Kirish “Elektr mexanik tizimlarining apparatlari, elementlari va oʻzgartkich texnikasi” fanidan kurs ishini bajarishdan maqsad talabalarning oʻtilgan mavzularni mukammal oʻzlashtirishlariga yordam berish, mustaqil fikr yuritishga oʻrgatish maxsus texnik va boshqa adabiyotlardan, hamda ma'lumotnomalardan samarali foydalanishga oʻrgatishdan iboratdir.
Oʻquv-uslubiy koʻrsatma «Elektr mexanik tizimlarining apparatlari, elementlari va oʻzgartkich texnikasi» fanidan kurs ishini bajarish uchun moʻljallangan boʻlib, elektrotexnik qurilmalarning oʻzgarmas tok manbalari vazifasini bajaruvchi boshqariluvchi toʻgʻrilagichlarning asosiy koʻrsatkichlarini hisoblash va ularning tavsiflarini qurish, hamda kuch elementlarini tanlash kabi amallarni bajarishni oʻz ichiga olgan. Zamonaviy elektronika elementlari xaqida so‘z yuritishdan oldin ularning asosiy qismini tashkil etgan moddalarning tuzilishi va ularning fizik xossalari to‘g‘risida eng zarur ma’lumotlarni bilishimiz kerak. Bu ma’lumotlar yarim o‘tkazgichlar va qattiq jismlar fizikasiga bag‘ishlangan ko‘pgina adabiyotlarda batafsil tavsiflangan. Biz ushbu bitiruv malakaviy ishimizda ularni qisqacha ta’kidlab o‘tamiz. Xozirgi zamonda ilmiy texnik taraqqiyotni elektronikasiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Xozirgi elektronikaning beshinchi mukammal avlodini yaratish yangi xilma – xil yarim o‘tkazgichli elektronika asboblari va integral mikrosxemalarning yaratilishini va ularni xisoblash texnikasida, avtomatikada, radiotexnikada, o‘lchash texnikasida, televideniyada, biologiyada, quyosh batareyalarida va golagrammali yozuvlarda xamda boshqa sohalarda qo‘llashdan iborat.
1.Kursishi uchun vazifa
1.Boshqariluvchi toʻgʻrilagichning asosiy koʻrsatkichlarini hisoblash. Tiristorlarning RC zanjirlarini hisoblang va tanlang. Moslovchi transformator , hamda filtr elementlari koʻrsatkichlarini aniqlang. Moslovchi transformatorning FIK 95% deb oling.
2.Toʻgʻrilagichning rostlanuvchi tavsifini hisoblang va quring (haqiqiy qiymatlarda).
3.Toʻgʻrilagichning tashqi tavsiflari majmuasi boshqaruv burchagining α=0°, α=30°, α=60° qiymatlari uchun hisoblansin va qurilsin. Toʻgʻrilagichning tashqi tavsiflarini hisoblashda tiristorlar kommutatsiyasi hisobga olinsin. Bunda ta’minot manbai va transformator qisqa tutashuv kuchlanishining reaktiv tashkil etuvchisini 10% deb olinsin. Kuchlanishning aktiv tashkil etuvchisi hisobga olinmasin.
4.Toʻgʻrilagich tiristorlarining boshqaruv tizimi funksional sxemasi ishlab chiqilsin va toʻgʻrilagich kuch sxemasining ishlashini boshqaruv tizimining funksional semasi bilan birgalikda bayon etilsin.