Samir İmanov HƏDƏFDƏKİ İnsan

Hadisədən 1 həftə sonra
Madrid. İspaniya
Yuxudan ayılanda günorta saat 12 idi. Bir az yerində 
gərnəşdikdən sonra əynini geyinərək Rənaya zəng vurdu:

258
-Eşidirəm.
-Salam Rəna. Mənəm Samir.
-Salam. Əli yanımdadır, gözlə telefonu ona verim.
Əli telefonu qulağına aparan kimi titrək səslə dedi:
-Əmi...-
Salam balaca. Necəsən? 
Samirin səsini eşidən kimi Əlini ağlamaq tutdu.
-Yaxşı bəsdir. Ağlama görüm. Axşam gəlib səni evimi-
zə aparacağam.
-Əmi sən haradasan? (Əli ağlaya-ağlaya soruşdu)
-Mən indi bazarda sənin üçün tutuquşu alıram. Axşam 
gəlib səni Arzu bibigildən götürəcəyəm. Evə gedib tutuqu-
şularla oynayarıq, onlara danışmaq öyrədərsən.
-Danışa bilirlər?-
-Sən öyrətsən danışacaqlar. Telefonu ver Rəna bibiyə.
-Yaxşı.
-Əli.
-Həə əmi.
 Bir neçə saniyə ara verərək:
-Əmi səni çox istəyir.
-Mən də səni çox istəyirəm.
İki saniyə sürən səssizlikdən sonra telefonda Rənanın 
səsi eşidildi:
-Hə Samir. Eşidirəm.
-Əlinin əşyalarını yığarsan. Axşam gəlib aparacağam.
-Niyə tələsirsən? İşlərini yoluna qoy, sonra gəlib apa-
rarsan.
-Əli mənim üçün bütün işlərdən vacibdir.
-Yaxşı. Onun əşyalarını yığaram.
-Oldu  Rəna.  Axşam  görüşərik.  Özündən  və  Əlidən 
muğayat ol.
-Oldu. Hələlik.

259
Samir telefonu cibinə qoyub Pedronun yanına getmək 
istəyirdi  ki,  qapı  açıldı.  Lusiya  əlində  buterbrod  və  kola 
içəri girdi.
-Oyanmısan?
-Artıq günorta olub, niyə məni oyatmırdın?
-Elə şirin yatmışdın ki
-On beş günün yorğunluğuydu.
Samirin yanında oturaraq əlindəkiləri ona uzatdı:
-Al, sənin üçün gətirmişəm.
Koladan bir qurtum içərək soruşdu:
-Almeyda maşın göndərməyib?
-Göndərib.  Sürücü  iki  saatdan  çoxdur  xəstəxananın 
həyətində sənin yuxudan oyanmağını gözləyir.
-Onda tələsmək lazımdır. Bir saatdan sonra görüşərik.
Samir əlindəkiləri çarpayının üstünə qoyub Lusiyanın 
üzündən öpərək palatadan çıxdı.
* * *
Samiri qərargahın dəhlizində qarşılayan Almeyda dedi:
-Siz məni kabinetimdə gözləyin, mən Silvanın qərər-
gahda keçirilən vida mərasimində iştirak etməliyəm.
-Mən də o mərasimdə iştirak etmək istəyirəm.
Almeyda əliylə yolu göstərərək dedi:
-Buyurun gedək.
Samirlə Almeyda Silvanın tabutu qoyulmuş otağa gi-
rəndə  artıq  hamı  öz  yerini  tutmuşdu. Almeyda  boş  yer-
lərdən birini göstərərək Samirə oturmaq təklif etdi:
-Siz  burada  əyləşin.  Mən  açılış  nitqindən  sonra  sizin 
yanınıza gələcəyəm.
Samir başıyla təşəkkürünü bildirib əyləşdi. Ardıcıl və 
xoş sözlərlə zəngin olan çıxışlarla davam edən mərasim iki 

