Əsil və sadələşdirilmiş məttılər "ÖNDƏr n ə Ş r iy y a t "

BİSM İLLAH   İR -R Ə H M A N   İR -R Ə H İM  
V Ə   BİHİ  NƏ STƏ İN
D2* 
2*‘Rəsul  əleyhissəlam   zamanına  yaqın  Bayat  boyından,
Qorqut  ata  3  deyərlər***,  bir  ər  qopdı.  Oğuzun  ol  kişi  tam am  
bilicisiydi.  N ə  dersə,  4  olurdı.  Q ayibdən dürlü x əb ə r  söylərdi. 
Haq Taala  anın  könlünə  5  ilham  edərdi.
Qorqut  ata  ayıtdı:  “A xır  zamanda  xanlıq  gerü  -   6  Q ayıya 
dəgə,  kim sənə  əllərindən  almaya  axır  zaman  olub  qiyam ət  7 
qopınca.  Bu dedügi  O sm an nəslidür,  işdə  sürilüb g ed ə -y ü rir” .
8 
Və daxı  neçə  buna  b ən z ər söz  söylədi.
Qorqut ata Oğuz qövm inün 9 müşkilini həll edərdi.  H ər nə 
iş  olsa,  Qorqut  ataya  10  danışmayınca  işləm əzlərdi.  H ər  nə  ki 
buyursa,  qəbul  edərlərdi,  11  sözin  tutub  tam am  edərlərdi.
Dədə  Qorqut  soylam ış:
12 A llah-A llah  dim əyincə  işlər onmaz.
Qadir Tanrı  verm əyincə  ər bayımaz.
13  Ə zəldən  yazılm asa,  qul  başına qəza gəlm əz.
D3 
Əcəl v əd ə  irm əyincə  1  kimsə  ölməz.
Ölən  adam   dirilməz.
Çıxan  can  gerü gəlm əz.
Bir yigidün  2  qara  dağ  yumrısınca  malı  olsa, 
y ığar-dərər,  tələb  eylər, 
nəsibindən  3  artuğın yiyə  bilm əz.
Ulaşuban  sular daşsa,  dəniz dolmaz.
T əkəbbürlik 4  eyləyəni  Tanrı  sevməz.
Könlin  yuca tutan  ə rd ə  dövlet olmaz.
5  Yad  oğulı  saqlam aqla  oğul  olm az, -
böyüyəndə  salur g e d ə r,6 gördüm   diməz.
Bu reqem Drezden nüsxosinin  sehifesini  bildirir.  -  Red.
Bu rəqəm  Drezden nüsxəsinin  her səhifəsindəki  sətirleri göstərir.  Burada 
birinci  sətir “Bismillah  ir-rehman  ir rəhim və bihi nestəin”dir.  -  Red.
***  Ensiklopediyada “derlər” gedib. -  Red.

Kül  dəpəcik olmaz.
Güyəgü  oğul  olmaz.
Qara eşək başına uyan 7 ursan,  qatır olmaz.
Qaravaşa  don geyürsən,  qadın olmaz.
8 Y apa-yapa qarlar yağsa,  yaza qalmaz.
Yapağlu gögcə  çəm ən güzə  9 qalmaz.
Əski panbuq bez olmaz.
Qarı  düşm ən dost olmaz.
10 Qarağuca qıymaymca yol  almmaz.
Qara polad uz qılıcı  çalm aymca  11  qırım  dönm əz.
Ə r malına qıymaymca adı  çıqmaz.
Qız anadan  görm əyincə  12  ögüt almaz.
Oğul  atadan  görm əyincə  süfrə  çəkm əz.
O ğ u l13  atam n yetiridir,  iki  gözinin biridir.
D4 
Dövlətlü  oğul  1 qopsa,  ocağmın közidir.
Oğul  daxı  neyləsün baba ölüb  2  m al  qalmasa,
Baba m alından nə  faidə,  başda dövlət olmasa...
Dövlət 3siz şərrindən A llah saqlasun,  xanım,  siz i!
D ədə  Q o rq u t4 bir dəxi  soylamış:
Sarp yürirkən Qazılıq  ata nam ərd y i g i t5 binə  bilm əz, 
binincə, binm əsə, yeg!
Ç alub-kəsər uz qılıcı m ü x ə n n ə tlə r6 çalınca, çalm asa, yeg! 
Çala bilən yigidə
oq  ilə  qılıcdan bir ç o m a q 7 yeg!
Qonuğı gəlm əyən qara evlər yıqılsa,  yeg!
At yem əyən  acı otlar b itin c ə ,8  bitm əsə,  yeg!
Adam içm əz  acı  sular sızınca,  sızmasa,  yeg!
9 Ata admı  yüritm əyən  xoyrad oğul
ata belindən enincə,  enm əsə,  yeg;
10 
ana rəhm inə  düşüncə,  doğm asa,  yeg! 
Ata adın yüridəndə dövlətlü  11  oğul  yeg!
Yalan  söz bu dünyada olunca,  olm asa yeg!
12 Gerçəklərin üç otuz on yaşını  doldursa yeg!
On  otuz  13  on yaşınız  dolsun!
Haq sizə yam an gətürm əsün!
D5 
Dövlətiniz  1 payəndə  olsun,  xanım,  hey!
Dədə Qorqut bir daxı soylamış, görəlüm , 2 xanım, nə soylamış:
Getdikdə  yerin  otlaqların  keyik bilür.
3  Genəz  yerlər çəm ənlərin qulan  bilür.
A yru-ayru yollar izin  dəvə  bilür.
4 Yedi  dərə  qoxuların  dülkü bilür.
Dünlə karvan köçdügin turğay  5  bilür.
Oğul  kim dən  olduğın  ana bilür.
Ərin  ağzın yeynisin  6 at bilür.
Ağır yüklər zəhm in  qatır bilür.
Nə  yerdə  sırılur varsa,  7  çəkən  bilür.
Qafıl başın  ağrısın beyni  bilür.
Qolca qopuz  8 götürüb,
e ld ə n -e lə , b əg d ə n -b əg ə  ozan  gəzər.
Ər comərdin,  ə r nak əsin  9 ozan bilür.
İləyünüzdə  çalub-ayıdan  ozan  olsun.
Azub  10 g ələn  qəzayı  Tanrı  savsun,  xanım,  hey!
Dədə  Qorqut genə  11  soylam ış,  görəlim ,  xanım,  nə  soylamış:
Ağız açub  ö gər  12  olsam ,  üstüm üzdə  Tanrı  görkli,
Tanrı dostı,  din  sərvəri  13  M əhəm m əd  görkli. 
