16
Бунда:
Хв
х
– xorijiy valyutalarning haqiqiy miqdori
Хв
уй
– xorijiy mamlakatlarning o‘tgan yildagi miqdori
3. Turizm sohasidagi aholining qiladigan foydasi
3.1 Aholining ish bilan bandligi darajasi:
Бунда:
Т
хс
– turizm sohasida band bo‘lgan xodimlar soni;
И
кхс
– ish bilan qobiliyatiga ega xodimlar soni
3.2 Turizm sohasidan olinadagan daromadlarning aholi jon boshiga to‘g‘ri
kelishi:
Bunda :
ТД
– turizm sohasidan aholiga
tegishli daromadlar miqdori;
А
– aholining o‘rtacha yillik soni.
Tahlil jarayonida har bir ko‘rsatkich bo‘yicha uning mutloq va nisbiy farqi
topiladi. Ularning o‘zgarish tendensiyasini aniqlash uchun dinamikasi kam tahlil
qilinadi. Tahlilning eng muhim vazifalardan biri o‘rganilayotgan ko‘rsatkichlar
o‘zgarishiga ta‘sir etuvchi omillarni aniqlash va ularning ta‘sirini
hisoblashdan
iboratdir. Bu omilli tahlil mazkur ko‘rsatkichni yaxshilash bo‘yicha ichki
imkoniyatlarni axtarib topish va ta‘sirchan qarorlar qabul qilish imkonini beradi.
Tahlilning yana bir muhim vazifalaridan biri raqobatbardoshlikni
ifodalovchi ko‘rsatkichlar tizimidan yagona kompleks ko‘rsatkichini aniqlab, tahlil
qilinayotgan sub‘ektlar bo‘yicha reytingini aniqlashdan ham ibortdir.
Bu uchun
ko‘rsatkichlar tizimi asosida yagona kompleks ko‘rsatkichni aniqlash usullaridan
foydalanish yo‘li bilan turizm sohasida raqobatbardoshlik bo‘yicha ularning
17
reytingini aniqlash mumkin.
Bunday usullar, iqtisodiy adabiyotlarda yetarlicha
yoritilganligi tufayli bu masalaga bu masalaga to‘xtalmadik va faqat turizm
sohasining raqobatbardoshligini ko‘rib chiqdik.
Bozor iqtisodiyoti sharaoitlarida raqobat sifatli
va shu bilan birga arzon
tavarlar va xizmatlar yaratish asosiy turtki beruvchi kuch hisoblanadi. Bir xil
mahsulotni ishlab chiqaradigan korxonalar o‘zining ishlab chiqarishini muntazam
ta‘minlay olsa, hamda yangi innovatsion texnologiyalarni qo‘llay olsa, raqobat
sharoitida ustunlikka erishadi.
Amaliyot shuni ko‘rsatadiki, agar tarmoqda monopolist bo‘lsa, u o‘z
shartlarini iste‘molchiga qo‘llay oladi. Korxonalar orasidagi sog‘lom raqobatgina
iste‘molchiga u hohlagan va unga optimal to‘g‘ri keladigan mahsulotni tanlashga
imkon yaratib beradi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida
shunday yondashish
iqtisodiyotning barcha tarmoqlari uchun hosdir. Turizm tarmog‘i ham bundan
mustasno emas. Agarda turizmni ko‘pchilik boshqa tarmoqlar bilan bog‘liqligini
hisobga oladigan bo‘lsak, biznes uchun ayniqsa kichik biznes uchun keng
imkoniyatni kuztish mumkin.