260
saata yaxın davam etdi. Mərasim zalından çıxarkən Samir 
ayaqqabısının ipinin açıldığını görüb dəhlizdə qoyulmuş 
oturacaqda oturdu. İpi bağlayıb başını qaldıranda Almey-
danın yanında 6–7 yaşlarında qaradərili oğlan uşağının da-
yanaraq ona baxdığını gördü. 
-Silvanın  oğludur.  –  Almeyda  izah  elədi.  Samir  onu 
yanına çağırıb üzündən öpərək qıvrım saçlarını sığalladı. 
Sonra Silvanın telefonunu cibindən çıxardıb uşağa verdi:
-Atan mənə tapşırmışdı ki, bu telefonu sənə verim. Sən 
gərək bunu ömrünün sonunadək atandan xatirə saxlaya-
san. Həmişə onula fəxr edə bilərsən. Sənin atan əsl polis idi 
və səni çox sevirdi.
Silvanın arvadı yaxınlaşaraq oğlunu səslədi:
-David buradasan? Bayaqdan səni axtarıram.
Oğlan  Samirdən  aralanıb  anasına  tərəf  getdi.  Onun 
əlindən tutub dəhlizlə bir az getdikdən sonra əlindəki tele-
fonu anasına göstərib dedi:
-Ana bayaqkı əmi atamın telefonunu mənə verib dedi 
ki, mən hər zaman atamla fəxr edə bilərəm.
-Əmi düz deyib oğlum. (Qadın kövrək səslə dedi)
Lusiya Xosenin ayaqqabılarını geyindirə-geyindirə de-
yinirdi: 
-Onsuz da ərköyün idin, indi daha da dözülməz olmu-
san. Bir işi də özün gör!
-Yalnız sən ərə gedəndən sonra.
-Az danışın (Pedro dilləndi) onsuz da gecirik. Bir az 
cəld olun.
-Bizi  ləngidən  budur  ata!  Ərə  də  getmir  ki,  canımız 
qurtarsın.
-Az danış. 
Lusiya darağı əlinə götürüb Xoseni yaxına dartdı: 
-Başını bəri gətir.

261
Qəbiristanlığa çatanda Xoseylə Lusiyanın söz atışması 
hələ də davam edirdi:
-Niyə gec gəldiniz? – Qəbiristanlığın girişində onları 
gözləyən Samir Pedrodan soruşduş – Bayaqdan sizi göz-
ləyirəm.
-Bunlarla  harasa  vaxtında  çatmaq  mümkün  deyil!  – 
Pedro uşaqlarını göstərdi.
Xose ətrafda keşik çəkən çoxsaylı polisləri göstərərək, 
Samirdən soruşdu:
-Bu qədər polis səni qoruyur?
-Əslində,  bu  qədər  polis  tanrıya  dua  edirlər  ki,  mən 
tezliklə, bu ölkədən çıxım gedim.
-Nə vaxt yola düşürsən? – Lusiya soruşdu.
-Üç  saatdan  sonra.  Pedro,  istəyirəm  siz  də  mənimlə 
gələsiniz. Əgər razı olsan orada sizin üçün iş və qalmağa 
yer təşkil edərəm. Nə deyirsən?
-Ata,  razı  ol  (Lusiya  diləndi).  Argentinaya  qayıtsaq, 
yenə də eyni problemlərlə qarşılaşacağıq.
-Sənin ölkən Çinə yaxındır? – Xose soruşdu.
-Baxır xəritənin ölçüsünə.
-Yaxşı, fikirləşərəm. 
Pedro qəbiristanlığa tərəf addımladı:
Dördlük  sırayla  düzülmüş  məzar  daşlarına  baxa-ba-
xa  qəbiristanlığın  içi  ilə  ağır-ağır  irəliləyirdi.  Bələdçinin 
köməkliyi  ilə  Mariyanın  qəbrinə  yaxınlaşdılar.  Qəbrin 
yanına çatanda Pedro bayaqdan əlində gəzdirdiyi gülləri 
məzarın üstünə qoydu. Xoseylə Lusiya qəbrin yanında diz 
üstə oturaraq ağlamağa başladılar.
-Başınız sağ olsun. – Samir astadan dilləndi.
Pedro başını aşağı-yuxarı yelləməklə təşəkkürünü bil-
dirdi.