M əhəm m ədin  sağ yam nda nam az  qılan 
Əbubəkr Siddıq  görkli.
D6 
'Axır sipara başıdur “ə m m ə ”  görkli.
Hecasınlayın  düz o q u n s a ,2  yasin  görkli.
Qılıc  çaldı,  din  açdı  şahi-m ərdan  Əli  3  görkli.
Əlinin  oğulları, -  peyğəm bər nəvalələri  -  
Kərbəla  yazısında 4  yezidilər əlində  şəhid oldı 
Həsən  ilə  Hüseyn  iki  qardaş  5  bilə  görkli.
Y azılıb-düzilib  gögdən  endi 
Tanrı  elmi  Quran  6  görkli.
01  Quram  yazdı-düzdi,
üləm alar ögrənincə  köydi-  7  biçdi 
alim lər sərvəri  Osman  Üffan  oğlı  görkli. 
Alçaq  8  yerdə  yapılubdur Tanrı  evi  M əkkə  görkli.
01  M əkkəyə  sağ 9 varsa,  əsən  gəlsə 
sidqı  bütün  hacı  görkli.

Sağış  10  günündə  ayna  görkli.
Ayna  güni  oquyanda  xütbə  görkli.
Qulaq  11  urub  dinləyəndə  üm m ət  görkli.
M inarədə  banlayanda  fəqih  görkli.
12 Dizin  basub  oturanda  halal  görkli.
D ölüm ündən  ağarsa,  baba  13  görkli.
Ağ  südin  doya əm zirsə.  ana  görkli.
D7 
Yanaşub  1  yola girəndə  qara  buğur görkli.
Sevgili  qardaş  görkli.
Yanal  ala 2  ev yanında dikilsə,  gərdək görkli.
Uzunca tənəfı  görkli.  O ğ u l3  görkli.
Qam usına bənzəm ədi  cüm lə  aləm ləri  yaradan
A lla h -T a n rı4  görkli.
01 
ögdügüm  yuca Tanrı  dost  oluban
m ədəd  5  irsün,  xanım,  hey!
Ozan  aydır*:
Q arılar dört dürlüdür:
6 Birisi  solduran  sopdur.
Birisi  dolduran  topdur**.
Birisi  evin  7  dayağıdır,
Birisi  necə  söylərsən,  bayağıdır.
Ozan,  evin  dayağı  8  oldur  ki,  yazıdan-yabandan  evə  bir 
qonuq gəlsə, ə r adam evdə olm asa,9 ol anı yedirər-içirər, ağır- 
lar-əzizlər,  göndərər.  01  Ayişə,  F atim ə10  soyıdır,  xanım. 
Anun  bəbəkləri  yetsün.  Ocağına  buncılayın  ö v rə t"  golsün. 
Gəldik,  ol  kim,  solduran  sopdur,  sabadanca'2  yerindən  uru 
durar, əlin-yüzin yumadan doquz bazlam mac  ilə n 13  bir küvlək 
D8 
yoğurd  gəvəzlər,  doyunca  tıqa-basa  yer,  əlin  bögrinə  'urar, 
aydır:  “Bu  evi  xarab  olası!  Ə rə  varalıdan  bərü2  daxı  qarnım 
doymadı,  yüzüm   gülmədi;  ayağım  başmaq,  yüzüm 3  yaşmaq 
görm ədi” ,  -   deyər*.  “Nolaydı,  bu  öləydi,  birinə  doxi4  varay-
*  E n siklop ed iyad a  “D o d e   Qorqut  d ilin d ən   ozan  ayd ır”  gctm işdir.  -   Rcd.
**  Ensiklopediyada  2 -c i  vo  3 -cü   misralann  yeri  doyişik  getmiş  vo  “so y ”  sözü  “sop ”, 
“toy”  sözü  “top”  kimi  verilmişdir. -  Red.
dım,  um anm dan  yaxşı-uyar olaydı” ,  -  deyər*.  Anun  kibi5nin, 
xanım ,  b əb ə k lə ri  yetm əsün.  O cağına  buncılayın  ö v rə t 
gəlm əsün.6  Gəldik,  ol  kim,  dolduran  topdur,  dəpidincə  y e - 
rindən  uru7  durdı,  əlin-yüzin  yumadan  obanın  ol  ucından  bu 
ucına,  8  bu  ucından  ol  ucına  çarpışdırdı,  quv  quvaladı,  din9 
dinlədi,  öylədəncə  gəzdi;  öylədən  sonra  evinə  gəldi,  10  gördi 
kim,  oğrı  köpək,  yekə  dana  evini  bir-birinə  q atm ış,"  tavuq 
komasına,  sığır  dam ına  dönmiş;  qonşularına  çağırar  k i,12 
Yetər!  Zəlihə!  Zübeydə!  Ürüveydə-can,  qız-can!  Paşa!  A yna 
M ələk!  13  Qutlu  M ələk!  Ö lm əgə-yitm əgə  getm əm işdim ,  y a - 
D9 
tacaq yerim genə bu xarab  1 olasıydı;  nolaydı  bənim  evim ə  bir 
ləhzə baqaydınız!  “Qonşu haqqı -  2 Tanrı  haqqı”  deyü  söylər. 
Bunufi  kibinin,  xanım,  bəbəkləri  yetməsün.  3  Ocağına  bunun 
kibi  övrət  gəlm əsün.  Gəldik,  ol  kim,  4  necə  söylərsən,  baya- 
ğıdır:  ötə  yazıdan-yabandan  5  bir  udlu  qonuq  gəlsə,  ər  adam 
evdə olsa,  ana disə ki,  d u r 6 ətm ək gətir,  yiyəlim,  bu da yisün; 
dise  bişmiş  ətm əgin  bəqası  olmaz,  7  yimək  gərəkdir,  övrət 
aydar:  “N eyləyəyim ,  bu  yıqılacaq  evdə  un  yoq,  8  ələk  yoq, 
dəve  dəgirm əndən  g əlm əd i”  -   deyər*.  “N ə  gəlürsə,  bənim  
sağrıma  9  gəlsün”,  -   deyü  əlin  götinə  urur,  yönin  anaru, 
sağrısın ərine  10 döndürür.  Bin söylərsən, birisini quymaz, erin 
sözini  qulağına  11  qoymaz.  01,  Nuh  peyğəm bərin  eşəgi  ə sli- 
dür.  Andan  dexi  sizi,  12  xanım,  Allah  saqlasun!  O cağınıza 
buncılayın  övrət gəlm esün.
