1. Qon yaratuvchi va immun himoya sistemasiga umumiy tavsifi. Markaziy a’zolari: qizil suyak ko‘migi, timus

4. Qizil suyak ko‘migi. Katta odamlarda - naysimon suyaklarning epifi-zida, 
yassi suyaklarning g‘ovak moddasida, miya kutisi suyaklarida. 
Stromasi – suyak to‘sinlari, ular orasida retikulyar to‘qima. Retikulyar to‘qimasi 
endoliysi teshikchali sinusoid kapillyarlar tutadi. Sinusoid kapillyarlar atrofida bir 
– biridan alohida gemopoetik hujayralar orolchalari joylashgan. Eritroblastlar temir 
manbasi bo‘lgan makrofaglar atrofida to‘planadi. Granulotsitlar tutgan orolchalarni 

---

2 
proteoglikanlar o‘raydi. Megakarioblastlar va megakariotsitlar sinusoid 
kapillyarlarning atrofida to‘planadi. Megakariotsitlarning sitoplazmatik 
o‘siqchalari kapillyarlar devoridan o‘tadi, ulardan trombotsitlar ajraladi. 
Limfopoez va monotsitopoez hujayralari ham sinusoid kapillyarlar atrofida 
joylashadi. Etuk qon hujayralari sinusoid kapillyarlar devoridan o‘tib, qonga 
tushadilar. 
Sariq suyak ko‘migi – naysimon suyaklarning diafizida. Retikulyar va yog 
to‘qimalaridan tashkil topgan. Qon yo‘qotganda qizil ilikka aylanishi mumkin 
(o‘zak va yarim o‘zak hujayralar kelib joylashadi). 
5. Ayrisimon bez (timus). 
1) Funksiyalari: T- limfotsitlarning antingenga bog‘liq differensirovkasi, endokrin 
- timozin, timopoetin, insulinga o‘xshash omil, kalsitoninga o‘xshash omil, 
o‘sish omili kabi gormonlar ajratadi. 
2) Tuzilishi - bo‘lakchali. Tashqaridan biriktiruvchi to‘qimali kapsula bilan 
o‘ralgan, ulardan bo‘lakchalararo to‘siqlar ajraladi, bo‘lakchalar to‘liq emas. 
Bo‘lakchalar stromasini retikulo – epitelial hujayralar (o‘siqchali epite-
liotsitlar) to‘ri tashkil etadi. Har bir bo‘lakchalar tashqi po‘stloq va markaziy 
mag‘iz moddalardan iborat. Po‘stloq moddasi – subkapsulyar zonasida T- 
limfoblastlar joylashadi, ular differensiallashib mag‘iz moddaga qarab siljiydi,
po‘stlok va mag‘iz moddalar chegarasida postkapillyar venulalar devoridan 
o‘tib, qonga ajraladilar. Xususiy antigenlarni taniydigan limfotsitlar 
makrofaglar tomonidan yo‘q qilinadi.