262
-Siz burada qalın. Mən gedib digər məzarları da ziyarət 
edəcəyəm. Çıxışda görüşərik.
Samir  onlardan  ayrılıb  məzarlığı  gəzməyə  başladı. 
Müx təlif  ölkələrdən  və  müxtəlif  yaşlarda  olan  minə  ya-
xın  insanın  bir  qəbiristanlıqda  dəfn  olunduğu  bu  əra-
zini gəzərkən o, öz-özünə düşünürdü: “Beynəlxalq qəbi-
ristanlıq”. Buranın adını məhz belə qoymaq lazımdır. 
Bir xeyli gəzdikdən sonra nəhayət, yorulub geri qayıt-
maq qərarına gəldi. Pedro uşaqlarla birgə onu maşının ya-
nında gözlyirdi. Samirin yaxınlaşdığını görüb dedi:
-Mən sənin təklifini qəbul edirəm.
-Bu ən doğru seçimdir.
-Ancaq həmişəlik yox. Bir az pul qazanıb yenidən və-
tənimə qayıdacağam.
-Sənin istənilən seçiminə hörmətlə yanaşıram.
Samirgili aeroportda Almeyda yola salırdı. Onlar bir – 
birinin əlini sıxdıqlarında Samir dedi:
-Bura gəldiyim gündən sizin işinizi artırmışam. Buna 
görə məni bağışlayın.
-İspaniyaya gəldiyin gündən çox əziyyət çəkdin. An-
caq  Lusiyayla  sən  olmasaydınız,  gələcəkdə  “xatirə”  qə-
biristanlığının ərazisi daha böyük olacaqdı.
-Bir daha hər şey üçün sizə və qərargahın bütün işçi-
lərinə dərin təşəkkürümü bildirirəm.
-Almeyda  cibindən  qatlanmış  kiçik  bir  kağız  parçası 
çıxardaraq Samirə verdi. İstəmirəm buradan yalnız mənfi 
xatirələrlə gedəsiniz. Bu kağızda yazılanları təyyarə hava-
ya qalxdıqdan sonra açıb oxuyarsan. Səni Bakı aeroportun-
da mənə verdiyin siyahıdakı insanlar qarşılayacaq:
-Belə  yaxşıdır.  Adam  çox  olanda  bilmirsən,  kiminlə 
görüşəsən.

263
Samir  təyyarəyə  yaxınlaşanda Almeyda  arxadan  qış-
qırdı:
-Samir, sənə başqa sürprizlərim də var.
-Nə sürprizi?
-Bakıya çatanda bilərsən.
Təyyarə havaya qalxdıqdan yarım saat sonra Samir ka-
ğızı cibindən çıxardaraq açdı: “Lusiyadan oğlun olsa, adını 
Almeyda qoyarsan” cümləni oxuyub qurtardıqdan sonra 
gülümsünərək  Lusiyaya  baxdı.  Lusiya  atasının  yanında 
oturub başını onun çiyninə söykəyərək fikrə getmişdi.
Bakı. Azərbaycan
Təyyarə Bakıya çatanda hava artıq qaralmışdı. Samir 
təyyarədən enib aeroportun binasına girəndə onu ilk əvvəl 
Mahmudov  qarşıladı.  Samir  onunla  görüşdükdən  sonra 
Əziz və Akiflə də salamlaşıb onları qonaqlarla tanış etdi:
-Bunlar Argentina  vətəndaşlarıdırlar.  Bir  müddət  bi-
zim qonağımız olacaqlar.
-Bizim qonaq qarşılamaqda heç vaxt problemimiz ol-
mayıb. – Mahmudov dedi: -Nə qədər istəsələr, qala bilərlər.
-Çox  sağ  olun  ki,  məni  qarşılamaq  üçün  bura  qədər 
əziyyət çəkmisiniz.
-Nə danışırsan Samir? (Əziz dilləndi) Bizə xoşdur. Şü-
kür ki, sağ-salamat geri döndün.
-Başıma sizə danışılası o qədər əhvalat gəlib ki. İmkan 
düşdükcə hamısını danışacağam. İndi isə getsək yaxşıdır. 
Əlidən ötrü elə darıxmışam ki.
-Getməyinə mütləq gedəcəyik. Ancaq sən əvvəlcə bu-
rada otur. – deyə, Akif Samirə yanındakı oturacağı göstərdi. 