Ensiklopediyada: “der”. -  Red.

,3D İR SƏ  XAN  OĞLI BUĞ AC  XAN  BO YINI 
BƏYAN EDƏR , XANIM ,  HEY!
DIO 
Bir  gün  Qamğan  oğlı  xan  B aym dır  yerindən  durmışdı.  2
Şami günlügi yer yüzinə dikdirmişdi. Ala sayvam g ö g 3 yüzinə 
aşanmışdı.  Bin yerdə  ipək xalıçası  döşənm işdi.
4 
X anlar xanı  xan  Bayındır yildə  bir kərrə  toy  edib,  Oğuz
5  bəglərin  qonaqlardı.  Genə  toy  edib  atdan  ayğır,  d əv əd ən 6 
buğra,  qoyundan  qoç  qırdırmışdı.  B ir  yerə  ağ  otaq,  bir yerə  7 
qızıl otaq, bir yerə qara otaq qurdırmışdı. “Kimin ki,8 oğlı-qızı 
yoq, qara otağa qondurun, qara keçə a ltın a 9 döşən, qara qoyun 
yaxm sından öninə gətürün, yer isə,  yesün,10 yem əzsə,  dursun, 
getsün”  -   demişdi.  “Oğlı  olanı  ağ  11  otağa,  qızı  olanı  qızıl 
otağa qondurun, o ğ lı-l2qızı olmayanı Allah Taala  qarğayıbdır, 
biz dəxi qarğarız;  13 bəllü bilsün!”  -  demiş  idi.
D 11 
Oğuz bəgləri birin gəlüb,  yığnaq  1  olm ağa başladı.  M əgər
D irsə  xan  deyərlərdi*,  bir  bəgün,  oğlı-  2  qızı  yoq  idi. 
Soylamış,  görəlim , xanım,  nə soylamış:
Salqum - 3  salqum  dan yelləri  əsdigində,
Saqallu bozac turğay  sayra4dıqda,
Saqalı  uzun tat əri  baiiladıqda,
B ədəvi  atlar is s in i5  görüb  oğradıqda 
A ğlı-qaralı  seçilən  çağda,
Köksi  gözəl  qaya 6  dağlara gün  dəgəndə,
Bəg  yigitlər-cılasm lar  bir-birinə  qoyulan  çağda  7  alar 
sabah  D irsə  xan  qalqubanı  yerindən  uru  durub,  qırq  yigidin  8 
boyına alıb,  Bayındır xamn  söhbətinə  gəlür idi.
Bayındır xanın 9 yigitləri  Dirsə  xanı  qarşuladılar.  Gətürüb 
qara otağa qondurdılar.  10 Qara keçə altına döşədilər.  Qara qo- 
yun  yaxnısından  öninə  gətürdilər.  11  Bayındır  xandan  buyruq 
böylədir, xanım, dedilər. Dirsə xan  12 aydır: “B ayındır xan b ə - 
nim   nə  əksüklügüm   gördi?  Qılucumdanmı  gördi,  13  süfrəm - 
D12 
dənm i  gördi?  Bəndən  alçaq  kişiləri  ağ  otağa,  qızıl  1  otağa
*  Ensiklopediyada “derlərdi” getmişdir. -  Red.
qondurdı;  bənim   suçum   nə  oldı  kim,  qara  otağa qondurdı?  -  2 
dedi.
Ayıtdılar:  “Xanım ,  bu  gün  Bayındır  xandan  buyruq  şöy- 
lə3dir kim, oğh-qızı olm ayanı Tanrı Taala qarğayıbdır, biz d ə - 
x i 4 qarğarız,  dem işdir”  -  dedilər.
Dirsə  xan  yerindən  uru  d u r d ı,5  aydır:  “Qalqubanı,  y ig it- 
lərim , yerünizdən  uru  durun,  bu qərayib bana 6 ya bəndəndir, 
y a xatundandır” ,  -  dedi.
D irsə  xan  evinə  gəldi.  7  Çağırıb  xatunına  soylar,  görəlim , 
xamm,  nə  soylar?
Soylama.
8  Aydır:
B ərü  gəlgil,  başum  baxtı,  evüm  taxtı,
Evdən  çıqub  yüriyəndə  9  səlvi  boylum!
Topuğında  sarm aşanda qara saçlum,
Qurulu  10 yaya  bən zər çatma qaşlum!
Qoşa badam   sığm ayan  dar ağızlum,
Güz  11  alm asına  bənzər al  yanaqlum,
Qavunum,  verəgim , döləgüm ,
Görürmisin,  12  n ə lə r oldı?!
Qalqubanı  xan  B aym dır  yerindən  durmış,  bir  yerə  13  ağ 
! 3 
otaq, bir yerə qızıl otaq, bir yerə  qara otaq dikdirmiş; 
O ğul- 
luları  ağ  otağa,  qızluyı  qızıl  otağa,  oğh-qızı  2  olm ayam   qara 
otağa  qondurun,  qara  keçə  altma  döşən,  qara  qoyun  3  yaxnı- 
sından  öninə  gətürün,  yersə  yesin,  yem əzsə,  dursun 4  getsün; 
anun kim,  oğlı-qızı  olm aya, Tanrı  Taala a n ı 5 qarğayıbdır,  biz 
dəxi  qarğarız,”  -  demiş.
Bən  varıcaq  gəlübəni  qarşuladılar,  6  qara  otağa  qondur- 
dılar,  qara  keçə  altum a  döşədilər,  qara  qoyun  7  yaxnısından 
ö n ü m ə  g ətü rd ilər;  “ O ğ lı-q ızı  olm ayanı  Tanrı  8  T aala 
qarğayıbdır,  biz  dəxi  qarğarız,  bəllü  bilgil,”  -   dedilər.  S ən - 
d ənm i9dir,  bəndənm idir,  Tanrı  Taala  bizə  bir  yetman*  oğul 
verm əz,  nədəndir, -   10 dedi,  soyladı.
*  E n sik lop ed iyad a  “b atm an”  getm işd ir.  -   Red.

D14
D15
Soylama.
Aydır:
X an  qızı,  yerim dən  durayınm ı?
11 Y aqan ilə boğazından  tutayınmı?
Q aba öncəm* altm a  salayınmı?
Q ara polat  12  uz qılıcum  əlüm ə  alayınmı?
