O`zbekstan Respublikasi Xaliq bilimlendiriw ministrligi

7-tema: XOJA AXMED YaSSAWIY (2 saat)

JOBASI:
1. Xoja Axmed Yassawiy o`miri haqqinda mag`liwmatlar.
2. Din ha`m ta`sawwif - «Devani hikmet» tin` jetekshi ideyaliq negizi.
3. «Devani hikmet» tin` qosiq qurilisi ha`m tili, onin` qaraqalpaq
tiline jaqinlig`i.
4. Qaraqalpaq poeziyasinin` rawajlaniwinda Yassawiy do`retiwshiliginin` a`hmiyeti.
5. Axmed Yassawiy - ta`sauwif a`debiyattin` ulli wa`killi, shayir, Yassawiy
ta`liymatinin`
tiykarin saliwshisi.

7.1. Xoja Axmed Yassawiy o`miri haqqinda mag`liwmatlar. 
Axmed Yassawiy Yassida ruwxaniy-shayx sem`yasinda tuwildi. atasi Ibrahim Yassa ha`m
Sayramda uzaq jil shayxliq etken ha`m ko`p mu`ridleri bolg`an. Ra`wiyatlar Shayx Ibrahimdi onin`
atasi Maxmud, babasi Iftixor ha`m basqalar arqali Muxammed payg`ambardin` qizi - Fatima
a`wladina baylanistiradi. Axmedtin` balaliq jillari. Sayramda o`tedi. Jas gezinde atasi o`lip, Arslanbap
degen iyshannin` qolinda qaladi. Arislanbap o`lgennen keyin Buxarag`a barip, belgili qa`niyge Yusup
Hamadaniyden ta`sawwif boyinsha ta`lim aladi. Yusup Hamadaniy o`liminen keyin onin` ornina
xalifaliq etedi. Ol haqqinda ha`r qiyli a`psana ha`m rawayatlar bar.
Sayramnin` tu`rli orinlarinda Axmed Yassawiydin` atasi Shayx Ibrahimnin`, anasi Qarasha
mamanin`, ag`a-inileri Latif ha`m Mustafaquli atalarinin` qa`biri bar. Axmed Yassawiydin` o`zi bolsa
Yassida jerlengen. Ja`ha`ngir patsha Amir Timur 1395-1397 jillari Axmed Yassawiydin` eski
qa`birinin` ornina u`lken mavzoley qurdirg`an.
Axmed Yassawiy basqa sufistler siyaqli so`z o`nerinen paydalanip islam qag`iydalarin, jahriya
ta`liymatin na`siyatlawshi qosiqlar jazdi. Onin` qosiqlari «Hikmet», qosiqlar toplami bolsa «Devani
hikmet» dep ataladi. Bul shig`arma XV a`sirde arab imlasi menen ko`shirilip ko`p nusqadi tarqatilg`an
«Diywani Hikmet» 1887-jili Qazanda, 1901-jili Stambulda, 1902-jili Tashkentte baslig`an. Negizi 109
hikmetten ibarat, keyingi baspalarinda 40 hikmet qosilip, 149 hikmetke jetken.