264
Samir heç nə başa düşməsə də, Akifin dediyini etdi. O 
oturan kimi Akif başını arxaya çevirib qışqırdı:
-Asif. Burax gəlsin.
Bir  neçə  saniyə  sonra  yaxınlıqdakı  divarın  tinindən 
çıxan Əli -Əmi! – deyə qışqıraraq özünü Samirin qucağı-
na atdı. Samir onu bir xeyli öpüb-oxşadıqdan sonra başını 
qal dırıb soruşdu:
-Bu sürprizə görə kimə borcluyam?
-Almeydaya.  Sən  Əli  ilə  birlikdə  evə  get.  Qonaqları 
hara lazımdırsa, mən apararam.
-Onlar bizdə qalacaqlar.
Samir Asiflə də görüşdükdən sonra hamı birlikdə ae-
roportdan çıxıb maşınlara oturdular. Samir, Əli, Lusiya və 
Mahmudov eyni maşında əyləşdilər. Bir qədər getdikdən 
sonra Samir əlini qabaqda oturmuş Mahmudovun çiyninə 
toxunduraraq soruşdu:
-Mərkəzdə vəziyyət necədir?
-Bərbad. Hər kəs çaşqınlıq içindədir. Sənin yoxa çıx-
mağın, Muradın cinayətkar qrupa başçılıq etməsi, “Söyüd 
yarpağı”  təşkilatı  ilə  bağlı  televizorda  verilən  xəbərlər 
adamları əməlli-başlı vahiməyə salıb. Gün ərzində mərkəzə 
yüzlərlə zəng olunur. Bütün əlillər çox narahatdırlar.
-Onları qınamaq olmaz. Bütün ümidləri bizim mərkəz 
idi. 
Səsinə ruh yüksəkliyi qataraq: -Eybi yox, 10–15 gün-
lə  heç  nə  olmaz.  İki  gündən  sonra  biz  yenə  əvvəlki 
qüdrətimizi qaytaracağıq.
-Buna şübhəm yoxdur.
-Sən belə elə. Sabah Əzizlə Akifi də götür, işə başlayın. 
İlk  öncə  mərkəzin  bütün  işçilərinə  xəbər  et  ki,  birisigün 
işə çıxsınlar. Jurnalistlərə də məlumat verərsən. Birisigün 

265
mərkəzdə  mətbuat  konfransı  keçirdəcəyəm  və  «Ümid» 
mərkəzi yenidən rəsmi olaraq fəaliyyətə başlayacaq.
-Bəs xaricdəki filiallar?
-Birisigün  «Ümid»  mərkəzinin  bütün  filiallarına  mə-
nim imzamla rəsmi bildiriş göndəriləcək. Qoy onlar da bir 
gün sonra işə başlasınlar.
Maşınlar Samirin yaşadığı evə çatanda Əli Samirin qu-
cağında yuxuya getmişdi. Pedro uşağı ondan aldı. Onlar 
maşınlardan düşəndə Samir Mahmudova dedi:
-Müəllim buyurun evə, bir stəkan çay için sonra gedər-
siniz.
-Sağ ol. Qalsın gələn dəfəyə. Artıq gecdir, həm də yol 
sizi yorub. Yatıb dincəlin.
Samir üzünü sürücüyə tutaraq: 
-Sabah 11–də bizdə olarsan. Qonaqlara şəhəri göstərə-
cəyəm.
Mənzilin qapısına çatanda Samir dedi:
-Lusi çantada açarlar olmalıdır, üstündə də gümüşdən 
qılınc fiquru var.
-Boynundan asdığın qılınc kimi?
-Hə. Bunun kimi.
Qapını açıb içəri girəndən sonra Samir otaqlardan bi-
rini göstərib dedi:
-Pedro,  uşağı  o  otaqdakı  çarpayıya  uzat,  sonra  gəl 
evdəki bəzi yerləri sizə göstərim.
Samir onları evlə tanış etdikdən sonra Lusiya soruşdu:
-Yer salmaq üçün içəridəki çarpayının üstünə yığılan 
yorğan-döşəklərdən istifadə edə bilərəm?
-Əlbəttə. Pedronun yerini divanda sal, Xoseylə sən yan 
otaqda yatacaqsınız, mən isə Əliylə birlikdə öz otağımda.
Lusiya  yerləri  açandan  sonra  yorğun  olduqlarından 
hamısı uzanıb yatdılar.

