Parazitoloji
Yüklə 296 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Amoebida takımı © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Gözdeki keratitis (bulanıklık) üzerinde kistik fırça yapısı Kistik safhada çift yapıdaki kılıf ve iri nukleus tipiktir! KOH müdahaleli kist Trofozoitlerin SEM görüntüsü Trofozoitlerde dikensi ve camsı pseudopodlar Trofozoit Acanthamoeba castellani’ye ait Trofozoit ve kistik safhalar © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Acanthoamoeba castellani ile insan gözünde meydana gelen disk şeklindeki beyazlık (bulanıklık), korneada meydana gelen bir ülser ve korneal dokuda amipler. (Acanthamoebiasis keratitis) © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Amoebida takımı Sindirim sisteminde yaşayan amiplerde karakteristik nukleus yapıları Nukleus kılıfı altında periferal yerkleşen kromatin materyali + tek, küçük kabaca merkezi konumlu nukleolus Çok az kromatin materyali+büyük düzensiz şekilli nukleolus Kromatinden zengin nukleolus + etrafında akromatik kromatin tanecikleri © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! İnsanın sindirim sisteminde yaşayan amipler ve bunlara ait önemli bazı özellikler © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Entamoeba histolytica'nın trofozoit, prekist ve tek, iki, dört nukleuslu kist safhaları Olgun kist’teki nukleus sayısı Glikojen Vakuolü: Yedek besin maddesi depolanması), Kromatoid cisimcik: RNP=RNA+Protein=Ribozom partikülleri’nin düzenli bir kristal yapısı almasıyla şekillenir. © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Entamoeba cinsinde gruplandırma (a) Olgun kistleri 4 nukleuslu ve uç kısımlarda yuvarlağımsı küt olan çubuk şekilli kromatoid cisimciklere sahip türler. [Histolytica Grubu] Narin (ince) yapılı nukleuslara sahiptirler. E. histolytica ve E. hartmanni : İnsan, diğer primatlar, köpek, kedi, domuz ve kemirgenler (Rodentia)'de. E. moshkovskii : lağımlarda yaşayan cinsin tek simbiyotik olmayan türü. E. invadens reptillerde ve E. ranarum amfibilerde bağırsakta ve patojendirler. (b) Olgun kistleri 8 nukleuslu ve uç kısımlarda sivri olan ince kıymık şekilli kromatoid cisimciklere sahip türler. [Coli Grubu] Kaba (kalınca) yapılı bir nukleusa sahiptirler. E. coli : İnsan, diğer primatlar, köpek ve olasılıkla domuzlarda, E. muris : fare ve sıçanlarda, E. gallinarium : kümes hayvanlarında. (c) Olgun kistleri tek nukleuslu ve nukleus ile kromatoid cisimcikleri değişken yapıda olan türler. [Bovis Grubu] Nukleus ve kromatoid cisimciklerin (KC) morfolojisi değişken, ancak kromatoid cisimcikler çoğunlukla çubuk şekilli tipe benzer. E. bovis Sığırlarda, E. ovis koyunlarda, E. suis domuzlarda (=E. polecki insanda supuriyöz enfeksiyon), E. chattoni maymunlarda. (d) Herhangi bir kist safhası bulunmayan türler. [Gingivalis Grubu] Konaklarının ağız boşluklarında ve üst yutak bölgesinde yaşarlar. E. gingivalis : İnsan, diğer primatlar, köpek ve kedilerde. Benzer türler at ve domuzlarda yaşar. Bu gruptan E. apis 'in arıların ve E. blattae 'nin termit ve hamam böceklerinin bağırsaklarında yaşadığı ve konaklarına zararlı olabildikleri bildirilmektedir © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Entamoeba histolytica'nın insandaki yaşam döngüsü Trofozoit (Minuta+Hitolitik)→Prekist→Kist→Metakist→Metakistik Trofozoit (Amöbül) Entamoeba_Eritrositik_Fagositoz.mov © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Serbest Form Tek Nukleuslu Kist 2 Nukleuslu Kist 4 Nukleuslu Kist Bağırsaktan Kesitte Entamoeba histolytica’nın yaşam döngüsünde görülen bazı safhalar. © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Kalın bağırsakta sığıntı iken Non-patojenik. Envazif hale geçtiğinde, kalın bağırsak mukozasında lezyon ve ülserler ile Amipli Dizanteri’ye neden olur. Kanlı ve mukuslu ishaller. Kan yolu ile karaciğer, akciğer, ürogenital organlar ve beyine taşınabilir ve abse gelişimine neden olur. Hasta Menenjit’ten ölebilir. Entamoeba histolytica ile meydana gelen Amoebiasis’de görülen Semptomlar © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Amoebiasis’in Dünyadaki Dağılışı © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Entamoeba coli’ nin ya şam döngüsünde görülen baz ı safhalar. Trofozoit (canlı) Trofozoit 8 Nukleuslu Kistler Dokuyu istila etmez. Mekanik tahriş ile bağırsağın peristaltik hareketlerinde artış. Karın ağrısı, gaz, şişkinlik, hazımsızlık kansız ishal, nadiren kabızlık. © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! 