Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Jinoyat ishtirokchilari harakatlarining o‘zaro muvofiqligi 
shaxslarning jinoyat sodir etishda niyatlar va xohish-istaklari o‘zaro 
ifodalanganligida namoyon bo‘ladi. Muvofiqlik jinoyatni birgalikda sodir 
etishning subyekt ifodasini, ishtirokchilar o‘rtasidagi birdamlikni subyekt 
tomondan tavsiflaydigan zaruriy ruhiy-psixologik aloqani aks ettiradi. 
JK 
27-moddasida 
belgilanuvchi ishtirokchilik tushunchasida 
jinoyatda barcha ishtirokchilar harakatlari qasddan qilinganlik mazmuniga 
ko‘rsatma mavjud bo‘lib, bu ehtiyotsizlik tufayli sodir qilingan jinoyatda 
ishtirokchilik mumkinligini istisno etadi. 
Ishtirokchilar qasdining intellektual holati o‘z qilmishlari ijtimoiy 
xavfliligi va bajaruvchi qilmishining ijtimoiy xavfliligini oldindan 
anglashni qamrab oladi. Jinoyat ishtirokchilarining ongida bajaruvchi 
qilmishlarining taxminiy ijtimoiy xavfli oqibatlari, bajaruvchi qilmishi 
bilan jinoiy oqibati o‘rtasidagi sababiy bog‘liqlik rivoji ham umumiy 
chizgilar orqali qamrab olinadi.
Ishtirokchilar qasdining intellektual holati nafaqat bajaruvchi 
qilmishining obyektiv tomoniga taalluqli, balki jinoyat obyekti va subyekti 
– jinoyat bajaruvchisiga mansub holatlarni ham anglash bilan tavsiflanadi. 
Ikki va undan ko‘proq shaxsning bitta jinoyat sodir etishdagi faoliyati 
birgalikdagi jinoyatga barcha ishtirokchilarning yagona, umumiy, har bir 
ishtirokchi ongi bilan qamrab olingan jinoyat obyektiga tajovuzi bilan 
shartlanadi.
Jinoyat ishtirokchilari JK Maxsus qismida bayon etilgan, jinoyat 
subyektini (bajaruvchini) tavsiflovchi zaruriy alomatlarni anglashlari lozim 
294 

---

(masalan, mansabdor shaxs, harbiy xizmatchi va hokazo). Zero, jinoiy 
qasd bilan harakat qilayotgan shaxs, jinoyatni sodir etishda, JK da mavjud 
qoidalarga ko‘ra, jinoiy javobgarlikka tortilmaydigan boshqa shaxslardan 
(ruhiy kasallardan yoki jinoiy javobgarlik yoshiga yetmagan shaxslardan) 
jinoyatni bevosita bajaruvchilari sifatida foydalanib, bilvosita zarar 
yetkazgan holat, ishtirokchilikni tashkil etmaydi.