266
Hadisədən 8 gün sonra 
Sumqayıt. Azərbaycan
Samir  yuxudan  duranda  saat  on  idi.  əynini  dəyişib 
dəhlizə çıxanda mətbəxdə səs eşidib ora getdi. Lusiya sto-
lun üstündə kartof doğrayırdı. Samirin qapıya söykənərək 
ona tamaşa etdiyini görüb dedi:
-Buenos dias senyor.
-Sabahın xeyir. Nə hazırlayırsan?
-Əvvəlcə  dadlı  bir  yemək  hazırlamaq  istədim,  sonra 
fikirləşdim  ki,  birdən  soyuducudakı  ərzaqlar  xarab  olar. 
Yalnız kartofu bişirəcəyəm.
-Özünə əziyyət vermə. Bu gün bütün günü evdə olma-
yacağıq. Yarım saatdan sonra maşın gələcək və biz bütün 
günü şəhəri gəzib əylənəcəyik. Həm buranı, həm də pay-
taxtı. Sən ondansa get Pedroynan Xoseni oyat.
-Çay da içmək istəmirsən?
-Mən yalnız bir şey istəyirəm.
Samir  bunu  deyib  Lusiyaya  tərəf  gedəndə  arxadan 
Əlinin səsini eşitdi:
-Əmi tualetin işığını yandır, əlim çatmır.
Samir  işığı  yandırıb  otağına  getdi.  Televizorun  arxa-
sında gizlətdiyi qutunu açaraq içindən xeyli pul götürüb 
cibinə qoydu. Əlini geyindirib üstünə ətir vurandan sonra 
dəhlizə çıxanda Pedroyla Xose artıq hazır idilər. Birlikdə 
həyətə  düşdülər.  Maşın  artıq  binanın  həyətində  dayanıb 
onları gözləyirdi. Maşına oturanda Samir sürücüyə dedi:
-Sür Bakıya.
-Baş üstə. (Əlindəki kiçik bağlamanı Samirə uzadaraq) 
buyurun müəllim. Telefonunuzla kredit kartınızdır. Mah-
mudov verdi. İlk öncə hara getmək istəyirsiniz?
-Əvvəlcə bizi yaxşı bir kafeyə apar.
-Oldu.

267
Bakı
Kafelərin birində yaxşıca yedikdən sonra maşına qayı-
danda üzünü sürücüyə tutub dedi:
-Əvvəl Qız qalasına, oradan da İçərişəhərə gedirik. 
Qız qalasından Bakını seyr edərək şəhərin gözəlliyinə 
vurulan argentinalılar İçərişəhərin tarixi yerlərini gəzdikcə, 
daha da heyrət edirdilər. Muzey və şəhərin digər görməli 
yerlərinə  baxıb  yorulduqlarını  hiss  etdilər.  Dənizkənarı 
parkda istirahət etmək qərarına gəldilər. Bir az sahilboyu 
gəzib oturacaqlardan birində əyləşərək dondurma yeməyə 
başladılar.
-Şəhərinizin təmizliyinə və gözəlliyinə heyran qaldım. 
– Pedro dedi.
Lusiya atasının sözünə əlavə olaraq:
-Mən  isə  bu  qədər  müasirləşmənin  qabağında  tarixi 
yerlərinizi qoruyub saxlaya bilmənizə vuruldum. 
Bir qədər dincəldikdən sonra Samir üzünü onlara tu-
tub: 
-İndi isə qayıdırıq Sumqayıta. Oranı da gəzmək pis ol-
maz.
Sumqayıt
Sumqayıta çatanda sürücü Samirin tapşırığyla onları 
iri geyim mağazalarından birinə apardı. Alış-veriş zamanı 
özlərinə çimərlik paltarları da alıb oradan dəniz kənarına 
getdilər.  Bir  xeyli  çimib,  günün  altında  uzandıqda  sonra 
Əli dedi:
-Əmi mən acmışam.
-Elə mən də acmışam. Hazırlaşın gedək.