Öz  gövdendən başunı  kəsəyinm i?
Can  13  tatlusın  sana bildirəyinm i?
Alca  qanun yer yüzinə dökəyinm i?
Xan  1  qızı,  səbəbi  nədir,  degil  mana!
Qatı  qəzəb edərəm   şimdi  sana!  -  2 dedi.
D irsə xanı xatunın  soylamış,  görəlim ,  nə  so y lam ış;3  aydır:
H ay D irsə xan,  bana  qəzəb  etmə!
İncinib  acı s ö z lə r4  söyləm ə!  Yerindən uru durğıl!
A la çadırın yer yüzinə  dikdirgil!
A tdan  ay ğ ır",  devədən buğra,  qoyundan qoç  öldürgil!
6 İç Oğuzun, Daş Oğuzun bəglərin üstünə yığnaq etgil!
7 Ac  görsən,  doyurğıl,  yalıncaq görsən,  donatğıl! 
B o rc lu y ı8 borcından  qurtarğıl!
D əpə  kibi  ət yığ,  göl  kibi  qım ız  sağdır!
9  U h toy elə, hacət dilə!
Ola kim ,  bir ağzı  dualınm   10 alqışıyla 
Tanrı  bizə bir yetm an"*  əyal  verə, -  dedi.
D irsə  11  xan  dişi  əhlinin  söziylə  ulu  toy  eylədi,  hacət  12 
dilədi.  A tdan-ayqır,  dəvədən  buğra,  qoyundan  qoç  qırdırdı. 
13  İç  Oğuz,  Daş  Oğuz bəglərin  üstinə  yığnaq  etdi.  A c  1 görsə, 
doyurdı;  yalın  görsə,  donatdı.  Borcluyı  borcından  2  qurtardı. 
D əp ə  kibi  ə t  yığdı,  göl  kibi  qımız  sağdırdı.  3  Ə1  götürdilər, 
hacət  dilədilər.  Bir  ağzı  dualının  alqışıyla  4  Allah  Taala  bir 
əyal  verdi:  xatunı  hamilə  oldı,  bir neçə  5 m üddətdən  sonra  bir
E n sik lop ed iyad a  “ö k c ə m ”  getm işdir.  -   Red.
E n sik lop ed iyad a  “atdan-ayğırdan”  getm işdir.  -   Red.
E n sik lo p ed iy a d a   “batm an”  getm işdir.  -   Red.
D16
D17
oğlan doğurdı.  Oğlancuğını dayələrə 6 verdi, saqlatdı. At ayağı 
külük,  ozan  dili  çevik  olur.  7  İyəgülü  ulalur,  qapurğalı  böyür. 
Oğlan on beş yaşına 8  girdi. Oğlanın babası B ayındır xanın o r- 
dusma qarışdı.
9 
M əgər xanım, Baymdır xanın bir buğası vardı, bir dəxi buğ- 
r a s ı10 vardı.  01  buğa  qatı  daşa buynuz  ursa,  un kibi  ügidərdi.  11 
Bir yazın,  bir güzin buğayla buğrayı  savaşdırarlardı.  Bayındır  12 
xan Qalın  Oğuz  bəgleriylə tamaşaya baqardı,  təfərrüc edərdi.
13 M egər,  sultanım,  genə yazm buğayı saraydan çıqardılar. 
Üç  kişi  sağ  1  yanm dan,  üç  kişi  sol  yanından  dəm ür  zəncirlə 
buğayı  tutm ışlar2dı.  G əlüb  meydan  ortasında  qoyu  verdilər. 
Megər,  sultanım,  D irsə  3  xamfi  oğlancığı  üç  dəxi  ordı  uşağı 
meydanda  aşuq  4  oynarlardı.  Buğayı  qoyu  verdilər,  oğlancıq- 
lara “qaç!” d e d ilə r .5 Ol  üç  oğlan qaçdı.  Dirsə xanın oğlancuğı 
qaçmadı,  6  ağ m eydanın  ortasında baqdı  durdı.  Buğa  dəxi  o ğ - 
lana 7 sürdi  gəldi.  D iledi  ki,  oğlanı  helak qılaydı.  Oğlan y u m - 
ruğıyla  8  buğam n  alnına  qıya  tutub  çaldı;  buğa  götin-götin  9 
getdi.  Buğa oğlana sürdi, gerü gəldi.  Oğlan yenə buğanın  10 al- 
nına yum ruğıyla qatı urdı.  Oğlan bu qatla buğanın alnm a  11  y u - 
mruğını  dayadı,  sürdi  meydam n  başına çıqardı.
12 Buğa  ilə oğlan bir hem lə çəkişdilər.  İki  dalusım n üstine
13 buğanın köpük durdı.  N ə oğlan yenər,  ne buğa yeiiər.  Oğlan 
fıkr  eyledi,  1  aydır:  “B ir  dam a  dirək  ururlar,  ol  dama  dayaq 
olur.  Bən  2  bunun  alnına  niyə  dayaq  olurın  dururın,”  -   dedi. 
Oğlan 3 buğanın  alm ndan yumruğın gedərdi, yolından savuldı.
4  Buğa ayaq  üstinə duram adı, düşdi;  dəpəsinin  üstinə 5 yıqıldı. 
Oğlan  bıçağına əl  urdı,  buğanın  başmı  kesdi.
6 
Oğuz  bəgləri  gəlüb  oğlan  üstinə  yığnaq  oldılar,  7  tehsin 
dedilər.  “D edəm   Qorqut  gəlsün,  bu  oğlana  ad  qosun,  8  b ilə- 
sincə  alub  babasına  varsun,  babasmdan  oğlana  bəglik  9  istə- 
sün,  taxt  alı  versün,” -   dedilər.
Çağırdılar,  D edəm   Qorqut  10 gəlür oldı.  Oğlam  alıb baba- 
sına vardı.  D ədəm  Qorqut  ''  oğlanın  babasına soylam ış,  g ö re - 
lim,  xanım,  nə  soylam ış -   12  aydır:
Hey  D irsə  xan,  bəglik  vergil  bu  oğlana 
Taxt vergil,  13  erdəm lidir!

Boynı  uzun  bədəvi  at vergil,
D18 
B inər olsun  1  hünərlidir!
Ağayıldan tüm ən qoyun vergil bu  oğlana,
Şişlik  2  olsun,  ərdəm lidir!
Q aytabandan qızıl  dəvə vergil bu oğlana,
3  Y üklət olsun hünərlidir!
Altun başlu ban  ev vergil 4  bu  oğlana,
K ölgə  olsun,  ərdəm lidir!
