Pedagogik ta’lim klasteri: muammo va yechimlar Pedagogical Education Cluster: Problems and Solutions

 
PROFESSIOGRAM OF THE PERSONALITY OF THE FUTURE TEACHER 
Abstract: This article reveals the concept of a future teacher. The 
professionogram of the future teacher's personality develops and scientifically 
substantiates his personal qualities, the level of professional knowledge, professional 
qualities, personal and pedagogical aptitude, communication skills, gnostic skills, 
creative qualities, as well as didactic, academic, perceptual, speech, organizational, 
authoritarian, and communicative abilities. 
Keywords: future, teacher, evolution, literary education, concept, model, 
principle, method, competence, professogram, conceptual problems.

---

Pedagogik ta’lim klasteri: muammo va yechimlar 
Pedagogical Education Cluster: Problems and Solutions 
Кластер педагогического образования: проблемы и решения 
Chirchik, Uzbekistan 1220 International Conference
Kelajak o‗qituvchisi siymosi o‗qituvchilar uchun kasbiy ideal vazifasini 
o‗tashi bilan muhim hisoblanadi. Uni yaratishda jamiyat, ta‘lim, fan, pedagogika, 
psixologiya va axborot texnologiyalari kabi bir necha sohalarning ilg‗or 
yutuqlarini bir nuqtada jamlash, umumlashtirish lozim. Kasbiy va shaxsiy 
mukammallik kelajak o‗qituvchisi siymosining asosiy shartidir. 
O‗qituvchi kasbi borasida buyuk pedagog olimlar ko‗plab fikr-
mulohazalarni bayon qilishgan. YA.A.Komenskiy o‗qituvchining asosiy maqsadi 
haqida ―talabalar tomonidan o‗rnak bo‗lishga chorlovchi shaxsiy yuksak axloqi, 
odamlarga muhabbati, bilimi, mehnatsevarlik va boshqa fazilatlarni namoyish qila 
oladigan, insonparvarlik asosida tarbiyaviy ishlarni olib boradigan, o‗z kasbining 
etuk mutaxassisi bo‗lish‖[1], - deb ta‘kidlagan. Olim ta‘kidlaganidek, shaxsiy 
yuksak axloq, muhabbat, bilim, mehnatsevarlik, o‗z kasbining etuk mutaxassisi 
bo‗lish o‗qituvchidan o‗z ustida doimiy ishlashni taqozo qiladi.
Zamonaviy pedagogikada o‗rgatishdan ko‗ra o‗rganishga o‗rgatish ko‗proq 
ahamiyat kasb etmoqda. Bu milliy pedagogikamizda mavjud o‗quvchilarga 
insoniyat tomonidan shu paytga qadar egallangan mavjud bilimlarni o‗rgatishni 
eng maqbul yo‗l sifatida ko‗rish bilan bog‗liq eski yondashuvga qarshi turadi. Eski 
yondashuvga ko‗ra mavjud bilimlar o‗quvchi ong va tafakkuriga tayyor holda 
singdiriladi. Bu jarayonda bilimlar adabiyotlarda tayyor holda mavjud bo‗ladi va 
buni o‗zlashtirish o‗quvchilar uchun ham, o‗qituvchilar uchun ham qanoatlanarli 
hisoblanadi. Ammo bu o‗quvchilarda masala va hodisalar mohiyatini anglashga 
nisbatan ijodiy yondashuvni nazarda tutmaydi, faqat mavjud bilimlarni yodlash, 
ularni amaliyotga joriy etish bu turdagi pedagogikaning bosh maqsadi sifatida 
qaraladi. Bunday yondashuvda o‗quvchining qanchalik ko‗p bilimni yodda 
saqlaganiga qarab uning bilimi haqida xulosalar chiqariladi. Mavjud bilimlar yangi 
bilimlarni kashf etish uchun poydevor sifatida xizmat qilmasa, bu jarayonda 
zanjirli reaksiya hodisasi kuzatilmasa, fan va ishlab chiqarishda kutilgandek 
rivojlanish va taraqqiyot kuzatilmaydi. Buning uchun o‗quvchilar masalaning 
mohiyatini anglashi, sabab va oqibatlarni tushunib etishi va xulosalar chiqarish 
ko‗nikmasiga ega bo‗lishi lozim bo‗ladi. Kelajak o‗qituvchisi siymosida ushbu 
nuqsonlarga qarshi fikrlarni shakllantirish zarur. Buning uchun kelajak o‗qituvchisi 
konsepsiyasini ishlab chiqish talab etiladi. Konsepsiyada uning maqsad va 
vazifalari, kelajak o‗qituvchisi shaxsini tarbiyalash tizimi va uning asosiy 
prinsiplari, usullari, kelajak o‗qiituvchisi shaxsining umumiy va xususiy kasbiy 
kompetensiyalari, professiogrammasi o‗z aksini topmog‗i lozim. 
Adabiy ta‘lim kelajak o‗qituvchisi konsepsiyasining maqsadi pedagogik 
ta‘limga ixtisoslashgan oliy ta‘lim muassasalarining o‗zbek tili va adabiyoti ta‘lim 

---