O„zbekiston Respublikasi Sog„liqni Saqlash Vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Psixologiya

Insonlarning fikrlashiga ko‟ra tiplari 
Intuitiv tiplar 
Fikrlovchi tiplar 

---

87 
8-shakl 
 
Tafakkur shakllari psixologiyada tushuncha, hukm, xulosa chiqarish 
bosqichlarida ifodalanadi. 
9-shakl 
Tushuncha - inson voqelikni bilish jarayonida narsalarni bir-biri bilan 
taqqoslaydi, ularning o‟xshashligi va farqini aniqlaydi: analiz va sintez yo‟li bilan narsa 
va hodisalarning mohiyatini ochadi, fikran ularning belgilarini ajratadi, bu belgilarni 
abstraktsiyalashtiradi va umumlashtiradi. Natijada odam voqelikdagi narsa va hodisalar 
to‟g‟risida tushuncha hosil qiladi.
Hukm - narsa va hodisalarning belgi va xususiyatlari haqida tasdiqlab yoki inkor 
qilib aytilgan fikrdir. Moddiy olamda haqiqatdan bog‟liq bo‟lmagan narsa hukmda 
bog‟liq qilib ko‟rsatilsa, bunday hukm xato yoki yolgon hukm deb ataladi.
Hukmda narsa va hodisa belgisining borligini muayyan sharoitlarda tasdiqlab 
yoki inkor qilib aytilgan hukm shartli hukm deb ataladi.
Tafakkur shakllari 
Tushuncha
Xukm
Хulosa 
Analiz
Sintez
Klassifikasiyalash
Taqqoslash
Umumlashtirish
Fikrlash 
operasiyalari 
Konkretlashtirish
Sistemalashtirish 
 

---

88 
 Xulosa. Bir qancha hukmlarning mantiqiy bog‟lanishi natijasida hosil bo‟lgan 
yangi hukm insonning bilish faoliyatida alohida ahamiyatga ega. Psixologiyada xulosa 
chiqarish jarayonida foydalanilgan tayyor hukmlar asoslar deyiladi, ularni taxlil qilib 
chiqarilgan yangi hukm esa xulosa deb ataladi. Xulosa chiqarish shunday tafakkur 
shaklidirki, bu shakl vositasi bilan biz ikki yoki undan ortiq hukmlardan yangi hukm 
hosil qilamiz.