Çigin  quşlu cübbə  5  don  vergil bu oğlana,
G eyər olsun,  hünərlidir!
Bayındır  xanın  6  ağ  m eydanında  bu  oğlan  cəng  etmişdür. 
B ir buğa öldürm üş  7  sənin  oğlun,  adı  Buğac  olsun!  Adını  bən 
v erd ü m ,8 yaşını Allah versün! -  dedi.  Dirsə xan oğlana bəglik
9  verdi,  taxt  verdi.  Oğlan  taxta  çıqdı,  babasınm   10  qırq  yigidin 
anm az  oldı.  01  qırq yigit həsəd   eylədilər,  bir-birinə  11  söylə- 
dilər:  “G əlün,  oğlanı babasm a quvlayalım ,  ola  kim ,  öldürə,  12 
genə bizim izzətim iz-hörm ətim iz anun babası yanında xoş ola, 
artıq  13  ola,  -  dedilər.
D 19 
Vardı bu qırq yigidin yigirmisi bir yana,  1 yigirm isi dəxi bir
yana  oldı.  Ə w ə l  yigirmisi  vardı,  D irsə  xana  2  bu  xəbəri 
gətürdi.  Aydır:  “Görürmisin,  Dirsə  xan,  nələr oldı?  3  Y arım a- 
sun-yarçım asun,  sənin oğlun  kür qopdı,  ərcəl qopdı:  4 qırq yi- 
gidin  boyma  aldı,  Qalın  Oğuzun  üstinə  yüriş  5  etdi;  nə  yerdə 
gözəl qopdısa,  çəküb  aldı;  ağ saqallu  6 qocanın  ağzın  sögdi,  ağ 
birçəklü qannun südin d a rtd ı.7 Aqan durı  sulardan x əb ə r keçə, 
arqun yatan  Ala dağdan  8  təbər aşa,  xanlar xanı  Bayındıra  x ə - 
b ə r  vara,  “D irsə  xanın  oğlı  9  böylə  bidət  işləm iş”  deyələr. 
G əzdigündən öldügün yeg ola:  10 Baym dır xan səni  çağıra,  sa- 
na qatı qəzəb eyləyə. Böylə oğul sənin nənə gərək, böylə oğul 
olm aqdan olmamaq yegdir, öldürsənə!” -  12 dedilər.  D irsə xan: 
“Varın, gətürün,  öldürəyim !” -  dedi.  13  Böylə digəc,  xanım,  ol 
D20 
nam ərdlərin  yigirmisi  dəxi  çıqa gəldi  1  və  bir quv dəxi  gətü r- 
dilər. Aydır: “Qalqubanı, D irsə xan, s ə n in 2 oğlun yerindən uru 
durdı, köksi gözəl qaba dağa a v a 3 çıqdı. Sən var ikən av avladı, 
quş  quşladı;  anasınıfi4  yanına  alub  gəldi,  al  şərabın  itisindən 
aldı  iç d i;5  anasıyla söhbət eylədi,  atasm a qəsd  eylədi.  Sənin  6
oğlun  kür qopdı,  ərcəl  qopdı.  Arqurı  yatan Ala  7 dağdan  x əb ə r 
keçə,  xanlar  xanı  Bayındıra  xəbər  vara;  “Dirsə  8  xanın  oğlı 
böylə bidət eyləm iş” deyələr,  səni çağırdalar,9 Bayındır xanın 
qatında sənə qəzəb ola.  Böylə oğul nənə  10 gərək, öldürsənə!”
-   dedilər.
Dirsə  xan  aydır:  “Varın  gətürün,  11  öldürəyim ;  böylə oğul 
mana g ə rə k m ə z !” -  dedi.
Dirsə  xanın  12 nökərləri  aydır:  “Biz sənin  oğlunı  necə g ə - 
türəlim?  S ənin  13  oğlun  bizim  sözüm üz  almaz,  bizim  sözü- 
D21 
müzlə gəlm əz.  Qalqubanı  yerindən  1 uru durğıl, yigitlərin  o x - 
şağıl,  boyına  alğıl,  oğluna  uğrağıl,  2  yanına  alub,  ava  çıqğıl; 
quş  uçurub,  av  avlayub,  o ğ lu n ı3  oxlayub,  öldürə görgil!  Ə gər 
böylə  öldürm əzsən  bir  dürlü  4  dəxi  öldürim əzsən,  bəllü  bil- 
gil!” -  dedilər.
Soylama:
S alqum -salqum   5  dan  yelləri  əsdigində,
S aqallu  bozac  turğay sayradıqda,
6 B ədəvi  atlar issin  görüb  oqradıqda,
Saqalı  uzun  7 tat  əri  banladıqda,
Aqlı,  qarah  seçilən  çağda,
Qalın  8  Oğuzun  gəlini-qızı  bəzənən çağda,
Köksi  gözəl  qaba dağlara  9 gün  dəgəndə,
B əg y ig itlər -  cılasınlar bir-birinə  qoyulan  çağda
10  alar  sabah  D irsə  xan  yerindən  uru  durdı.  Oğlancuğın  11 
yanına  alub  qırq  yigidin  boyına saldı,  ava çıqdı.
Av  12  avladılar,  quş  quşladılar.  01  qırq  nam ərdin  bir  qaçı 
oğlanın  13  yanm a  gəldi,  aydır:  “Baban  dedi,  keyikləri  qovsun 
D22 
gətürsün,  1  bənim   önüm də  dəpələsün;  oğlumun  at  səgirdişin, 
qılıc 2 çalışın,  oq  atışm  görəyim ,  sevinəyim ,  qıvanayım -  3 g ü - 
vənəyim ,  dedi”  -  dedilər.
Oğlandır,  nə  bilsün?  K e y ig i4  qovardı  gətirürdi,  babasının 
önində sinirlərdi:  “5Babam at səgirdişim ə baqsun, qıvansun; ox 
atışıma b a q su n ,6  güvənsün;  qılıc çalışıma baqsun,  sevinsin!”

01 
qırq  7  nam ərdlər  aydırlar:  “Dirsə  xan,  görürm isin  oğ- 
lanı,  yazıda  -   8  yabanda  keyiki  qovar,  sənin  önünə  gətürər. 
K eyikə  atarkən 9  oqla  səni  urar öldürər.  Oğlun  səni  öldürm ə- 
din  sən  10  oğlunı  öldüri  görgilə!”  dedilər.