15-30 µm, kistsiz, kromatoid cisimcik yok, eritrosit-lökosit-bakteri, ağız-üst yutak bölgesi. Diş taşı oluşumunu ve periodontal hastalığı artırır. Entamoeba gingivalis trofozoitleri © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Endolimax nana: 6-12 µm, çevresel kromatin yok, kromatoid cisimcik yok, kalın bağırsakta. Olgun kist 4 nukleuslu. Trofozoit Trofozoit Olgun Kist Iodamoeba buetchlii: 5-20 µm, çevresel kromatin yok, kromatoid cisimcik yok, Glikojen Vakuolü Daimi, kalın bağırsakta. Olgun kist tek nukleuslu. Trofozoit Olgun Kist Olgun Kist © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Schizopyrenida takımı • Hareket aniden oluşan hayalin ve yarı küresel lobopodlarladır. • Tek nukleusludurlar. Yaşam döngülerinde Kist safhasına ilave olarak, trofozoiti Amip formu yanında Kamçılı form da gösterir. • Fakültatif simbiyontlardır. Omurgalı ve omurgasızlara bulaştıkları takdirde patojendirler. Naegleria fowleri’nin Yaşam Döngüsü Tek aile Vahlkampfidae • Naegleria ( fowleri, gruberi, jadini )- insanda sinir sisteminde. Kamçılı safhasında 2 kamçı. • Vahlkampfia ( paturxent )-istiridyelerin bağırsağında. Kamçılı safhası yoktur. • Tetramitus ( rostratus )-sıçanların çekumunda. Kamçılı safhasına 4 kamçı bulunur. 28-36 °C < 22 °C > 37 °C Primer Amibik Meningoensefalit (PAM) Meninges: Beyin Zarları “Menenjit” (Dura mater, Pia mater, Arachnoid) Semptomlar: Burun iltihabı, yüksek ateş, bulantı, baş ve göz ağrıları. © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Fare Beyni kesitinde Öbek halinde Amipler BOS’dan Yayma Preparatta Amipler Naegleria fowleri © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Dinoflagellata (=Peridinea, Dinophycea) (Dinoflagellatlar) • Ototrofik türler kahverengi • Diğerleri renksiz veya pembemsi • Red tide. • Eksotoksinler (su yahut yağda eriyebilen hemolitik, nörotoksik, gastrointestinal etki) © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! • Dinoflagellat toksinleri İnsanda paralitik midye zehirlenmesi’ne neden olur. • Ganyaulax tamarensis ve Gymnodinium breve kırmızı renkli eksotoksinleri ile; balıkları öldüren ve kıyı denizciliği ile uğraşan kişiler açısından ciddi ekonomik kayıplara neden olurlar. • Pfiesteria piscicida aerosol toksinleri ile balıklar yanında, insanı da doğrudan solunum sistemi aracılığı ile etkiler. Gymnodinium breve Red tide Balık Ölümleri © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! • Pfiesteria (SEM) (A) Gametlerin birleşmesi. (B) tek transvers ve 2 longitudinal kamçılı Planozygote. (C) Planozigotun, lateral görünümü. Barlar, 5 µm. Toksini soluk görünüm ve uyku haline neden olur. Uzun süreli maruz kalmalarda baş ağrısı ve hafıza kaybı meydana getirir. Kamçılı Form Amip Formu Kist Formu Aerosol toksinler! Pfiesteria yaşam döngüsünde görülen bazı safhalar. © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Noctiluca miliaris Lusiferin (protein)-Lusiferaz (enzim) Canlı Işıma=Biyoluminesans Red tide ve Yakamoz Gymnodinium microadriaticum Resif topluluklarında en yaygın fototsentetik simbiyont olarak bulunur. • Pusuller, Mezokaryotik Nukleus • Trikosist+Mukosist+Nematosist Bazı dinoflagellatlarda sulkus yakınında avı izlemede iş gören a. Stigma (zarla çevrili karotenoid pigmenti) b. Ocellus (mercek+ retinoid; her yöne çıkıntı oluşturabilir) Peridinin (Karotenoid) Pyrenoid (Nişasta depolama ve şekillendirme bölgesi) Alveolata= Ciliophora + Apicomplexa + Dinoflagellata Noctiluca miliaris © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! H4 Ökaryotik DNA Molekülü Nukleozom Yapısı Dinoflagellat DNA’sı (Mezokaryotik Nukleus) • DNA fibrilleri 2.5 nm genişliğinde, • Tek ve özel tipte bazik bir protein • DNA interfaz dahil daima kromozom halinde yoğunlaşır. • Mitoz bölünme “nukleus kılıfı kaybolmaksızın ektranuklear iğ iplikleri ile gerçekleşir (Kapalı Mitoz). • Fagotrofi yaygın beslenme şeklidir. Sulkus yakınından çıkan Özelleşmiş beslenme organelleri ile gerçekleştirilir. - Lamellipodium (perde-benzeri, tekalı türlerde, örn. Protoperidinium ’da) - Tentakül (prehensil, örn. Noctiluca ’da) - Pedunkul (suktor tentakülü benzeri, örn. Gymnodinium ’da) © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! Protozoonlarda Görülen Bazı Mitoz Tipleri Kapalı Mitoz (Parabasalian Kamçılılarda) Kapalı Pleuromitoz (Foraminifer ve diğer pekçok grupta) Yarı-açık Pleuromitoz (Pekçok Sporozoonda) Orthomitoz (Bitkiler ve Metazoonlarda) © Bayram GÖÇMEN , Prof. Dr. Ege Üniversitesi F en Fakültesi Biyol oji Bölümü, Zool oji Anabili m Dal ı Bornova, İzmir HER HAKKI S AKLIDIR! |