268
Dənizkənarı kafelərin birində doyunca yeyib içdikdən 
sonra havanın qaraldığını görüb yoldan ərzaq alaraq evə 
qayıtdılar. Masanın ətrafında Lusiyanın dəmlədiyi çaydan 
içə-içə bu günkü günün təəsuratlarını bölüşülürdü. Xose 
ətrafa boylanıb soruşdu: 
-Əli haradadır?
-Yatıb. – Samir dedi. – Əməlli-başlı yorulub.
Pedro çaydan bir qurtum alaraq:
-Yorulacaq da. Bütün günü o tərəf-bu tərəfə qaçıb.
-Deyirdi ki, tutuquşuları qəfəsdən çıxart mənimlə yat-
sınlar.
-Təşəkkür edirəm Samir. Bu günü bizim üçün unudul-
maz etdin.
-Elə mənim də belə istirahətə ehtiyacım vardı.
-Sizi  bilmirəm,  amma  mənim  yuxum  gəlir.  –  Lusiya 
dil ləndi.
Pedro qızı ilə sözləşibmiş kimi: 
-Mən də yorulmuşam. Çayımızı içək qurtaraq, sən yer-
ləri sal.
Samir rayonlar barədə danışaraq vaxt olan kimi onları 
həmin səfalı yerlərə aparacağına söz verdi. Çaylarını içib 
qurtaran kimi Lusiya yerləri açmağa başladı.
Hadisədən 9 gün sonra
Bakı. Azərbaycan
Səhər işə gələndə Akif onu qapıda qarşılayıb görüşdü: 
-Buyurun iclas zalına. Mərkəzin bütün işçiləri sizi ora-
da gözləyir. 
Samir iclas zalına girən kimi mərkəzin bütün işçiləri 
onu ayaq üstə alqışlamağa başladılar. O, jurnalistlərin də 

269
artıq zalda olduqlarını görüb tribunaya çıxaraq danışmağa 
başladı:
-Salam dostlar. Burada olmadığım 20 gün müddətində 
hər birinizin qəlbində və fikrində olduğumu bilirəm. İtkin 
düşdüyüm vaxtlarda məndən ötrü necə həyəcan keçirtdi-
yinizi və mənim üçün nə qədər dua etdiyinizi də bilirəm. 
Əgər bunları haradan bildiyim sizlər üçün maraqlıdırsa, 
cavab  çox  sadədir.  Çünki  biz  bir  ailəyik,  çünki  mən  bu 
sevgini və bu duaları hiss edirdim. Məni amansız qatildən 
xilas  edən  də  bu  dualar  idi,  vəhşi  heyvanlarla  dolu 
meşədən sağ -salamat çıxardan da sizin və minlərlə əlilin 
etdiyi dualar olduç Məni mənə tərəf atılan saysız-hesab-
sız güllələrdən qoruyan da dualarınız idi. Mən bu dualara 
görə  sizə  minnətdaram,  mən  dualarınızı  qəbul  etdiyinə 
görə tanrıya minnətdaram. Mən sizin mənə qoyduğunuz 
hörmətə  və  bəslədiyiniz  sevgiyə  görə  minnətdaram.  O 
hörmət ki, mənə hər zaman və hər yerdə özünə inam ya-
radırdı. O sevgi ki, istər əsirlikdə olum, istərsə də vəhşi 
təbiətdə  mənə  geri  dönmək  üçün  stimul  verirdi.  Bütün 
bunlara  görə  mən  sizin  qarşınızda  baş  əyirəm.  (İşçilərin 
qarşısında baş əydikdən sonra sözünə davam etdi) Bu iyir-
mi gündə mənimlə bərabər, sizlər də əziyyət çəkmisiniz. 
Dünyanın müxtəlif yerlərində bu mərkəzə üzv olan və say-
ları minləri keçən əlil insanlar da əziyyət çəkdilər. Bəlkə 
də gələcəyini «Ümid» mərkəzində görən yüzlərlə əlil bu 
mərkəzin  bağlandığını  eşidərək  ümidsizliyə  qapılıblar. 
Mən  üzümü  həmin  insanlara  tutub  deyirəm:  -Bundan 
belə başınızı dik tutun, bu gündən sonra üzünüzdə yalnız 
təbəssüm  olsun.  Mən  üzümü  bu  mərkəzlə  əlaqsəsi  olan 
və olmayan hər bir kəsə tutub deyirəm: -Bugün gündən 
etibarən,  «Ümid»  mərkəzi  öz  fəaliyyətini  davam  etdirir. 
(Bir dəqiqədən çox sürən alqışdan sonra sözünə zarafatla 