Oğlan keyiki qovarkən  11  babasının  önindən  g əlü b -g ed ər- 
di.  Dirsə  xan  12  Qorqut  sınırlı  qatı  yayın  əlinə  aldj.  Ü zəngüyə 
D23 
qalqıb,  13  qatı  çəkdi,  uz  atdı:  oğlanı  iki  dalusım n  arasında  1 
urub-çıqdı,  yıqdı.  Uc  toqundı,  alca  qam  şorladı,  2  qoynı  doldı. 
B ədəvi  atının boynın  qucaqladı,  yerə  düşdi.
3Dirsə  xan  istədi  kim,  oğlancuğımfi  üstinə  kövrəlib  4  dü- 
şəydi.  01  qırq nam ərd qomadı.  Atının  cilavısın  5  döndərdi,  or- 
dusm a gəlür oldı.
Dirsə  xanın  xatum  “oğlancığım ın  ilk avıdır”  deyü,  atdan- 
ayğırdan,  7  dəvədən  buğra,  qoyundan  qoç  qırdırdı,  “Qanlu 
Oğuz  bəglərin  8  toylayayım ,”  -   dedi.  Yum urlanıb  yerindən 
uru  durdu,  qırq incə 9 qızı  boyına  aldı,  Dirsə  xana  qarşu  vardı. 
Qapaq  10 qaldırdı.  Dirsə xanın yüzinə  baqdı.  Sağ  ilən  solına  11 
göz  gəzdirdi,  oğlancuğım görm ədi.  Q ara bağrı  sarsıldı,  12 düm 
yürəgi  oynadı,  qara  qıym a  gözləri  qan-yaş  doldı.  13  Çağırıb 
D irsə xana soylar,  görəlim,  xanım,  n ə  soylar:
D24 
B ərü  '  gəlgil  başım  baxtı,  evim   taxtı
Xan babamın  göygisi,
2 
Qadın anamın  sevgisi.
A tam -anam   verdigi,
Göz  açuban 3  gördügim,
Könül  verib  sevdigim 
A  D irsə  xan,
Q alq u b an ı4 yerindən  uru  durdun.
Yelisi  qara Qazılıq  atun  butun 5  bindin.
Köksi  gözəl  qaba  dağa  ava  çıqdın.
İki  vardın  6 bir gelirsən;  yavrum  qam?
Qara* bulduğum  oğul  7  qanı?
Çıqsun  bənim  kor gözüm,  a  D irsə  xan,
yam an  səgrər.
Ensiklopediyada  “qaranu  diində”  verilmişdir.  “Qaranqudündə”  gece  vaxtı, 
qaranlıq  bir  gecedo  övladın  dünyaya  gəldiyine  işarə  ola  bilir.  Bu  sözü  mehz  övlad 
anası deyir -  Red.
D25
D26
8  K əsilsün oğlan  əm ən süd damarım
yam an sızlar.
9  Saru yılan  soqm adın ağca tənim  qalqub  şişər. 
Yalnuzca  10 oğul  görünməz,  bağrım yanar.
Q uru-quru çaylara suçu saldım,
11 Qara  donlu  dervişlərə nəzirler verdim.
Ac  görsəm   doyurdum,
12 yalm caq görsəm donatdım.
D əpe  kibi  ət yığdım,  göl kibi  13  qımız  sağırdım.
D ilək  ilə  bir oğul  güclə buldum.
Y alnız  1  oğul  xəbərin,  a Dirsə  xan,  degil  mana!
Qarşu yatan  Ala dağdan
2  bir oğul  uçurdunsa, degil mana!
Qamm   aqan yügrək 3  sudan
bir oğul  aqıtdınsa,  degil mana!
Aslan  ilə  qaplana
4  bir oğul  yedirdinsə,  degil  mana!
Qara  tonlu,  azğun  d in lü 5  kafırlərə
bir oğul  aldırdtnsa,  degil  mana!
Xan  babamın 6  qatına bən varayım,
Ağır xəzinə,  bol  ləşker alaym,
Azğun  7  dinlü  kafırə  bən varayım.
Paralanub  Qazılıq  atımdan enm əyince,
8  Y enüm lə  alca qanım   silməyincə,
Q ol-bud  olub  yer üstine  9 düşm eyincə 
Yalfiuz oğul  yollarmdan  dönməyəyim!
Yalnuz oğul  10 xəbərin,  a Dirsə xan,  degil  mana!
Qara  başım   qurban olsun  11  bu  gün  sana!  -  dedi,
zarılıq eyledi,  ağladı.  B öyle digəc  12 Dirsə xan xatum na cavab 
vermədi.  01  qırq nam erd  13 qarşu gəldi,  aydır: “Oğlun s a ğ d ır- 
əsəndir,  avdadır:  1 bu gün-yarın qanda isə,  gəlür;  qorqm a-qa- 
yırma,  bəg s ə rx o şd u r,2  cavab  verem ez”  -  dedilər.
Dirse  xanın  xatum  qayıtdı,  gerü  3  döndi.  Qatlanm adı,  qırq 
ince  qızı  boyına  aldı,  bədəvi  ata  binüb,  4  oğlancuğın  istəyü 
getdi. Q ışda-yazda q a rt-b u z ı5 erinm eyən Qazıhq dağına geldi 
çıqdı.  Alçaqdan  yuca  yerlərə  6  çapub  çıqdı.  Baqsa  görsə  bir
-SİeB  31

D27
D28
d ərən in   iç in ə   q arğ a-q u z ğ u n   7  en ə r-ç ıq a r,  q o n ar-q alq ar. 
B ədəvi  atın ökcələdi,  ol tə rə fə   8 yüridi.
M əgər  sultanım,  oğlan  ol  arada  yıqılmışdı.  9  Q arğa-quz- 
ğun  qan  görüb,  oğlamn  üstinə  qonm aq  istərdi.  10  Oğlanın  iki 
kəlbcügəzi  vardı,  qarğayı-quzğunı  qovardı,  11  qondurm azdı. 
Oğlan  anda  yıqıldıqda  Boz  atlu  X ızır  oğlana  12  hazır  oldı,  üç 
qatla yarasın əliylə sığadı:  “Sana bu yaradan  13 qorxma, oğlan, 
ölüm  yoqdur; dağ çiçəgi anan südiylə sənin  1 yarana m əlh əm - 
dir,” -  dedi,  qayib oldı.
