Ekolojik turiZMİn süRDÜRÜlebiLİRLİĞİ

Anahtar Kelimeler: Turizm, Ekolojik Turizm, Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir 
Turizm 
SUSTAINABILITY OF ECOLOGICAL TOURISM 
ABSTRACT
The purpose of this study is to emphasize the importance of the varieties of 
ecological tourism that has progressed substantially in terms of sustainability
. 
With its economic and social benefits tourism sector has become a great 
potential today and a fierce competition between countries has begun to 
receive the largest share of this potential. Taking advantage of the sea has 
been the most significant tool in this competition to develop coastal tourism. 
In this process, Turkey, which has made great investment in tourism, has 
gone through a rapid and unplanned growth of tourism due to the sea-sand-
sun trilogy. Accordingly, accommodational capacity of coastal living got full. 
As a consequence, resorting to alternative tourism fields has been an 
obligation, and ecological tourism has become a necessity. However, the 
sustainability of ecological tourism has been the most crucial problem that 
has been encountered since the applications started. For this purpose in this 
study, the concepts of ecological tourism and sustainability will be defined; 
the general characteristics of ecotourism and sustainable tourism, and
potential environmental impacts associated with development will be 

---

Ş.KAYPAK/Ekolojik Turizmin Sürdürülebilirliği…. 
indicated. In conclusion, this study is considered to increase the awareness 
on this issue, which stresses the idea that any touristic activity which has no 
sign of sustainability will by no means last long. 
 
Key Words: Tourism, Ecological Tourism, Sustainability, Sustainable Tourism 
GİRİŞ
Dünyadaki hızlı ekonomik, siyasal, teknolojik gelişmeler ve değişimlere 
paralel olarak, turizmin boyutları giderek daha da artmakta ve ülke 
ekonomilerinde önemli bir konuma sahip olmaktadır. Turizm sektöründe 
yapılan her türlü harcama, ekonomiyi hareketlendirmekte ve canlandırma 
etkisi yapmaktadır. Bu tür faaliyetler, gelişen küresel rekabet de göz önüne 
alındığında, ulusal ve uluslararası düzenlemeler ile desteklenmektedir. Ancak, 
son yıllarda kıyı turizminin etkisiyle, kıyı yörelerin taşıma kapasitesi iyice 
dolmuş ve büyük bir kıyı tahribatı yaşanmıştır. Dinlenme, eğlenme ve 
gezmeye yönelik turistik tüketim kalıplarında önemli değişmeler 
gözlenmektedir. Giderek lüks turizm hareketlerine katılım azalmakta, bir tür 
doyum sınırına gelmiş olan alışılmış turizm merkezlerinden az da olsa 
uzaklaşma yönünde bir eğilim yaşanmaktadır. Dolayısıyla, hem turist 
profilindeki, hem de tüketim kalıplarındaki değişiklikler doğal, kültürel 
çevrenin koruma-kullanma dengesi içinde kullanımını öngören eko-turizm, 
sürdürülebilir turizm gibi yeni kavramların oluşmasına neden olmaktadır.
Ekoturizm kavramı, turizm çevre ilişkilerinin önem kazanması ve 
sürdürülebilirlik tartışmaları ile birlikte gündeme gelerek popüler olmuş, sıkça 
kullanılmaya başlanmıştır. Kitle turizmine bir tepki ve alternatif olarak 1990’lı 
yıllarda gelişme gösteren ekoturizm, kırsal ve kültürel turizmin unsurlarını 
içermekte ve hassas doğal ve kültürel alanlarda geliştirilebilecek en uygun 
turizm türü olarak ifade edilmektedir. Kontrolsüz gelişen kitlesel turizm 
hareketinin çevre ve toplum üzerindeki tahribatları karşısında ekoturizm, 
sürdürülebilir gelişmenin sağlanmasında önemli bir araç olarak görülmektedir. 
Ekoturizm, sürdürülebilir turizmle eş anlamlı olarak kullanılmakla birlikte, 
sürdürülebilir turizm şekillerinden biridir, onun bir alt bölümünü 
oluşturmaktadır. Ekoturizm çevreyi koruyan ve yerel halkın refahını gözeten, 
doğal alanlara karşı duyarlı bir seyahattir. Sürdürülebilir turizm politikaları 
sayesinde, ekoturizmin var olma ve geliştirilebilme şansı vardır. Artık, ekoloji 
ve ekonomi birlikteliği bir bütün olarak ele alınmakta; yapılan faaliyetlerin 
ekonomik ve ekolojik verimliliği birarada taşıması gerekmektedir. Yani 
ekonomik ve ekolojik sürdürülebilirlik birbirini dışlamadan var olmalıdır. 
Yeni tip turistlerin beklentileri, deniz-güneş-kum üçgeninin hâkim olduğu 
alışılmış turizm merkezlerinden uzak, doğa ile bütünleşmiş iyi bir hizmet ve 
bozulmamış temiz bir çevrede aktif bir tatil olarak özetlenebilir. Türkiye de, 
bu eğilimlere uygun olarak yeni turizm akımlarına uymak için, alternatif 
turizm çeşitlerinin oluşturulması doğrultusunda harekete geçmiştir. Ülkemizin 
turizm potansiyelinin temel bileşenleri sahip olduğu doğal, kültürel 
değerlerdir. Bu değerler, uzun vadede korunabildikleri sürece uluslararası 
turizm pazarındaki payımız hızla büyümeye devam edecektir. Bunun için 
94

---

Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 2/2 (2010)93-114 
özellikle turizm yörelerindeki arazi kullanma ve altyapı kararlarının gerek 
yerel, gerekse merkezi yönetimlerce doğru olarak verilmesi gereklidir. 
Altyapılarda kapasite üstü zorlamalar, doğal değerlerin yok olması tehlikesini 
de beraberinde getirecektir. Bu kararların verilmesi aşamasında, turizmin en 
önemli görevinin, daha fazla gelir elde etmekten ziyade, doğal, kültürel ve 
tarihi değerlerin korunarak kullanılması gerekliliği anlaşılmalıdır.
Bu çalışmada, ekolojik turizm hakkında bilgi verildikten sonra, ekolojik turizm 
değerlerine uygulamada ne derece bağlı kalındığı saptanmaya çalışılmakta; 
ekoturizm türlerinin de kitle turizmi kadar olmasa da, uzun vadede olumsuz 
çevresel baskılara neden olabileceği vurgulanmaktadır. Çalışma dört 
bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, ekoturizm kavramı tanıtılacaktır. İkinci 
bölümde, sürdürülebilir büyüme ve turizm anlatılacaktır. Üçüncü bölümde ise, 
ekoturizmin sürdürülebilirliği ve Türkiye’de sürdürülebilir ekoturizmle ilgili 
konulara değinilmektedir. Son bölüm, sonuç ve değerlendirmeyi içermektedir. 
Çalışma sonucunda ortaya çıkacak değerlendirmelerin ekolojik turizmin 
sürdürülebilir gelişimi açısından yararlı fikirler sunacağı düşünülmektedir.