlarning ixtisoslashgan sohalarida - arxeologiya, manbashunoslik, tarixshunoslikda va boshqalarda qo'llaniladigan usullar mavjud. O'zbekiston haqida gapirganda shuni ta'kidlash kerakki, turli tarixiy fanlarda olib borilgan tadqiqotlarda nazariy va uslubiy daraja bir xil emas.
O'zbekistonning eng yangi tarixi barcha tarixiy fanlar bilan bog'liq - dunyo tarixi, tarixshunoslik va manbashunoslik, etnologiya va boshqalar. Bugungi kunda ular tez-tez fanlararo yondashuvlar va ularni tarix fanida qo'llash haqida gapirishadi. Fanlararo bog'liqlik 20 - 21 asrlarda fanning eng muhim xususiyati hisoblanadi. Bu zamonaviy ilm-fandagi integratsion tendentsiyalar, ilmiy bilimlarning birligini shakllantirish bilan bog'liq va ilmiy bilim ob'ektlarining o'zi turli xil elementlar va jarayonlarning murakkab, ajralmas birligi ekanligi bilan bog'liq. Masalan, agar biz jamiyatning tarixiy bosqichini, masalan, O'zbekiston tarixidagi mustaqillik davrini olsak, undagi iqtisodiy jarayonlar o'z-o'zidan, siyosiy yoki ijtimoiy jarayonlardan ajratilgan holda mavjud bo'lmaydi. Zamonaviy tarixda qo'llaniladigan fanlararo yondashuvlarda muhim o'rinni og'zaki tarix, intervyu usuli asosida - mahalliy voqealar va jarayonlar, ular guvohi yoki ishtirokchilari bo'lgan yoki o'sha davrning o'zi haqidagi guvohliklar, hikoyalar, turli xil odamlarning xotiralari.
Prezidentimizning 2012 yil 27 yanvardagi farmoni bilan Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi huzurida O'zbekistonning zamonaviy tarixi bo'yicha jamoat kengashi tashkil etildi. Xuddi shu farmon bilan Prezident huzuridagi Davlat va jamiyat qurilishi akademiyasida O'zbekistonning zamonaviy tarixi markazi tugatildi. 2017 yil 30 iyun kuni O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "O'zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi huzuridagi O'zbekistonning zamonaviy tarixi bo'yicha jamoat kengashi faoliyatini tashkil etish to'g'risida" gi qarori qabul qilindi.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev ta'kidlaganidek: "Biz yosh avlodga buyuk allomalarimiz, shoir va yozuvchilarimizning, mutafakkir va ilohiyotchilarimizning bebaho merosini, jasur qo'mondonlarning jasoratlarini, farzandlarimizga nisbatan vatanparvarlik va milliy g'ururni mustahkamlashga alohida e'tibor qaratishimiz kerak. Har bir inson o'zining o'tmishi uchun qadrli. Ammo bizning mamlakatimiz kabi boy tarix, ajdodlarimiz singari buyuk olimlar boshqa joyda yo'q. Biz ushbu merosni chuqur o'rganishimiz, xalqqa, dunyoga ochib berishimiz kerak ". Mamlakatni 2035 yilgacha rivojlantirish strategiyasini yaratish uchun 2018 yilda "Buyuk Kelajak" xalqaro nodavlat notijorat tashkiloti tashkil etildi, bu O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning chet elda yashovchi vatandoshlarga murojaatiga javob bo'ldi. mamlakatimizda amalga oshirilgan keng ko'lamli islohotlarga jalb qilingan. 2019 yil fevral oyida Buyuk Kelajak forumi bo'lib o'tdi va tez orada "Rivojlanish strategiyasi 2035" taqdim etildi, bu dunyodagi 200 dan ortiq mutaxassislarning ishi natijasi bo'ldi.
O’zbekiston Respublikаsi Prezidenti I.А. Kаrimovning O’zbekiston Respublikаsi Oliy Mаjlisi Qonunchilik pаlаtаsi vа Senаtining 2010 yil 12 noyabrdа o’tkаzilgаn qo’shmа mаjlisidаgi "Mаmlаkаtimizdа demokrаtik islohotlаrni yanаdа chuqurlаshtirish vа fuqаrolik jаmiyatini rivojlаntirish kontseptsiyasi" mаvzuidаgi mа’ruzаsi mаmlаkаtimiz siyosiy vа ijtimoiy hаyotidа g’oyat muhim voqeа bo’ldi.
2017 yil 7 fevrаlь kuni O’zbekiston Respublikаsi Prezidentining “O’zbekiston Respublikаsini yanаdа rivojlаntirish bo’yichа Hаrаkаtlаr strаtegiyasi to’g’risidа”gi Fаrmoni qаbul qilindi vа ungа muvofiq 2017-2021 yillаrdа O’zbekiston Respublikаsini rivojlаntirishning beshtа ustuvor yo’nаlishi bo’yichа Hаrаkаtlаr strаtegiyasi vа Hаrаkаtlаr strаtegiyasini “Хаlq bilаn muloqot vа inson mаnfааtlаri yili”dа аmаlgа oshirishgа oid Dаvlаt dаsturi tаsdiqlаndi.
Mаmlаkаtimizni 2017 — 2021 yillаrdа rivojlаntirishning beshtа ustuvor yo’nаlishi bo’yichа Hаrаkаtlаr strаtegiyasi doirаsidа o’tgаn dаvr mobаynidа dаvlаt vа jаmiyat hаyotining bаrchа sohаlаrini tubdаn isloh эtishgа qаrаtilgаn 300 gа yaqin qonun, 4 mingdаn ziyod O’zbekiston Respublikаsi Prezidenti qаrorlаri qаbul qilindi.
O’zbekiston Respublikаsi Prezidenti 2022 yil 28 yanvаr kuni Keng jаmoаtchilik muhokаmаsi nаtijаsidа «Hаrаkаtlаr strаtegiyasidаn — Tаrаqqiyot strаtegiyasi sаri» tаmoyiligа аsosаn ishlаb chiqilgаn quyidаgi ettitа ustuvor yo’nаlishdаn iborаt “2022 — 2026 yillаrgа mo’ljаllаngаn YAngi O’zbekistonning tаrаqqiyot strаtegiyasi” PF -60-sonli Formoni bilаn qаbul qilindi.Uni «Inson qаdrini ulug’lаsh vа fаol mаhаllа yili»dа аmаlgа oshirishgа oid dаvlаt dаsturi qаbul qilindi.