Oğlanın  anası  2  oğlanın  üstinə  çapub  çıqa  gəldi.  Baqsa 
görsə  oğlancığı  3  alca  qana  bulaşm ış  yatur.  Çağıruban  oğlan- 
cuğına s o y la r,4  görəlim ,  xamm,  nə  soylar:
Aydır:
Q ara qıym a gözlərin uyxu  almış,  açğıl  axı,
5  01  ikicə  sünücügün uzun  olm ış, yığşur axı,
Tanrı  verən 6 tatlu  canın  seyranda imiş,  endi  dəxi, 
Ü z-gözündə  canun  7 varsa,  oğul, xəbər mana!
Q ara başım  qurban  olsun,  oğul  sana!
8  A qar sənin  suların  Qazılıq  dağı 
A qar kibi,  aqm az  olsun!
B itər 9  sənin  otların,  Qazılıq  dağı,
B itər ikən bitm əz  olsun!
Q açar sənin  10 keyiklərin,  Qazılıq dağı,
Q açar ikən  qaçm az  olsun,  daşa  dönsün!
11  N ə   biləyin,  oğul  arslandanm ı  oldı,
Y oxsa qaplandanm ı  oldı?
12 N ə  biləyin oğul,  bu  qəzalar sana
nerədən gəldi?!
01 
gövdəndə  canın  13  varsa,  oğul,  x əbər mana!
Qara başım  qurban  olsun,  oğul  sana!
A ğız-  1 dildən  bir qaç  kəlm ə  x əbər mana!  -  dedi.
Böylə digəc oğlanın q u la ğ ın a 2  səs toqındı.  Başın qaldırdı, 
yalabıdaq  gözin  açdı.  3  Anasının  yüzinə  baqdı.  Soylamış,  g ö - 
rəlim ,  xanım,  n ə  soylamış:
4  Aydır:
B ərü  gəlgil,  aq  südin əm digim   qadumm  ana!
A ğ birçəklü,  izzətlü 5 canım  ana!
“A qar”  ayıda  sularına qarğamağıl,
Q azlıq dağının  günahı 6 yoqdur.
B itərlidə  otlarına qarğamağıl,
Q azlıq dağının  s u ç ı7 yoqdur.
Q açar keyiklərinə  qarğamağıl,
Q azlıq  dağının  günahı yoqdur.
8 A rslanla  qaplam na qarğamağıl,
Q azlıq  dağının  suçı  yoqdur.
9  Q arğar  ison,  babama  qarğa,
Bu  suç, bu  günah babamdandır, -  dedi.
10 
Oğlan  yenə  aydır:  “Ana,  ağ'am ağıl,  m ana  bu  yaradan 
ölüm yoqdur,  qorxmağıl!  11  Boz  atlu  Xızır maııa  gəldi.  üç  k ə- 
rrə  yaramı  sığadı,  “Bu  yaradan  12  sana  ölüm  yoqdur;  dağ  çi- 
çəgi,  anan  südi  sana  m ərhəm dir,” -   13  dedi.
Böylə digəc qırq incə qız yayıldılar, dağ çiçəgi  divşürdilor. 
D29 
1 Oğlanın anası əm cəgin bir sıqdı, südi gəlm ədi;  iki sıq d ı,2 südi
gəlmədi;  üçüncidə kəndüyə zərb eylədi, qatı d o ld ı,3 sıqdı  süd- 
lə qan  qarışıq  gəldi.  Dağ çiçəgiylə  s ü d i4 oğlamn  yarasına  ur- 
dılar.  Oğlam  ata bindirdilər, alu b an ı5 ordusına gctdilor.  Oğlanı 
həkim lərə  ısmarlayub  D irsə  xandan  6  saqladılar.
At ayağı  külük, ozan dili  çcvik olur.  X a n ım ,7  oğlanın  qırq 
gündə  yarası  onaldı,  sapasağ o ld ı.8  Oğlan  ata  binor,  qılıc  qu- 
şanar oldı,  av  avlar,  quş  quşlar 9  oldı.  Dirso  xanın  xobori  yoq, 
oğlancuğın  öldi  10 bilür.
01 
qırq  nam ərdlər  bunı  duydılar;  “no  eyloyolim ?”  -   dcyü 
danışdılar.  “ "   Dirsə xan  əgər oğlancığın görərso, oturmaz,  bi- 
zi  həb  qırar,”  -   12  dedilər.  “Gəlün,  Dirso  xanı  tutalım,  ağ  ə l- 
lərin  ardm a  bağlayalım ,  13  qıl  sicim  ağ  boynına  taqahm,  alu- 
D30 
banı  kafir ellərinə  yönələlim ,”  deyü  1  Dirsə  xanı  tutdılar.
Ağ  əllərin   ardına  bağladılar,  qıl  siciın  boynuna  2  taqdılar, 
ağ  ətindən  qan  çıqınca  dögdilor.  Dirso  xan  yayan,  3  bunlar 
atlu  yüridilər,  alubanı  qalın  kafır  ellərinə  yönəldilor.  Dirsə  4 
xan tutsaq  oldı  gedər.

D31
D32
Dirsə xamn tutsaq olduğmdan 5 Oğuz bəglərinin xəbəri yoq.
M əgər,  sultamm,  D irsə  xanın  xatunı  6  bunı  duymış.  O ğ- 
lancuğına qarşu varub soylamış g ö rə lim ,7 xanım, nə soylamış.
Aydır:
Görürmisin,  ay  oğul,  nələr oldı?!
8  Sarp  qayalar oynanmadı,  yer obrıldı.
Eldə  yağı  yoq  ikən  sənin  9  babanın  üstinə  yağı  gəldi.
01  qırq  nam ərd-babanın yoldaşları  10 babanı  tutdılar.
Ağ əllərin  ardına bağladılar.
Qıl  sicim   ağ boynına  11  taqdılar.
K əndülər atlu,  babanı  yayaq  yüritdilər.
Alubam  qalm kafır  12  ellərinə  yönəldilər.
X amm   oğul,  qalqubam  yerindən  unı  durğıl!
13 Qırq yigidin boyuna alğıl!
Babanı  ol  qırq nam ərddən  qurtarğıl.
1  Yüri, oğul! Baban sana qıydısa, sən babana qıymağıl! -  dedi.
2  Oğlan  anasmın  sözin  sımadı.  Buğac  bəg  yerindən  uru  3 
durdı,  qara  polat  uz  qılıcın  belinə  quşandı,  ağ  tozluca  4  qatı 
yayını  əlinə  aldı,  altun  cidasm  qolına  aldı,  bədəvi  5  atım  tut- 
durdı, butun bindi.  Qırq yigidin boyına a ld ı,6 babasının ardın- 
ca yortub  getdi.