270
davam etdi) Bu qədər məzuniyyət bəs edər, haydı hər kəs 
öz işinin başına. 
İclas  zalından  çıxdıqdan  sonra  birbaşa  kabinetinə 
gəlib kresloda əyləşdi. Otağa fəxrlə göz gəzdirib düşündü: 
“Görəsən, bu mərkəzə görə başıma daha nə gələcək?” Te-
lefonu götürüb katibəsinə dedi:
-Anna, Teymuru yanıma çağır.
Bir  neçə  dəqiqədən  sonra  içəri  uzunboylu  və  arıq 
bir  oğlan  girdi.  Üzünün  arıq  olması  qulaqlarını  böyük 
göstərirdi. Samir oturmaq üçün ona yer göstərib dedi:
-Sən bir müddət Muradın köməkçisi olmusan, istəyi-
rəm  bu  gündən  sonra  Muradın  yerində  işləyəsən,  yəni 
mənim sağ əlim olasan. Bacararsan?
-Bacarmasam belə sizin etimadınızı qazanmaq və Mu-
radı əvəz edə bilmək üçün var qüvvəmlə çalışacağıma söz 
verirəm.
-Muradın yerini başqa mənada tutma, bu mənə bəs edir. 
İlk işin şöbə rəhbərlərini bura toplamaqdır. Görəcəyəm də 
nə bacarırsan.
Şöbə rəhbərləri kabinetə yığışdıqdan sonra Samir on-
larla  yarımçıq  qalan  işlər  və  gələcək  layihələr  haqqında 
müzakirə  aparıb,  hamının  razılığı  ilə  Mahmudovu  şöbə 
müdirlərinin  rəhbəri  vəzifəsinə  seçdi.  İclasın  sonunda 
mətbuat şöbəsinin rəhbərinə dedi:
Sabahdan başlayaraq on gün ərzində bütün qəzet və 
televiziyalarda  mərkəzin  işini  davam  etdirməsiylə  bağlı 
sujetlər və elanlar  yerləşdirin. Qoy  mərkəzə üzv  olan  və 
olmaq isytəyən bütün əngəlli insanların bundan xəbəri ol-
sun.  (Üzünü  xarici  işlər  departamentinin  rəhbərinə  çevi-
rib əlavə etdi) Sən isə rəsmi bildirişi hazırlayıb mənə gətir. 
Mən  onu  imzaladıqdan  sonra  tez  bir  zamanda  «Ümid» 
mərkəzinin bütün filiallarına göndər. 
Üzünü kadrlar şöbəsinin müdirinə çevirdi:

271
-Bu  gündən  etibarən,  Teymur  mənim  müavinim  və 
köməkçim olacaq. Bunu rəsmi olaraq qeydə alarsan. Sabah 
buraya Pedro adlı bir nəfərlə gələcəyəm, onu sürücü kimi 
mərkəzdə  qeydiyyata  sal.  Yolları  tanıyana  qədər  mənim 
sürücümün yanında köməkçi işləyəcək, sonrasına baxarıq. 
Hələlik isə evə gedə bilərsiniz, işimiz 1–2 günə ancaq qay-
dasına düşəcək.
Şöbə müdirləri getdikdən yarım saat sonra Xarici İşlər 
Departamentinin  rəhbərinin  gətirdiyi  bildirişləri  imzala-
yıb Teymuru yanına çağırdı:
-  Sürücüyə denən hazır olsun. On dəqiqəyə çıxıram.
Samir şəhərdəki qızıl mağazalarından birinə gedərək 
brilliant qaşlı gözəl bir qadın üzüyü alıb geri qayıtdı. Ka-
binetə girdikdən sonra aldığı üzüyü masanın üstünə qo-
yaraq,  ona  tamaşa  edə-edə  bir  xeyli  fikirləşdikdən  sonra 
Lusiyaya zəng vurdu:
-Salam əzizim. Evdə vəziyyət necədir?
-Hər şey qaydasındadır. Atamla Xose şahmat oynayır-
lar, Əli isə cizgi filminə baxır.
-Pedroya denən onu işə düzəltdim. Sabahdan sürücü 
kimi işə çıxacaq. Özün isə hazırlaş, gedək dəniz kənarında 
təmiz hava qəbul edək.
-Bəs evdən necə çıxacağam?
-Deyərsən,  Samirlə  kitab  almağa  gedirəm.  Azərbay-
canca-İspanca lüğət kitabı.
Samir Lusiyayla sağollaşıb üzüyü götürərək otaqdan 
çıxdı. 
Sumqayıt. Azərbaycan
Lusiyayla  birgə  dəniz  kənarında  maşından  düşəndə 
sürücüyə dedi:

272
-Buralarda ol. Bir saatdan sonra lazım olacaqsan.
Sahilboyu,  qumların  üstü  ilə  bir  az  gəzdikdən  sonra 
oturacaqların birində oturub söhbətə başladılar. Samir so-
ruşdu:
-Mənə özün haqqında danış. Keçmişin, Argentinadakı 
həyatın, gələcək haqqındakı arzuların, xoşladığın və xoşla-
madığın şeylər.
-Yaxşı danışaram. Ancaq sonra növbə sənindir.
-Oldu. Mən razı.
-Mən  paytaxt  Buones-Ayresdə  doğulmuşam.  Uşaqlı-
ğım da orada keçib. Atam həmişə.......
Lusiya özü haqqında məlumatları, keçmişdəki xatirə-
lərini, gələcək xəyallarını, mənfi və müsbət xasiy yətlərini 
danışdıqca, sakitcə ona qulaq asan Samir qarşısındakı bu 
mehriban, şirindil və gülərüz qızı sanki özü üçün yenidən 
kəşf edirdi. Lusiya danışdıqca Samir bütün varlığı ilə ona 
diqqət kəsilirdi. Ona elə gəlirdi ki, diqqətini bir anlıq da 
olsa dağıtsa, bu qızın həyatından hansısa parçanı birdəfəlik 
itirə bilər. O isə bunu istəmirdi. Lusiya ona bütöv lazım idi, 
keçmişiylə və gələcəyi ilə.
-Bax belə. İndi sən mənim haqqımda hər şeyi bilirsən. 
Növbə sənindir.
-Mən bu şəhərdə doğulmuşam. Uşaqlığımda çox şey 
deyə  bilmərəm,  fiziki  vəziyyətimlə  əlaqədar  olaraq  bü-
tün  günüm  evdə  keçdiyindən  uşaqlığımla  bağlı  elə  də 
çox xatirəm yoxdur. Orta məktəbi evdə bitirmişəm, xüsu-
si  məktəbin  göndərdiyi  müəllimlər  mənə  evimizdə  dərs 
deyirdilər. Bir riyaziyyat müəllimim vardı. Həmişə məni...
Samir öz xatirələrindən, ailə üzvlərinin həlak olmasın-
dan,  «Ümid»  mərkəzini  yaratmasından,  qurmaq  istədiyi 
və həmişə xəyalında yaşatdığı basketbol komandasından 
və  gələcək  ailəsinin  necə  olmasını  istəməyindən  danışıb 
sözünü bitirdi.

273
-Bu qədər. 
Bir az ara verərək üzüyü cibindən çıxardıb Lusiyaya 
dedi:
-Mənim həyatımda heç vaxt romantika olmayıb, mən 
qızlarla  necə  davranmağı  bilmirəm,  mən  romantik  evli-
lik təklifinin necə ediləcəyini də bilmirəm. Bu üzüyü sə-
nə  qeyri-adi  şəkildə  vermək  istərdim.  Ancaq  bunu  necə 
edəcəyimi bilmədim. – Bir-iki saniyə dayandıqdan sonra: 
- Lusi, mənə ərə gələrsən?
Lusiya başını aşağı salıb astadan soruşdu:
-  Axı sən məni hələ yaxşı tanımırsan, niyə tələsirsən?
-Bizim bir yerdə olduğumuz müddətdə heç vaxt fikir 
ayrılığımız olmayıb, həmişə sözlərimiz də, fikirlərimizdə, 
dünya görüşümüz də üst-üstə düşüb. Biz eyni dünyanın 
adamlarıyıq Lusi, biz mütləq bir yerdə olmalıyıq.
-Hə.
-Necə?
-Hə. Cavabım hədir.
-Hə?
-Hə!
-Hə?
-Hə, hə, bir daha hə.
Samir sevinc içində Lusiyanı qucaqlayıb dedi: 
-Mərkəzdəki işləri yoluna qoyum, Xosenin üzünü gül-
dürəcəyəm.
-Xosenin?
-Hə də, Xosenin. Həmişə demirdi ki, bu qız ərə də get-
mir canımız qurtara?
Hər ikisi bir xeyli güldükdən sonra Lusiya soruşdu:
-Bəs kitab məsələsini nə edək? 
-Almışam, maşındadır.
-Bəs üzük?

274
-Onu hələlik gizlət. İşləri yoluna qoyandan sonra ha-
mıya deyərik.
Dənizin  təmiz  havasını  uda-uda  bir  xeyli  söhbət 
etdikdən sonra evə qayıtdılar.