O’zg Vara q Hujjat № Imzo Sana Bet

8-Mavzu. Texnologik jarayonlarni optimallashtirish namunalari 
25. 
Birlamchi distillyatsiya jarayonini optimallashtirish. Optimallik kriteriysini 
tanlash 
2 
26. 
Optimallik kriteriysining maksad funktsiyasi 
2 
27. 
Birlamchi distillyatsiya jarayonining optimal sharoitlarini aniklash 
2 
28. 
Optimal konstruktsiyali distillyatorni loyixalash uslubi. Talabalar bilimini 
oraliq va joriy baholash bo’yicha reyting ballarini jamlash 
2 
Jami 
56 
1.2. Fan bo`yicha ta`lim texnologiyasini loyihalash va ishlab chiqish
tartibi 
 
Ta`limni texnologiyalashtirish - bu texnologik yondashuv asosida ta`lim 
maqsadlariga erishishning eng maqbul yo`llari va samarali vositalarini ta`lim 
jarayoniga tatbiq qiluvchi va uning qonuniyatlarini ochib beruvchi pedagogik 
yo`nalishdir.

---

O’zg
 
Vara
q
 
Hujjat 
№ 
Imzo 
Sana
 
Bet 
 
 
Aslonova D. 
Bajardi: 
Rahbar: 
“Axborot-kommunikatsiya tizimlarini optimallashtirish” fanidan modulli 
o’qitish uslubiyotini yaratish (Chiziqli programmalash masalasini 
geometrik usulda yechish) 
Ta`lim texnologiyasi – bu bilim, ko`nikma, malaka va munosabatlarni
qo`yilgan maqsadga muvofiq konstruktsiyalash, shakllantirish va nazorat qilishga 
qaratilgan operatsiya (amal)lar majmuidir.
Bugungi kunda O’zbekistonda ta`lim jarayoniga nisbatan quyidagi talablar 
qo`yilmoqda:
sifat – ya`ni ta`limning muayyan belgilangan darajasini qo`lga kiritish.
yalpi jamoaviylik – talab etilgan ta`lim darajasini bir paytning o`zida ko`p miqdordagi 
o`quvchilar qo`lga kiritishlari kerak.
samaradorlik – ta`lim uchun sarflangan vaqt albatta kafolatli natijani berishi kerak
Bu vazifalar faqat ta`lim jarayonini texnologiyalashtirishni talab etadi.
Ta`lim texnologiyalarining afzalligi – bir yo`la bir xil sifatga ega, universal, 
kam xarajatni talab etadi. Ta`limni texnologiyalashtirish – bu ta`lim jarayoniga 
texnologik yondashuv orqali ta`lim maqsadlariga erishishdn iborat.
Ta`lim texnologiyasi – bu ta`lim hamda o`zlashtirish jarayonini qurish,
qo`llash va aniqlashning tizimli metodi bo`lib, u texnik va ijtimoiy resurslar va 
ularning o`zaro ta`siri hisobga olib, ta`lim shakllarini optimallashtirish vazifasini 
bajaradi.
Grafikli organayzerlar (tashkil etuvchi) – fikriy jarayonlarni ko`rgazmali 
taqdim etish vositasidir. Grafikli organayzerlar- ma`lumotlarni tarkiblashtirish va 
tarkibiy bo`lib chiqish, o`rganilayotgan tushunchalar (hodisalar, voqealar, mavzular 
va shu kabilar) o`rtasida aloqa va aloqadorlikni o`rnatishning muqobil yo`li va 
vositalari bo`lib hisoblanadi. Grafikli organayzerlarni joriy etishdan maqsad o`quv 
materiallarini ko`rgazmali namoyon etish va muammoni tahlil etish, uni echish va 
qarorlar qabul qilish ko`nikmalarini shakllantirishdir.
O`quv materiallarini ko`rgazmali tasvirlish afzalliklari:
- Fan bo`yicha grafik sxemalar orqali mavzu bo`yicha butun o`quv materialini 
tasvirlash mumkin;
- Grafika o`quv materialini ko`rgazmali va tushunarli tasvirlashni hamda 
mantiqan tushuntirishga yordam beradi;

---

O’zg
 
Vara
q
 
Hujjat 
№ 
Imzo 
Sana
 
Bet 
 
 
Aslonova D. 
Bajardi: 
Rahbar: 
“Axborot-kommunikatsiya tizimlarini optimallashtirish” fanidan modulli 
o’qitish uslubiyotini yaratish (Chiziqli programmalash masalasini 
geometrik usulda yechish) 
- Axborot grafik ko`rinishda tasvirlangan bo`lsa, yangi g’oyalarni generatsiya 
qilish, muammoni shakllantirish osonlashadi;
- Motivatsiya oshadi, grafik obrazlarni eslab qolish yuqori bo`ladi; 
- Grafik sxemalar yordamida o`quv materialini umumlashtirish va tizimlashtirish 
mumkin. 
Ta`lim vositalari - o`quv materialini ko`rgazmali taqdim etish va shu bilan birga 
o`qitish samaradorligini oshiruvchi yordamchi materiallar hisoblanadi. 
- Ta`limning texnik vositalari (TTV) - o`quv materialini ko`rgazmali namoyish 
etishga, uni tizimli etkazib berishga yordam beradi; talabalarga o`quv 
materialini tushunishlariga va yaxshi eslab qolishlariga imkon beradi. 
- Yordamchi ta`lim vositalari (YOTV) – grafiklar, chizmalar, namunalar va h.k. 
boshq.
- O`quv - uslubiy materiallar (O`UM) - o`quv materiallar, o`zlashtirilgan o`quv 
materiallarini mustahkamlash uchun mashqlar. Bular talabalarning mustaqil 
ishlarini faollashtirishga yordam beradilar. 
Ta`lim vositalarini tanlashni aniqlovchi omillar: 
- Maqsadni belgilash;
- O`quv axborot mazmuni;
- Ta`lim vositalari;
- Etakchi bilim manbai;
- O`quv materialining yangiligi va murakkabligi.
Grafikli organayzerlar (tashkil etuvchi) – fikriy jarayonlarni ko`rgazmali taqdim etish 
vositasi bo`lib:  
- Ma`lumotlarni tarkiblashtirish va tarkibiy bulib chiqish, o`rganilayotgan 
tushunchalar (vokea va xodisalar, mavzular) o`rtasidagi aloqa va o`zaro 
bog’liqlikni o`rnatish usul va vositalari: Klaster, Toifalash jadvali, Insert, 
B/B/B jadvali
- Ma`lumotlarni tahlil qilish, solishtirish va taqqoslash usul va vositalari: T-
jadvali, Venna diagrammasi

---

O’zg
 
Vara
q
 
Hujjat 
№ 
Imzo 
Sana
 
Bet 
 
 
Aslonova D. 
Bajardi: 
Rahbar: 
“Axborot-kommunikatsiya tizimlarini optimallashtirish” fanidan modulli 
o’qitish uslubiyotini yaratish (Chiziqli programmalash masalasini 
geometrik usulda yechish) 
- Muammoni aniqlash, uni hal etish, tahlil qilish va rejalashtirish usullari va 
vositalari: «Nima uchun?», «Baliq skeleti», «Piramida», «Qanday?» ierarxik 
diagrammasi, «Kaskad» tarkibiy-mantiqiy sxema ko’rinishlarida bo’lishi 
mumkin.