01 
nam ərdlər dəxi  bir  yerdə  7  qonmuşlardı,  al  şərabın  iti- 
sindən içərlərdi.  Buğac xan 8 çapub yetdi.  01 qırq nam ərd dəxi 
bum  gördilər. Ayıtdılar:  “9 Gəlün, varalım, şol yigidi tutub g ə - 
türəlim ,  ikisini  bir yerdə  10  kafırə  yetürəlim !”  -  dedilər.  D irsə 
xan  aydır:  “Qırq yoldaşım,  11  aman!  Tanrının  birliginə  yoqdur 
güman!
M əniın əlüm i şeşin, qolça  12 qopuzım  əlüm ə verin, o!  yigi- 
di  döndərəyim .  G ərək  bəni  13  öldüriin,  gərək  dirgürün,  qoyu 
verin” ,  -  dedi.
Əlini  şeşdilər1  qolça  qopuzın  əlinə  verdilər.  D irsə  xan, 
oğlancuğı  idügin  2  bilmədi;  qarşu  gəldi.  Soylar,  görəlim ,  x a- 
mm ,  nə  soylar:
Aydır:
3  Boynı  uzun  bədəvi  atlar gedərsə,  m ənim   gedər.
Sənin  d ə  4  içində  binədin  varsa,  yigit,  degil  m ana,
D33
D34
Savaşmadm,  uru5şm adın alı  verəyim ,  döngil  gerü! 
Ağayıldan  tüm ən  qoyun g e d ə rs ə ,6  m ənim  gedər.
Sənin  də  içində  şişligin  varsa,  degil  mana,
7  Savaşmadın,  uruşm adın alı  verəyim ,  döngil  gerü! 
Qaytabandan  8  qızıl  dəvə  gedərsə,  m ənim  gedər.
Sənin  də  içində  y ü k lə tin ,9 varsa,  degil  mana. 
Savaşmadın,  uruşm adın alı verəyim ,  10 döngil  gerü!
Altun başlu ban  evlər gedərsə,  bənim  gedər.
11 Sənin  də  içində  odan varsa,  yigit,  degil  mana, 
Savaşmadın,  12  uruşmadın alı  verəyim ,  döngil  gerü!
Ağ yüzlü,  ala  gözlü  13  gəlinlər gedərsə, bənim  gedər. 
Sənifi  də  içində  nişanlın varsa,  1 yigit,  degil  mana, 
Savaşmadın,  uruşm adın alı  verəyim ,  d ö n g il2  gerü!
Ağ  saqallu  qocalar gedərsə,  m ənim  gedər.
Sənin də  içində 3 ağ saqallu baban varsa, yigit, degil mana, 
Savaşmadın,  uruşm adın 4  qurtarayım,  döngil  gerü!
M ənim  içün  gəldünsə,  oğlancığım öldürm işəm,
5  Yigit,  sana  yazığı  yoq,  döngil  gerü!  -  dedi.
Oğlan b u rad a6 babasına soylamış, görəlim, xamm, nə soylamış:
Boynı  uzun  7 bədəvi  atlar gedərsə,  sənin  gedər 
M ənim   də  içində  binədim  var,
8 
qomağım yoq  qırq  nam ərdə! 
Qaytabanda qızıl  dəve senin  geder.
9 M enim   də  içində yükletim var,
qomağım  yoq  qırq  narnerdə!
A ğayılda  10  tüm ən  qoyun  seni  geder.
M enim   də  içində  şişligim  var,
qomağım yoq  11  qırq nam erde!
A ğ yüzlü,  ala gözlü gelin  senin  gedərse,
M ənim   dəxi  12  içinde  nişanhm  var,
qomağım  yoq  qırq  nam erde!
A ltun  başlu  13  ban  evlər senin  gederse,
M ənim   do  içində  odam  var,
qom ağım   yoq  1 qırq  nam erdə!
Ağ  saqallu  qocalar sənin  gedərsə,

D35
M ənim   d ə x i2  içində bir aqlı  şaşmış, 
biligi  yetmiş  qoca babam  var,
3  qomağım yoq qırq nam ərdə!  -   dedi.
Qırq  yigidinə  dilbənd  saldı,  4  əl  eylədi.  Q ırq  yigit  bədəvi 
atın oynatdı,  oğlamn  5  üzərinə  yığnaq oldı.
Oğlan  qırq  yigidin  boym a  aldı,  6  at  dəpdi,  cəng  və  savaş 
etdi.  Kim inün  boynm  urdı,  7  kim ini  tutsaq  eylədi,  Babasm ı 
qurtardı,  qayıtdı,  gerü  8  döndi.
D irsə  xan burada oğlancuğı  sağ  idügin 9 yenə  bildi.. 
Xanlar xanı xan Bayındır oğlana bəglik verdi,  taxt verdi.  i0 
D ədəm   Qorqut  boy  boyladı,  soy  soyladı;  bu  oğu z"n am əy i 
düzdi-qoşdı,  böylə  dedi:
A nlar dəxi  bu dünyaya  12  gəldi,  keçdi.
K arvan kibi  qondı, köçdi.
Anları  dəxi  13  əcəl  aldı,  yer gizlədi.
Fani  dünya yenə  qaldı.
G əlim lü-gedim lü dünya,
Son ucı  ölümlü dünya.
Qara ölüm  gəldigində  1 keçit versün!
Sağlıq  ilə  sağmcın,  dövlətin  Haq  artırsun!
2  01  ögdiigim yuca  Tanrı  dost olubam  m əd əd   irsün!
3  Yum  verəyin,  xanım:
Y erlü qara dağların, yıqılmasun!
K ölgəlicə 4 qaba  ağacın  kəsilm əsün!
Qamın  aqan görkli  suyun  qurımasun!
5  Qanadların  ucları  qırdmasun!
Çaparkən  ağ-boz  atın  büdrəməsün!
6  Çalışanda qara polat uz qılıcın  gedəlm əsün! 
D ürtişərkən  7  ala  göndərin  ufanmasun!
Ağ birçəklü  anan  yeri  b e h iş t8  olsun!
Ağ  saqallu  baban  yeri  uçm ağ  olsun!
Haq 9 yandıran  çırağın  yana dursun!
Q adir Tanrı  səni  10  nam ərdə  m öhtac eyləm əsün,
xanım ,  hey!