O‘zbekistonning eng yangi tarixi



Yüklə 0,62 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/10
tarix20.11.2023
ölçüsü0,62 Mb.
#166411
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
660tarixLazizbek

tarixiylik tamoyili
muhim ahamiyatga ega. 
Tarixiy lik qo i dasi voqea, hodisalarni o‘z davrining aniq tarixiy sharoiti dan, 
o‘sha davr muhit idan, tarixiy rivojlanish jarayonidan kelib chiq qan holda 
o‘rganishni ta qozo etadi. Har bir voqea, hodisani bosh qa voqealar, 
hodisa
lar bilan bog‘ lab o‘rgangandagina mazkur vo qea-hodi saning 
umumiy tarixiy jarayondagi o‘rnini to‘g‘ri aniqlash, bel gi lash mumkin 
bo‘ladi. Har bir voqea, hodisaga umumiy tarixiy ja rayon ning bir qismi, deb 
qaramoq zarur. Har bir hodisa, jarayon qanday tarixiy muhitda, nima uchun 
ay nan shu paytda, shu shaklda sodir bo‘lganligini, bu hodisa o‘z taraq 
qiyotida qanday aso siy bosqichlarni bosib o‘tganligini, keyinchalik u qan 
day bo‘lib qolgan ligini bilish tarixiylik qoidasining talabidir. Ma sa lan, 
bironta davlat fao liyatiga tarixiylik nuqtayi nazaridan turib baho bermoqchi 
bo‘lsak, u birin chidan, qachon, qanday tarixiy sharo itda paydo bo‘ldi, 
ikkinchidan, u o‘z ta raq qiyotida qanday bosqich lar ni bosib o‘tdi, 
uchinchidan, uning tarixiy o‘rni, mavqeyi qanday, degan savollarga aniq 
javob berish zarur bo‘ladi. Tarixiylik tamoyili xalq o‘tmishini yagona tabiiy-
tarixiy jara yon deb, o‘tmish hozirgi zamonni tayyorlaydi, hozirgi zamon kela 
jak ni yara ta di, deb qa raydi. Insoniyat ana shunday umumiy yo‘ldan 
borayot gan ekan, istiqbolda porloq hayot, farovon turmush qur moq chi 
bo‘l gan avlod tarix fani orqali o‘tmishni, ajdod larimiz ning tarixiy taj riba 
sini yaxshi bilmog‘i lozim. O‘t mishni, ajdodlarimiz ta rixi ni qan chalik yaxshi 
bilsak, anglab yetsak, hozirgi za monni shun chalik mu kam mal 
tushunamiz, kelajakni to‘g‘ri tasav vur etamiz, ta raq qiyot ning muqobil 
yo‘llaridan ma’qulini tanlay ola rniz. Insoniyat taraqqiyotining ma’lum 
bosqichida xususiy mulkchilik ke lib chiqa di va urug‘chilik tuzumi yemirilib, 


urug‘ jamoalari turli ijti moiy tabaqalarga bo‘linadi. Shu davrdan e’tiboran 
tarixiy 
3 Karimov I.A. O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, 
barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. 
– T.: «O‘zbekiston». 1997. 
141-
bet; Asarlar to‘plami. 6-jild. 128-bet. 
voqea va hodisalar ana shu tabaqalarning manfaati bilan bog‘liq holda ke 
cha digan, har bir ijtimoiy ta baqa o‘z manfaati nuqtayi nazaridan ha ra kat 
qiladigan, ayrim hollarda ular ning siyosiy, iqtisodiy manfaati to‘q 
nashadigan, qo‘zg‘olonlar ko‘tariladigan bo‘Iib qoladi. 
4.
Tarix taʼlimining uzviyligi va uzluksizligi tamoyili tarix oʼquv fani 
mazmunining uzviyligini oʼrnatishda muhim oʼrin tutadi. Bu tamoyil didaktikaning 
muhim tamoyili– oddiydan murakkabga, nomaʼlumdan maʼlumga qarab borishda 
va oldingi oʼzlashtirilgan bilimlarga tayangan holda keyingilarini oʼzlashtirishga 
tayyorlash omili sifatida kirish, umumlashtiruvchitakrorlash darslarini oʼtkazishga 
masʼuliyatni oshiradi. U DTS, oʼquv rejalari, dasturlar, darsliklarda materiallarning 
bir-biri bilan mantiqiy bogʼliq boʼlishini, taʼlimning har bir bosqichida maʼlum 
darajada bilim koʼnikma va malakalarni shakllantirishni talab qiladi hamda yoshlar 
tarixiy ongining shakllanishiga muvofiq tarzda fan yutuqlarini oʼzlashtirib borishni 
taʼminlaydi. Maʼlumki, umumiy oʼrta taʼlim maktablarida har bir davr tarixi bir 
marta oʼqitilib, yuqori bosqichlarda takrorlanmaydi. Bundan mustasno holda 5-sinf 
tarixdan hikoyalar kursida esa qadimgi davrdan hozirgi kungacha boʼlgan muhim 
tarixiy voqealar fan asoslari sifatida emas, balki epizodik (voqeaband) hikoyalar 
tarzida oʼrganilishi sababli undagi mavzular xronologik izchillikka uncha 
asoslanmaydi. Umuman, tarixiy materialni xronologik izchillikda bayon qilinishi 
oʼquvchilar tarixiy bilimlarini tizimlashtirib, uning uzviyligini taʼminlash bilan 
birga yangi tarixiy faktlarni yaxshiroq oʼzlashtirishga xizmat qiladi. Shuningdek, 
tarixiy jarayondagi yangi faktning oʼrnini aniqlashga, uni tarix bilimlari tizimiga 
kiritishga yordam beradi. Bu tamoyil ikkita tarix kursini oʼzaro aloqadorlikda 
oʼrganishda tarixiy materiallar bir-birini takrorlamagan holda, bir-birini 
toʼldirishini nazarda tutadi. 
2.mavzu 
1. 


 

Yüklə 0,62 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin